Người quốc sắc, kẻ thiên tài là gì

Ý nghĩa của từ quốc sắc là gì:

quốc sắc nghĩa là gì? Ở đây bạn tìm thấy 6 ý nghĩa của từ quốc sắc. Bạn cũng có thể thêm một định nghĩa quốc sắc mình

Truyện Kiều của thi hào dân tộc Nguyễn Du là một công trình nghệ thuật bằng thơ lục bát chứa chan tinh thần nhân đạo. Thiên diễm tình của "người quốc sắc, kẻ thiên tài với bao tình tiết đẹp đẽ, cảm động gieo vào lòng ta bao ấn tượng khó phai mờ. Có không ít vần thơ, câu thơ tả cảnh lung linh sắc màu chẳng khác nào mảnh trời xanh rủ bóng xuống hồn ta trên những nẻo đường nắng lửa. Thiên nhiên trong Truyện Kiều  đẹp lắm, đọc qua một lần đâu dễ quên? Và đây là hai câu Kiều cho ta nhiều thú vị văn chương:

... Dưới cầu nước chảy trong veo,

Bên cầu tơ liễu bóng chiều thướt tha.

Cái buổi chiều tà Thanh minh ấy, hình ảnh “hai Kiều e lệ nép vào dưới hoa" đã làm cho Kim Trọng hào hoa “chập chờn cơn tỉnh cơn mê'... Cuộc chia tay không một lời hẹn ước mà sao đằm thắm nghĩa tình? “Cái thuở ban đầu lưu luyến ấy' [Thế Lữ] đã được thi hào Nguyễn Du ghi lại một cách thần tình:

Bóng tà như giục cơn buồn,

Khách đà lên ngựa, người còn nghé theo... ”

Rất tế nhị và thanh tao, cái giây phút rạo rực trái tim Kim - Kiều dự cảm một tình yêu đắm say chớm nở, khiến Nguyễn Du đồng cảm viết nên những vần thơ tình tuyệt bút.

Cuộc chia tay trong hội đạp thanh đâu dễ quên? Bút pháp tả cảnh ngụ tình của Nguyễn Du nâng cao cảm xúc nghệ thuật. Thời gian trôi nhanh, không gian trở nên trong sáng, tĩnh lặng. Hình ảnh chọn lọc, cụ thể nhưng xiết bao gợi cảm: chiếc cầu nho nhỏ xinh xinh, dòng nước trong veo lững lờ, cành liễu thiết tha trong bóng chiều nhạt... Cành đơn sơ mà xinh xắn như bức tranh thủy mặc - chứng nhân cho một mối tình đẹp đang nảy nở.

Cảnh vật đẹp và thơ mộng quá! Thiên nhiên như mang nặng tình người. Dòng nước trong veo chảy dưới cầu như tình cảm trong sáng của lòng người. Nhà thơ không hề nói đến gió mà có gió thổi:

Bên cầu tơ liễu bóng chiều thướt tha

Hình ảnh ẩn dụ "tơ liễu” và từ láy “thướt tha” gợi tả lá liễu, cành liễu dài và mém bay trước làn gió nhẹ, mang theo bao tình ý xôn xao. Ngoại cảnh hòa nhập rong tâm cảnh, biểu hiện nỗi lòng bâng khuâng xao xuyến, thiết tha của Thúy Kiều và Kim Trọng.

Hai câu thơ lục bát được viết theo cấu trúc “bình đối” không gian hai chiều: “dưới cầu" và “bên cầu”, có màu xanh “trong veo" của dòng nước chảy, có dáng “tơ liễu" bay “thướt tha" trong bóng chiều xuân, cảnh vật cân xứng, hài hòa và rất hữu tình. Hai câu thơ lục bát tả cảnh đẹp như một bức tranh của một danh họa được vẽ bằng những đường nét tinh tế, tươi tắn, gam màu nhẹ hòa hợp tạo cảm xúc thơ mộng: màu xanh của dòng nước trong veo, màu vàng nhạt của bóng chiều tà mùa xuân, màu xanh lục của liễu, đường nét của “dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang”, của dòng nước “nao nao" uốn lượn quanh co... Ngòi bút của thi nhân tả ít mà gợi nhiều. Cảnh vật thanh tao, sống động, ấp ủ hồn người. Ngoại cảnh như đang xao xuyến rung động trước nỗi niềm bâng khuâng, man mác của lứa đôi. Cảnh vật in dấu tâm sự và tình cảm; một tình yêu đẹp mới chớm nở trong lòng “người quốc sắc, kẻ thiên tài”.

Trong Truyện Kiều, tả cảnh cũng như tả người, Nguyễn Du vận dụng sáng tạo thi pháp cổ truyền thống, tả ít mà gợi nhiều. Chỉ một vài nét chấm phá mà nhà thơ vẽ lên một bức tranh thiên nhiên chứa chan thi vị. Bao trùm lên tất cả là bút pháp ước lệ tượng trưng. Người thì ngư, tiểu, canh, mục. Canh thì có phong, hoa, tuyết, nguyệt. Cỏ cây hoa lá thì sen, cúc, trúc, mai vv... Tuy nhiên, thi hào với ngòi bút thiên tài và tâm hồn nghệ sĩ đã để lại ở câu thơ, vần thơ những dấu ấn đậm đà.

Đọc Truyện Kiều, ta nhớ mãi bức tranh tứ bình về trăng, hoa, gió, tuyết:

Đòi phen gió tựa, hoa kề

Nửa rèm tuyết ngậm, bốn bề trăng thâu.

Ta quên sao được sự chuyển vần của bốn mùa trong nỗi buồn đau nặng trĩu lòng người:

Sen tàn cúc lại nở hoa,

Sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân.

Thiên nhiên trong Truyện Kiều rất đỗi quen thuộc với tâm hồn con người Việt Nam. Nhà thơ như một họa sĩ tài ba, phối sắc, tạo hình, dựng cảnh... đều thần tình, đem đến cho người đọc nhiều rung cảm. Mùa xuân với "Cỏ non xanh tận chân trời- Cành lê trắng điểm một vài bông hoa". Mùa hè với tiếng chim quyên và hoa lựu đỏ:

Dưới trăng quyên đã gọi hè,

Đầu tường lửa lựu lập lòe đơm bông.

Mùa thu với sắc màu rực rỡ:

Long lanh đáy nước in trời,

Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng.

Những hình ảnh “Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia", những nhánh liễu mềm "Lơ thơ tơ liễu buông mành", những con đường "Lối mòn cỏ nhợt màu sương”,... ta vẫn thấy quanh ta, thân thiết, gần gũi. Ta vốn mê say mê ảnh trăng xứ sở trong ca dao, dân ca, cho nên ta yêu thêm vầng trăng ly biệt trong Truyện Kiều.

Vầng trăng ai xẻ làm đôi,

Nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường.

Có lúc thi hào dựa vào thi liệu cổ Trung Hoa rồi chắt lọc, tái tạo, câu thơ Kiều trở nên cổ kính, trang nhã, cảnh sắc lại đậm đà một hồn quê:

Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông

Nguyễn Du đã từng nói: “Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu - Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”. Thiên nhiên trong Truyện Kiều không chỉ là cái nền, cái khung cảnh cho nhân vật, mà còn biểu hiện tâm trạng nhân vật. Ngoại cảnh hòa hợp với tâm cảnh. Tám câu thơ tả cảnh “Trước lầu Ngưng Bích" là những vần thơ tả cảnh ngụ tình tuyệt diệu. Mỗi từ ngữ, mỗi hình ảnh miêu tả thiên nhiên trong đoạn thơ đồng thời là một ẩn dụ về tâm trạng và một hoán dụ về số phận người thiếu nữ tài sắc bạc mệnh:

... Buồn trông ngọn nước mới sa,

Hoa trôi man mác biết là về đâu?

Nguyễn Du đã dành cho thiên nhiên một tình yêu nồng hậu với tất cả trái tim đa cảm của người nghệ sĩ thiên tài. Thi hào có biệt tài nắm bắt được cái “thần" tiêu biểu nhất của mỗi cảnh vật riêng biệt, và chỉ vài nét phác họa, bức tranh thiên nhiên hiện ra hữu tình, hấp dẫn kỳ lạ:

Song sa vò võ phương trời,

Nay hoàng hôn đã lại mai hôn hoàng.

Trong Truyện Kiều, thiên nhiên cũng là một “nhân vật” trữ tình. Mỗi lần thiên nhiên xuất hiện, câu thơ trở nên lung linh, huyền diệu. Nó phản ánh một hồn thơ tuyệt đẹp, một nghệ thuật tả cảnh điêu luyện vô song. Đẹp thay những câu thơ Kiều nói về thiên nhiên. Qua những câu thơ ấy, ta yêu thêm tiếng Việt và thơ ca dân tộc. Đến với những vần thơ Kiều, tâm hồn người đọc rộng mở, thắm tươi mãi tình yêu tạo vật, yêu cảnh sắc bốn mùa của đất nước quê hương:

Nguyễn Du viết Kiều đất nước hóa thành văn

[Chế Lan Viên]

   Kim Trọng là một trong ba nhân vật đẹp nhất trong Truyện Kiều thể hiện cảm hứng nhân văn về tình yêu tự do giữa đôi lứa “Người quốc sắc, kẻ thiên tài". Kiều gặp Kim Trọng, Kiều - Kim tình lự, thề nguyền, Kim Trọng trở lại vườn Thúy, “Bâng khuâng duyên mới ngậm ngùi tình xưa" là 4 đoạn thơ đã để lại trong lòng người đọc những ấn tượng đẹp về nhân vật Kim Trọng.

Đoạn thơ Kiều gặp Kim Trọng mãi mãi xanh non và ngào ngạt sắc hương trong lòng người, sắc hương của mối tình đầu. Nguyễn Du đã thể hiện một bút pháp nghệ thuật đặc sắc về tả người, tả cảnh, tả tình để xây dựng nên bức chân dung một văn nhân lý tưởng trong con mắt và tâm hồn của giai nhân.

Mở đầu là uống nhạc vàng, khúc nhạc của tình yêu, ánh sáng của tình yêu, ở đâu đó, nghe rõ dần tiếng nhạc vàng làm rung động và xôn xao cảnh vật, lòng người:

Dùng dằng nửa ở nửa về,

      Nhạc vàng đâu đã tiếng nghe gần gần

Nhân vật Kim Trọng được miêu tả từ xa đến gần, qua cái lắng nghe và sự bâng khuâng dõi nhìn của người đẹp. Một phong thái trang nhã “đề huề" với “lưng túi gió trăng”. Một sự cao sang có vài chú tiểu đồng “sau lưng theo" hầu. Một con tuấn mã sắc trắng như tuyết. Và màu áo xanh non của cỏ xuân với màu xanh thanh thiên của da trời hòa hợp nên, sắc áo của tài tử văn nhân ngày xưa. Nhịp thơ chậm rãi khoan thai. Cảnh vật và con người hiện hình qua một gam màu tươi sáng, thanh khiết:

Trông chừng thấy một văn nhân,

 Lỏng tay buông khấu bước lần dặm băng.

Đề huề lưng túi gió trăng,

Sau lưng theo một vài thằng con con.

Tuyết in sắc ngựa câu dồn,

Cỏ pha màu áo nhuộm non da trời.

Cái nét đẹp khoan thai khi ngồi trên yên ngựa “lỏng buông tay khấu" hòa hợp với phong thái ung dung lúc “bước lần dặm băng”, khi “lần bước dặm xanh". Văn nhân ứng xử rất trang nhã, lịch sự theo đúng lễ giáo và phong cách kẻ sĩ:

Nẻo xa mới tỏ mặt người,

Khách đà xuống ngựa tới nơi tự tình.

Mỗi bước đi của văn nhân, cảnh vật như sáng hừng lên; cỏ cây, không gian có một sự hóa thân kỳ diệu, trở nên diễm lệ ngào ngạt sắc hương:

Hài văn lần bước dặm xanh,

Một vùng như thể cây quỳnh cành dao.

Tình yêu của đôi lứa thanh tân nẩy nở từ màu xanh ấy trong sự giao hòa của cây quỳnh cành dao.

Sau khi Vương Quan ra chào, chị em Kiều “e lệ nép vào dưới hoa", văn nhân mới thật sự xuất hiện. Từ xa đến gần, từ ngoại hình đến phong cách, nhà thơ mới từng bước từng bước giới thiệu về họ tên, về gia thế, về học vấn, về tài năng của “khách". Văn nhân trước mặt hai ả tố nga là một “thiên tài", một mẫu người lý tưởng của thời đại:

Nguyên người quanh quất đâu xa,

Họ Kim tên Trọng vốn nhà trâm anh.

Nền phú hậu, bậc tài danh,

Văn chương nết đất, thông minh tính trời.

Phong tư tài mạo tót vời

Vào trong phong nhã, ra ngoài hào hoa.

Kim Trọng, cả tâm hồn lẫn trí tuệ, tính cách là sự hun đúc tài năng của đất “văn chương nết đất", là sự hội tụ bao vẻ đẹp của trời “thông minh tính trời". Xuất thân trong một gia đình quyền quý, rất giàu có [phú hậu], tài năng lỗi lạc nổi tiếng trong thiên hạ [bậc tài danh], Kim Trọng mang vẻ đẹp tuấn tú “ tót vời”, vẻ đẹp “hào hoa", “phong nhã".

Nguyễn Du đã sử dụng một hệ thống từ ngữ Hán Việt để nói về Kim Trọng với tất cả sự quý mến, trân trọng, đồng thời thể hiện tính cách nhân vật trên bình diện xã hội: trâm anh, phú hậu, tài danh, văn chương, thông minh, phong tư, tài mạo, phong nhã, hào hoa.

Kim Trọng với Vương Quan là “đồng thân", bạn học thân thiết. Và đã bấy lâu nay từng khao khát mơ tưởng “trộm  dấu thầm yêu" hai Kiều mà chưa một lần hội ngộ. Hội đạp thanh này đối với chàng Kim là dịp “thỏa lòng tìm hoa". Một cái “nhác thấy" mà đã “mặn mà” biết bao:

Bóng hồng nhác thấy nẻo xa,

Xuân lan, thu cúc mặn mà cả hai.

Phải đa tình và có “con mắt tinh đời" nhạy cảm, Kim Trọng mới có thể cảm nhận được cái vẻ mơn mởn của lan mùa xuân, cái đằm thắm dịu dàng của cúc mùa thu từ “bóng hồng” ấy. Không hẹn mà nên:

Người quốc sắc, kẻ thiên tài,

Tình trong như đã, mặt ngoài còn e.

Hai trái tim đa tình, đa cảm đã có một tiếng nói chung. Thế nhưng vẫn dịu dàng, e ấp và kín đáo: “Tinh trong như đã, mặt ngoài còn e". Người đẹp đã làm cho chàng Kim choáng váng: “Chập chờn cơn tỉnh cơn mê". Trước tiếng sét ái tình, Kim Trọng vốn hào hoa, phong nhã đã làm chủ được tâm hồn trong một cuộc tình trường: “ Rốn ngồi chẳng tiện, dứt về chỉn khôn ". Cuộc chia li không thể không diễn ra. Khoảnh khắc chia li của lứa đôi trong buổi đầu gặp gỡ mang theo bao tình lưu luyến. Hai vế tiểu đối mở ra hai phía chân trời, tình lưu luyến mến thương kéo dài vô tận:

“Khách đà lên ngựa//người còn ghé theo".

“Kẻ thiên tài" đã mang theo hình bóng “người quốc sắc" trở về nhà. Chiếc cầu và dòng nước trong veo, cành tơ liễu và bóng chiều thướt tha như những chứng nhân cho một thiên diễm tình giữa giai nhân và tài tử. Khách vãn nhân hào hoa đa tình có bao giờ quên được “nơi kỳ ngộ” ấy:

Dưới cầu nước chảy trong veo,

Trên cầu tơ liễu bóng chiều thướt tha.

Cảnh vật và hồn người đã để lại dấu ấn trong lòng mỗi chúng ta qua một vần thơ tả cảnh ngụ tình tuyệt bút.

Nguyễn Du đã có những cách nói rất hay, rất đẹp về Kim Trọng: văn nhân, bậc tài danh, phong nhã, hào hoa, kẻ thiên tài ... Kim Trọng là hình ảnh đẹp nhất về khách tài tử, đa tình xuất hiện trong đoạn thơ đã làm nổi bật chủ đề tình yêu tự do và cảm hứng nhân văn của Truyện Kiều. Nguyễn Du đã miêu tả nhân vật Kim Trọng bằng bút pháp ước lệ, diễn tả bằng một hệ thống từ ngữ Hán Việt để làm nổi bật chất tài hoa phong tình của kẻ thiên tài. Cảnh vật thiên nhiên từ dặm xanh đến dòng nước trong veo, từ chiếc cầu, cành tơ liễu đến bóng chiều - đều đã trở thành cái nền thơ mộng, làm hiện lên hình ảnh chàng Kim trong buổi đầu gặp gỡ người đẹp. Có thể nói bao trùm bức chân dung Kim Trọng là một màu sắc lãng mạn đầy chất thơ.

Kim Trọng là mẫu người thiên tài lý tưởng. Hấp dẫn hơn, chàng Kim là khách tài tử đa tình tiêu biểu cho khát vọng tình yêu đôi lứa. Nhân vật Kim Trọng rất thực và rất mới, rất gần gũi với tuổi trẻ ngày nay, có lẽ vì thế.

Trích: loigiaihay.com