Cùng với sự thịnh hành của hình thức vận tải container chuyên tuyến, tàu container cũng ngày càng phát triển cả về năng lực vận chuyển lẫn tính chuyên dụng.
Lịch sửtàu container
Tàu container đầu tiên được hoán cải từ tàu chở dầu T2 sau Thế chiến thứ hai. Ban đầu, hầu hết container được vận chuyển trên các tàu hàng bách hóa. Năm 1951, những tàu container chuyên dụng [purpose-built] đầu tiên bắt đầu hoạt động ở Đan Mạch, và giữa Seatle với Texas, Hoa Kỳ.
Tại Mỹ, tàu chở container đầu tiên tên là Ideal-X [cũng được hoán cải từ một tàu chở dầu T2] doMalcolm McLeansở hữu chở 58 container từ Newark, New Jersey đến Houston, Texas, Hoa Kỳ trong chuyến đầu tiên vào tháng 4 năm 1956.
Sức chở của tàu container thường được thể hiện bằng số TEU có thể xếp lên tàu [một TEU tương đương với số chỗ của một container tiêu chuẩn có chiêu dài 20, rộng 8, và cao 86. Xem thêmkích thước container]. Sức chở của các tàu container có thể dao động từ vài trăm TEU đối với tàu feeder đến trên 10.000TEU đối với các tàu mẹ.
Người ta thường chiacác thế hệ tàu containertùy theo sức chở của chúng.
CÁC THẾ HỆ TÀU CONTAINER TỪ NĂM 1956 ĐẾN NAY
Thế hệ tàu container thứ nhất[feeder loại nhỏ với sức chở < 1.000 TEU] được phát triển từ năm 1956 đến những năm 1960. Với sức chở trung bình từ vài trăm TEU cho đến dưới 1000 TEU, đây là thế hệ tàu container đầu tiên ra đời và phục vụ cho các tuyến vận tải ngắn [short sea shipping] giữa các cảng gần nhau trong nội bộ một nước, một khu vực hoặc giữa các khu vực gần nhau. Về kỹ thuật, phần lớn các tàu container thế hệ này được hoán cải từ các loại tàu chở hàng khác như tàu chở hàng tổng hợp [general ship] hoặc tàu dầu [tanker]. Vì vậy, trong giai đoạn này, hầu như vẫn chưa có khái niệm tàu container chuyên dụng, và người ta vẫn thường dùng cụm từ semi-container ship [tàu container bán chuyên dụng] để gọi tên thế hệ tàu container này. Đây là thế hệ tàu phù hợp để vận chuyển cả hàng thông thường [general cargo] và cả container. Chính vì vậy, các loại tàu container thuộc thế hệ này thường có trang bị cần cẩu [gear] có thể vừa làm được hàng thông thường lẫn hàng container.
Thế hệ tàu thứ hai[feeder với sức chở từ 1.200 TEU đến 3.000 TEU] được phát triển vào những năm 1970, với sức chở từ 1200 TEU đến 3000 TEU. Đây là loại tàu container được sử dụng cho các hải trình xa hơn giữa các châu lục trên thế giới, giữa các nước châu Âu, giữa châu Âu và châu Mỹ. Giai đoạn này ra đời dịch vụ feedering [gom hàng] giữa các cảng nhỏ khu vực châu Âu và Mỹ được thực hiện bởi các loại tàu container loại nhỏ [bằng kích thước sà lan ngày nay] nhằm gom hàng cho các tàu có sức chở lớn hơn [khoảng 3000 TEU] chạy trên tuyến dài hơn giữa các châu lục.
Thế hệ tàu container thứ ba[Panamax với sức chở từ 3000 TEU đến 5000 TEU] được đánh dấu bằng sự ra đời của những con tàu container có sức chở trên dưới 3500 TEU vào những năm 1980 đơn cử như tàu M/v Frunkfurt Express sức chở 3400 TEU được đóng vào năm 1981.
Năm 1992, Hapag Lloyd [Đức] đưatàu container thế hệ thứ tư[Post-panamax với sức chở từ 5000 TEU đến dưới 10.000 TEU] vào khai thác bằng việc hạ thủy tàu M/v Hannover Express với sức chở lên đến 4407 TEU.
Thế hệ tàu thứ năm[Suemax với sức chở từ trên 10.000 TEU đến 12.000 TEU] được phát triển vào khoảng năm 2006 sau khi thế giới chứng kiến sự ra đời của tàu Emma Maersk với sức chở do AP Moller Maersk công bố lên đến 11.500 TEU [nhưng số liệu thực tế sau đó chứng minh rằng sức chở của Emma Maersk lên đến 14.300 TEU].
Thế hệ tàu thứ sáu được cho là Post-suemax[hay Malaccamax] với sức chở trên 12.000 TEU đến 18.000 TEU, hiện tại mới chỉ là các thiết kế trên giấy bởi để thế hệ tàu này ra đời và hoạt động một cách hiệu quả, có rất nhiều yếu tố mà chủ tàu phải cân nhắc kể cả về mặt kỹ thuật lẫn thương mại. Về mặt kỹ thuật, vì tàu có mớn nước rất lớn [trên dưới -15.5m] nên chỉ có rất ít cảng trên thế giới có thể tiếp nhận được để làm hàng an toàn trong mọi điều kiện thời tiết. Hơn nữa, hệ thống luồng lạch nhằm đảm bảo hành hải an toàn cũng là một yếu tố được các chủ tàu quan tâm. Về khía cạnh thương mại, để đảm bảo hiệu quả khai thác, tàu container thuộc thế hệ này chỉ cập những cảng có khả năng cung cấp một lượng hàng khổng lồ, như trường hợp tàu Emma Maersk chẳng hạn chỉ hoạt động tuyến Shanghai [Trung Quốc]Bremenhaven [Đức] nhằm vận chuyển hàng xuất nhập giữa châu Á và châu Âu.
Phân loại tàu container
1] Theo thế hệ phát triển: [như trên]
2] Theo phương thức xếp dỡ container: LOLO, RORO,
3] Theo kích thước tàu: Panamax, Post-Panamax, Suezmax, Post-Suezmax, Post Malacamax
4] Theo mức độ chuyên dụng: tàu bách hóa, tàu semi-container, tàu container chuyên dụng
5] Theo phạm vi hoạt động: tàu feeder, tàu mẹ
Tàu container lớn nhất thế giới [mega ship]
Kích thước và sức chở của tàu container liên tục tăng, và vì vậy danh hiệu con tàu lớn nhất cũng thay đổi theo thời gian. Dưới đây là những tàu đã nằm trong danh sách những tàu container lớn nhất thế giới.
BuiltNameLength overall [m]Length overall [ft]Beam [m]Beam [ft]Maximum TEUOwnergt [tn]2017OOCL Hong Kong399.871,311.9058.80193.0021413OOCL [Hong Kong]2108902017OOCL Germany399.871,311.9058.80193.0021413OOCL [Hong Kong]2108902017Madrid Maersk399.001,309.0058.60192.0020568Maersk Line2142862017Munich Maersk399.001,309.0058.60192.0020568Maersk Line2142862017Moscow Maersk399.001,309.0058.60192.0020568Maersk Line2142862017MOL Triumph400.001,312.3058.80193.0020170Mitsui O.S.K. Lines1990002017MOL Trust400.001,312.3058.80193.0020170Mitsui O.S.K. Lines1990002017MOL Tribute400.001,312.3058.80193.0020170Mitsui O.S.K. Lines1990002016MSC Jade398.451,307.3059.07193.8019224Mediterranean Shipping Company1943082016MSC Ditte398.431,307.2059.08193.8019224Mediterranean Shipping Company1943082016MSC Reef398.431,307.2059.08193.8019224Mediterranean Shipping Company1943082016MSC Mirja398.431,307.2059.08193.8019224Mediterranean Shipping Company1943082016MSC Erica398.431,307.2059.08193.8019224Mediterranean Shipping Company1943082017MSC Tina398.431,307.2059.08193.8019224Mediterranean Shipping Company1943082016MSC Diana399.991,312.3258.84193.0419224Mediterranean Shipping Company1934892016MSC Ingy399.991,312.3258.84193.0419224Mediterranean Shipping Company1934892016MSC Eloane399.991,312.3258.84193.0419224Mediterranean Shipping Company1934892016MSC Mirjan399.991,312.3258.84193.0419224Mediterranean Shipping Company1934892017MSC Rifaya399.991,312.3258.84193.0419224Mediterranean Shipping Company1934892017MSC Leanne399.991,312.3258.84193.0419224Mediterranean Shipping Company1934892015MSC Oscar395.401,297.0059.00194.0019224MSC [Switzerland]1922372015MSC Oliver395.401,297.0059.00194.0019224MSC [Switzerland]1922372015MSC Zoe395.401,297.0059.00194.0019224MSC [Switzerland]1922372015MSC Maya395.401,297.0059.00194.0019224MSC [Switzerland]1922372014CSCL Globe399.671,311.3058.60192.0019100CSCL [China]1875412014CSCL Pacific Ocean399.671,311.3058.60192.0019100CSCL [China]1875412015CSCL Indian Ocean399.671,311.3058.60192.0019100CSCL [China]1875412015CSCL Atlantic Ocean399.671,311.3058.60192.0019100CSCL [China]1875412015CSCL Arctic Ocean399.671,311.3058.60192.0019100CSCL [China]1875412015Barzan400.001,312.3058.60192.0018800UASC [Kuwait]1956362013Magleby Maersk400.001,312.3059.00194.0018270Maersk [Denmark]1948492014MSC New York399.001,309.0054.00177.0018270MSC [Switzerland]1764902013Madison Maersk400.001,312.3059.00194.0018270Maersk [Denmark]1948492013Mærsk Mc-Kinney Møller400.001,312.3059.00194.0018270Maersk [Denmark]1948492013Majestic Mærsk400.001,312.3059.00194.0018270Maersk [Denmark]1948492013Mary Mærsk400.001,312.3059.00194.0018270Maersk [Denmark]1948492013Marie Mærsk400.001,312.3059.00194.0018270Maersk [Denmark]1948492015CMA CGM Georg Forster398.001,306.0054.00177.0018000CMA CGM [France]1756882015CMA CGM Bougainville398.001,306.0054.00177.0017722CMA CGM [France]1756882015CMA CGM Kerguelen398.001,306.0054.00177.0017722CMA CGM [British]1756882015CMA CGM Vasco de Gama399.001,309.0054.00177.0017859CMA CGM [France]1782282015CMA CGM Zheng He399.001,309.0054.00177.0017859CMA CGM [France]1782282015CMA CGM Benjamin Franklin399.001,309.0054.00177.0017859CMA CGM [France]1782282010MSC Savona366.001,201.0051.00167.0014000MSC [Switzerland]1531152010MSC Genova366.001,201.0051.00167.0014000MSC [Switzerland]153115Và với những tàu siêu lớn này đánh dấu bước phát triển mới của công nghệ đóng tàu container cũng như ngành đóng tàu nói chung của thế giới.
Đội tàu container Việt Nam
Trong khi vận tải chợ và đội tàu container thế giới phát triển mạnh,đội tàu container Việt Namcó số lượng cũng như sức chở rất khiêm tốn.
NămTÊN TÀULength overall [m]Beam [m]Công suất máy chínhTốc độ [h.lý/h]Mớm nướcTEUDWTCHỦ SỞ HỮU2000BIỂN ĐÔNG STAR120.820.25589 kW15.67.56009108BIỂN ĐÔNG1996VẠN HƯNG112.518.23353kW146.74207020BIỂN ĐÔNG1994VẠN LÝ11319.03353kW146.54046832BIỂN ĐÔNG2004BIỂN ĐÔNG MARINER149.522.36930kW188.3101612474BIỂN ĐÔNG2005BIỂN ĐÔNG NAVIGATOR149.722.36930kW168.3101612400BIỂN ĐÔNG2006BIỂN ĐÔNG TRADER124.819.04500kW156.86107143BIỂN ĐÔNG2006BIỂN ĐÔNG FREIGHTER124.819.04500kW156.86107143BIỂN ĐÔNG1996ATLANTIC OCEAN11319.04560HP146.54046867DƯƠNG ĐÔNG1998ĐÔNG DU119.218.27040HP157.95668516ĐÔNG ĐÔ MARINE1997ĐÔNG MAI119.218.27040HP157.95618516ĐÔNG ĐÔ MARINE1997PACIFIC EXPRESS128.522.410000HP178.274911117GEMADEPT1997PACIFIC GLORIA132.822.77800kW177.76999039GEMADEPT2006VINASHIN ORIENT11520.85760kW167.15648300HASHIPCO2009NASICO BLUE133.619.47200 kW17.57.37078659NASICO1995NASICO NAVIGATOR134.219.96933HP147.13797278NASICO1995VINAFCO 2597.518.42800P1362524213VINAFCO1983MÊ LINH135.621.06000HP14.57.759411235VINALINES CONTAINER1984VẠN XUÂN135.321.06000HP147.759411242VINALINES CONTAINER2007VINALINES DIAMOND148239730kW198,5111813719VINALINES CONTAINER1998VINALINES PIONEER120.820.27600HP15.67.55609088VINALINES CONTAINERVNL RUBY179.727.615785kW2510.7180725794VINALINES CONTAINER1996VINASHIN LINER 1112.518.24560HP146.74207040VINASHIN LINES1996VINASHIN LINER 2112.518.23883kW146.74207040VINASHIN LINES1996MORNING VISHIP11518.25177kW14.57.95808721VISHIP1997FORTUNE FREIGHTER123.618.55979kW1785618938VOSCO1998FORTUNE NAVIGATOR119.218.27040HP16.37.95608516VOSCO1996VSICO PIONEER112.518.25280HP15.46.74207055VSICO1999VSICO PROMOTE119.218.25177kW157.95668515VSICOXem thêm