Ôn thi học sinh giỏi quốc gia môn Hóa

Thuvientoan.net  xin gửi đến bạn đọc tài liệu: Đề thi học sinh giỏi quốc gia môn Hóa VChO năm 2022 có lời giải chi tiết.

VChO - Vietnamese Chemistry Olympiad là viết tắt của kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia môn Hóa học, là cuộc thi lớn và luôn đựơc các bạn học sinh chuyên Hóa cũng như các thầy cô mong chờ. Năm nay, cuộc thi được tổ chức trong 2 ngày liên tiếp từ 4/3/2022 đến 5/3/2022 với sự tham gia của nhiều học sinh chuyên toán tài năng trên khắp cả nước.

Trong bài viết này, thuvientoan.net sẽ gửi đến bạn đọc đề thi trong cả hai ngày kèm theo phân tích, bình luận và lời giải chi tiết các câu hỏi trong đề thi. 

Trích dẫn tài liệu

Tài liệu

Tham khảo

THEO THUVIENTOAN.NET

Lưu ý: Đây chỉ là kinh nghiệm và quan điểm cá nhân, không phải tiêu chuẩn tuyệt-đối-đúng

PHẦN 1: HIỂU VỀ KÌ THI

1.1. Tổng quan

Kì thi HSGQG có tên chính thức là “Kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia lớp 12 trung học phổ thông Việt Nam” [khá dài dòng]. Thông tin cơ bản về kì thi này các bạn có thể tìm hiểu trên wiki.Kì thi HSGQG thường được tổ chức vào cuối tháng 12 hoặc đầu tháng 1. Kết quả thường sẽ có sau 20 ngày [xem kết quả ở website của Bộ, moet.gov.vn]. Kết quả kì thi sẽ được dùng để lựa chọn ra đội dự tuyển Olympiad Hoá học quốc tế [IChO]. Riêng với môn Hoá, có 3 bài thi, với nội dung chính là:

• Ngày 1: Bài lí thuyết [bài thi trên giấy] thứ nhất. Chủ yếu về kiến thức Đại cương, Vô cơ, Hóa lí, Phân tích.
• Ngày 2: Bài lí thuyết thứ hai. Chủ yếu về kiến thức Hữu cơ, khoảng 80%. 20% còn lại là kiến thức Đại cương, Vô cơ, Hóa lí, Phân tích.
• Ngày 3: Bài thi thực hành.

Tham khảo thêm về hướng dẫn chuẩn bị tổ chức thi HSG QG của Bộ tại:

//www.moet.gov.vn/content/vanban/Lists/VBDH/Attachments/2287/1456.pdf

1.2. Nội dung thi HSGQG và THPTQG có gì khác nhau không? Hay chỉ khác về độ khó?

Đây là một vấn đề nhiều bạn hay lầm tưởng, đặc biệt là các bạn mới chuyển từ THCS lên THPT và có dự định thi HSGQG. Lý do là bởi nhiều phần kiến thức chuyên Hóa THCS lại liên quan, tương tự bài thi THPTQG, nên các bạn hay lầm tưởng đề thi HSGQG cũng là những bài toán hóa như vậy – nhưng độ khó cao hơn nhiều. Câu trả lời là: KHÔNG PHẢI VẬY.

Tuy công văn của Bộ có nói rằng phạm vi nội dung thi là “theo chương trình chuyên sâu các môn chuyên cấp THPT”, nhưng thực tế thì kiến thức thi nằm ở trình độ Đại học, thậm chí là cao hơn. Ví dụ như trong các đề thi 2018-2020 có đề cập tới kiến thức về thuyết orbital biên [FMO] mà hầu như sinh viên các trường ĐH về Hoá còn chưa được tiếp cận

Để dễ hình dung thì hiểu thế này: đề thi THPTQG chỉ yêu cầu học sinh BIẾT VÀ NHỚ các quá trình [phản ứng] cơ bản rồi vận dụng để tính toán theo tỉ lệ hợp thức; còn đề thi HSGQG thì yêu cầu học sinh phải HIỂU SÂU được cấu trúc vật chất, bản chất quá trình và vận dụng những kiến thức cơ bản để dự đoán khả năng xảy ra các quá trình mới. Đề thi HSGQG ÍT khi yêu cầu tính toán theo tỉ lệ hợp thức, mà chủ yếu là tính toán các đại lượng hoá lí hoặc các thành phần cân bằng.

Một khó khăn của người mới chuyển từ chương trình đại trà hay ôn thi THPTQG sang ôn thi HSGQG là không hiểu được tính chất. Có bạn lầm tưởng thi HSGQG là làm những bài toán hoá học thật khó. SAI LẦM! Học để thi HSGQG không nặng tính toán, mà nặng về lí thuyết nhiều hơn. Chương trình thi HSGQG tương đương với 2 năm đào tạo ở bậc Đại học, cộng thêm một số chuyên đề nâng cao khác của các năm cuối. [Để có cái nhìn tổng quan hơn, bạn có thể tham khảo tóm lược về IChO syllabus kèm bài này để hiểu rõ hơn.] Có thể nhiều bạn thắc mắc là tại sao học NẶNG vậy mà còn ôn thi QG làm gì, nhưng khi thử và dần hiểu rồi bạn sẽ rõ. Theo mình cảm giác đó là: ĐÃ. Yeah, “đã” về mặt tâm trí khi được hiểu dần những thứ trước đây mình chỉ có biết và nhớ. Chính vậy nên mới có chuyện nhiều đồng chí tuy đã thi QG xong, lên ĐH cũng chẳng học hoá nữa, thế mà vẫn mê cái chương trình thi cử này.

Cũng lưu ý thêm rằng, để đáp ứng cho kì thi HSGQG, bạn cũng cần nắm vững các kiến thức Toán học THPT, đặc biệt là một số khái niệm về nguyên hàm, tích phân, vi phân, … - nhằm phục vụ cho việc chứng minh và hiểu sâu các công thức [đặc biệt là trong phần Hóa lí].

Bạn có thể xem đề thi và đáp án kì thi HSG Quốc gia những năm gần đây ở đường link sau để hình dung dễ hơn về nội dung thi: 

//tapchikem.com/blogs/bai-giang/hsgquocgia

Lời khuyên về chọn sách: Nếu mới bắt đầu tự học thì bạn nên tìm mua bộ Tài liệu giáo khoa chuyên Hoá 10 [2 tập] và 11+12 [2 tập] về đọc. Bộ này như một “nấc thang chuyển tiếp” giúp bạn dần hiểu hơn về hoá học chuyên sâu. Cố gắng nhớ được các phản ứng, hiểu sơ các nguyên lí phản ứng và bạn sẽ tiếp bước sang một chương mới với các giáo trình Đại học khó hơn và cũng thú vị hơn. Còn nếu bạn đọc được tiếng Anh thì một trong những quyển đáng tham khảo nhất là: Chemical Principles [Những nguyên lí Hóa học] của  Steven S. Zumdahl  và  Donald J. DeCoste.

Về sách bài tập, KEM có hai bộ sách lớn phục vụ cho việc ôn thi HSG Quốc gia là:

50 CHUYÊN ĐỀ OLYMPIAD HÓA HỌC – Phân dạng chi tiết toàn bộ đề thi HSG Quốc gia Việt Nam và nhiều quốc gia trên thế giới trong 10 năm gần đây. Độ dày hơn 3000 trang, chia thành 6 quyển với 50 chuyên đề lớn với hàng trăm dạng bài tập.

TỰ HỌC HÓA – Bộ sách bổ trợ cho bộ 50 chuyên đề Olympiad Hóa học. Tập trung vào những dạng bài cơ bản và quan trọng nhất, với kiến thức từ dễ đến khó. Độ dày hơn 2200 trang, chia thành 3 quyển.

[Còn tiếp]