QUY TRÌNH ĐO TỐC ĐỘ MÁU LẮNG BẰNG MÁY TỰ ĐỘNG
QUY TRÌNH ĐO TỐC ĐỘ MÁU LẮNG BẰNG MÁY TỰ ĐỘNG
1. NGUYÊN LÝ
Tốc độ máu lắng dựa trên nguyên lý máu được pha loãng với dung dịch chống đông Natricitrat 3,8 % với tỷ lệ 4/5 và được hút vào một mao quản có đường kính nhất định, để ở một tư thế nhất định. Sau một thời gian hồng cầu lắng xuống dưới, kết quả là thể tích của cột huyết tương đã lắng hết hồng cầu.
II. CHỈ ĐỊNH
Bệnh nhân đau khớp, sốt, thấp tim
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Không có chống chỉ định
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện
- Bác sĩ khoa Huyết học – Truyền máu
- Kỹ thuật viên khoa Huyết học – Truyền máu
2. Bệnh phẩm:
- Lấy 2ml máu tĩnh mạch có chống đông bằng EDTA. Lấy máu người bệnh lúc đói.
3.Vật dụng, trang thiết bị.
- Máy máu lắng Mixrate.
- Ống nghiệm máu lắng.
- Giá đựng ống typ.
- Ống máu có chất chống đông.
- Pipet 1000ml, đầu côn
4. Phiếu xét nghiệm
Giấy chỉ định xét nghiệm ghi đầy đủ thông tin về người bệnh: họ tên, tuổi, gường bệnh, khoa phòng, chẩn đoán.
V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Vận hành máy:
- Bật công tắc máy
- Quan sát hiển thị trên màn hình: CHECK OK , tiến hành xét nghiệm
2. Nội kiểm:
Không áp dụng
3. Tiến hành kỹ thuật
-Bước 1.Nhận bệnh phẩm: Kiểm tra ống bệnh phẩm, đối chiếu thông tin trên ống bệnh phẩm và giấy xét nghiệm.
- Bước 2: Ghi tên người bệnh hoặc mã số vào ống máu lắng phù hợp với phiếu xét nghiệm.
- Bước 3: Dùng Pipette hút máu vào ống máu lắng đến vạch quy định.
- Bước 4: Lắc đều, đưa ống máu lắng vào chạy máy.
- Bước 5: Đọc kết quả sau 15 phút.
VI. NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ
Tốc độ lắng máu là một yếu tố có ý nghĩa nhất định trong việc chẩn đoán, theo dõi quá trình tiến triển và tiên lượng nhiều bệnh lý khác nhau.
Trị số bình thường:
- Nam giới: 1 giờ: ≤ 5mm; 2 giờ: ≤ 15mm.
- Nữ giới: 1giờ ≤ 10 mm ; 2 giờ ≤ 20 mm
VII. GHI CHÚ
- Máu không được làm ngay sau khi lấy;
- Máu có quá nhiều chất chống đông, máu bị đông, bệnh nhân quá thiếu máu, lấy máu ở vị trí đang truyền dịch…
- Máu lắc không đều.
- Nhầm bệnh phẩm, nhầm phiếu xét nghiệm
Thực hiện xét nghiệm máu lắng để làm gì? Ai cũng cần thực hiện xét nghiệm máu lắng? GENTIS mang đến những thông tin hữu ích về xét nghiệm máu lắng trong bài viết này.
Xét nghiệm máu lắng là gì?
Tốc độ lắng hồng cầu hay còn gọi là tốc độ máu lắng [ESR – Erythrocyte Sediment Rate] thường được xác định bằng phương pháp Pachenkop: Dùng ống Pachenkop mao dẫn máu toàn phần đã pha loãng với dung dịch citrat 3% theo tỉ lệ : 4 phần máu lắng một phần dd citrat 3%. Sau đó cắm thẳng đứng vào giá và đọc kết quả sau 1 giờ, 2 giờ.
Xét nghiệm máu lắng được thực hiện tại nhiều bệnh viện và cơ sở y tế nhằm đo chiều cao cột hồng cầu lắng xuống [đơn vị là mm] của một thể tích máu đã được chống đông, đựng trong một ống nghiệm đặc biệt có chia vạch.
Một số bệnh lý có thể theo dõi được từ kết quả xét nghiệm máu lắng như ngồi máu cơ tim, sốt thấp cấp, viêm nhiễm,… Một số loại bệnh truyền nhiễm có thể được phát hiện ngay từ giai đoạn đầu khi mà chưa có những biểu hiện tác động của bệnh lên cơ thể như: Viêm gan B, C, HIV,…
Thực hiện xét nghiệm máu lắng nhằm đo tốc độ máu lắng để theo dõi tình trạng viêm nhiễm hay tình trạng một số loại bệnh lý ác tính ở con người, bên cạnh đó các loại bệnh sốt thấp cấp, nhồi máu cơ tim,… Đây là một loại xét nghiệm thường quy, mang tính tầm soát, cần thiết trong việc phát hiện và theo dõi bệnh lao, theo dõi quá trình hoại tử mô trong cơ thể, rối loạn bệnh lý như khớp, gân, dây chằng, cơ vân,…
Xét nghiệm máu lắng được thực hiện như thế nào?
Mẫu máu để thực hiện xét nghiệm là mẫu máu trên tĩnh mạch ở tay của người được xét nghiệm.
- Sát trùng vùng lấy máu
- Dùng dây garo băng xung quanh cánh tay trên giúp duy trì áp lực và hạn chế máu chảy qua tĩnh mạch cho phép các tĩnh mạch phía dưới chỗ băng sẽ căng phồng lên vì máu ứ lại và sẽ dễ dàng hơn khi đâm kim vào tĩnh mạch.
- Dùng một chiếc kim nhỏ đưa vào tĩnh mạch ở tay, rút nhẹ để máu được chảy ra từ lòng mạch
- Gỡ dây garo để đảm bảo máu được tuần hoàn bình thường.
- Khi máu đã lấy xong, rút kim ra, và chỗ đâm kim được chèn vào một miếng gạc hoặc một miếng băng cá nhân để máu không chảy ra.
- Mẫu máu đã thu được bảo quản trong một lọ thuỷ tinh chân không hoặc chứa trong một xilanh.
Mẫu máu của bạn sẽ được cho vào một ống nghiệm có chứa chất chống đông, để ngăn cản sự hình thành cục máu đông. Sau đó ống nghiệm được dựng thẳng đứng để các hồng cầu lắng xuống đáy ống, chừa lại phần phía trên ống là cột huyết tương màu vàng trong. Người thực hiện xét nghiệm sẽ đo chiều cao phần huyết tương phía trên tại thời điểm sau 1 giờ để tính ra tốc độ máu lắng [đơn vị là mm/hr].
Nếu Protein phản ứng bao quanh hồng cầu sẽ khiến các hồng cầu dính vào nhau, làm các hồng cầu lắng càng nhanh hơn. Kết quả là tốc độ máu lắng tăng, chỉ ra rằng bạn có thể bị viêm ở đâu đó. Bình thường, tốc độ máu lắng ở nữ giới sẽ cao hơn nam giới, và tăng dần theo độ tuổi.
Các giá trị bình thường của xét nghiệm tốc độ máu lắng [ESR] theo phương pháp Westergren [theo Medscaspe]:
Ở người lớn:
- Nam giới dưới 50 tuổi: ESR < 15 mm/hr
- Nam giới trên 50 tuổi: ESR < 20 mm/hr
- Nữ giới dưới 50 tuổi: ESR < 20 mm/hr
- Nữ giới trên 50 tuổi: ESR < 30 mm/hr
Ở trẻ sơ sinh và trẻ em:
- Trẻ sơ sinh: 0-2 mm/hr [1 – 3 tuổi]
- Trẻ em: 3-13 mm/hr [3 tuổi trở lên]
Những lưu ý cần thiết khi tiến hành thu mẫu máu xét nghiệm máu lắng
- Người được xét nghiệm không cần phải kiêng ăn hay uống bất cứ thứ gì trước khi thu mẫu
- Chuẩn bị tâm lý và thể chất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nên để trẻ cảm thấy thoải mái, không sợ hãi.
- Sau khi thu mẫu, người được xét nghiệm có thể nghỉ ngơi vài phút sau đó có thể sinh hoạt bình thường.
Những biểu hiện thường gặp sau khi thu mẫu xét nghiệm máu lắng
- Chảy máu nhẹ khi rút kim thu mẫu
- Choáng đầu nhẹ
- Vỡ ven, bầm tím tại vị trí lấy mẫu máu
- Phải đâm kim nhiều lần trong trường hợp tìm tĩnh mạch khó khăn hoặc người thu mẫu không có nhiều kinh nghiệm lấy máu
Một số trường hợp khiến tốc độ lắng máu tăng rõ rệt
- Bệnh macroglobulin huyết [trong máu xuất hiện globulin miễn dịch bất thường].
- Bệnh tăng fibrinogen máu.
- Viêm mạch máu hoại tử.
- Bệnh đau cơ dạng thấp
- Đau tủy,…
Thực hiện xét nghiệm máu lắng giúp kiểm tra được tình trạng sức khỏe của người bệnh với một số triệu chứng bệnh lý khác nhau và phát hiện sự có mặt của một vài bệnh truyền nhiễm ngay từ khi loại bệnh đó chưa có sự tác động đến biểu hiện sức khỏe của người bệnh.
Cảm ơn Quý khách đã tin tưởng sử dụng dịch vụ,Quý khách vui lòng điền thông tin bên dưới để được hỗ trợ,
tư vấn một cách tốt nhất!
Bài viết được viết bởi Bác sĩ Chuyên khoa II Lê Thị Na - Bác sĩ Huyết học - Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Xét nghiệm tốc độ máu lắng [ESR] hiện tại vẫn là một xét nghiệm khá phổ biến trong các phòng xét nghiệm, chủ yếu dùng để đánh giá tình trạng viêm liên quan đến một số bệnh như bệnh tự miễn, nhiễm trùng, viêm khớp, một số dạng ung thư... Một kết quả xét nghiệm máu lắng tăng [hồng cầu lắng nhanh hơn bình thường] có thể là chỉ dấu của tình trạng viêm trong cơ thể.
Xét nghiệm tốc độ máu lắng hay tốc độ lắng hồng cầu [Erythrocyte Sedimentation Rate – ESR] là xét nghiệm đo độ lắng của hồng cầu, được thực hiện bằng phương pháp đưa máu đã được chống đông[thường bằng EDTA] vào trong một cột thẳng đứng và đánh giá chiều cao của cột huyết tương còn lại sau 1 giờ. Chiều cao cột huyết tương sẽ biểu thị dưới dạng mm và thể hiện tốc độ lắng hồng cầu. Các protein này thay đổi trong máu dẫn tới tình trạng kết tụ khác nhau của hồng cầu.
Tế bào hồng cầu lắng càng nhanh, nghĩa là tốc độ kết tụ càng nhanh chỉ ra tình trạng viêm và hoại tử. Vì vậy xét nghiệm máu lắng hồng cầu trên lâm sàng không đặc hiệu trong bệnh nào bởi nó chỉ cho biết có sự hiện diện của tế bào viêm mà không xác định được vị trí và nguyên nhân gây viêm. Muốn chẩn đoán chính xác được bệnh cần chỉ định thêm các xét nghiệm máu khác đặc hiệu hơn.
1.1 Chỉ định
Xét nghiệm máu lắng được chỉ định đối với các trường hợp: Bệnh nhân đau khớp, sốt, thấp tim, lupus ban đỏ hệ thống, ung thư, các bệnh lý viêm đường tiêu hóa.
1.2 Chống chỉ định
Không có chống chỉ định.
Xét nghiệm máu lắng cần kết hợp với các xét nghiệm khác đặc hiệu hơn
Nếu bạn xuất hiện những triệu chứng dưới đây nên cân nhắc đến việc xét nghiệm máu lắng
- Đau khớp hoặc cứng khớp kéo dài
- Nhức đầu, đặc biệt với đau kết hợp vùng vai
- Giảm cân bất thường
- Đau vùng vai, cổ và hông
- Triệu chứng đường tiêu hóa như: Tiêu chảy, sốt, có máu trong phân, đau bụng bất thường.
Bác sĩ sẽ lưu ý một số vấn đề trước khi làm xét nghiệm máu lắng
Đối với nam giới
- Dưới 50 tuổi: < 15 mm/1h.
- Trên 50 tuổi: < 20mm/1h.
Đối với nữ giới
- Dưới 50 tuổi: < 20mm/1h.
- Trên 50 tuổi: < 30 mm/1h.
- Những tháng cuối thai kỳ và thời gian sau đẻ: < 50 mm/1h.
- Thời gian hành kinh: < 40mm/1h
- Trẻ nhỏ: 3 – 13 mm/1h.
- Trẻ sơ sinh: 0 – 2 mm/1h.
- Tốc độ lắng hồng cầu làm theo phương pháp Westergren: < 15mm/1h.
Tùy độ tuổi và giới tính có giá trị của xét nghiệm máu lắng khác nhau
Từ đầu năm 2019, khoa Xét nghiệm Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City được trang bị thiết bị đo tốc độ máu lắng tự động tiên tiến nhất [Model: Alifax Roller 20PN/ Xuất xứ Italia]. Hệ thống máy xét nghiệm này sử dụng công nghệ độc quyền “Phương pháp đo quang học trong mao quản” được phát triển từ phương pháp đo Westergren.So với các thiết bị cũ thì hệ thống máy mới có nhiều ưu điểm:
- Thời gian đo nhanh [~ 20s], cho phép rút ngắn thời gian trả kết quả cho người bệnh.
- Tự động hoàn toàn, chuẩn hóa nhiệt độ và lắc mẫu theo yêu cầu của H02 A5 CLSI.
- Tương đồng cao với phương pháp tham chiếu Westergreen.
- Lượng máu xét nghiệm rất ít [0,1 ml], sử dụng chung ống mẫu EDTA xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu ngoại vi.
- Có chương trình nội kiểm để theo dõi và quản lý chất lượng.
Thực tế sử dụng cho thấy thiết bị này đáp ứng rất tốt nhu cầu lâm sàng.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ đầu ngành, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm và điều trị bệnh tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác và đem lại hiệu quả cao trong quá trình điều trị.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
Khám sức khỏe định kỳ tại Vinmec: Bảo vệ bạn trước khi quá muộn!
XEM THÊM: