Hơn một tuần trước, tôi khởi phát triệu chứng đầu tiên, test nhanh dương tính. Sau 4 ngày, tôi gần như hết các triệu chứng, chỉ đôi lúc còn ho. Tới ngày thứ 5 kể từ khi phát bệnh, tôi test âm tính, kết thúc cách ly, quay trở lại công việc như bình thường. Vậy đã an toàn chưa, thưa bác sĩ? Trả lời: Thực tế hiện nay có rất nhiều bệnh nhân Covid-19 chỉ sau 4-5 ngày, thậm chí 2-3 ngày đã hết các triệu chứng, xét nghiệm âm tính, nghĩ rằng mình đã khỏi bệnh, có thể an tâm quay trở lại sinh hoạt, làm việc. Tuy nhiên, đây là quan điểm sai lầm. Với bệnh nhân Covid-19, sau 10 ngày kể từ khi khởi phát triệu chứng đầu tiên mới có thể coi bạn đã an toàn. Lý do thứ nhất, test nhanh âm tính chưa thể khẳng định bạn đã hết virus. Nếu độ nhạy test không cao hoặc lấy mẫu không đúng quy trình, kỹ thuật [có thể lấy mẫu chưa trúng vị trí] thì test sẽ không thể hiển thị kết quả chính xác. Thứ hai, ngay cả khi test nhạy, bạn đã lấy mẫu đúng cách và kết quả là âm tính thì hết virus cũng không đồng nghĩa với bệnh sẽ không tiến triển nặng lên. Một bệnh nhân Covid-19 nặng phải trải qua 3 pha của bệnh, gồm pha nhiễm cấp, pha phổi và pha miễn dịch. Pha nhiễm cấp được tính trong khoảng thời gian 0-5 ngày đầu kể từ khi khởi phát triệu chứng. Ở giai đoạn này, virus bắt đầu tấn công cơ thể và dần nhân lên mạnh mẽ, có thể xuất hiện ở hầu hết dịch xét nghiệm nên phần trăm phát hiện dương tính rất cao. 5 ngày tiếp theo [pha phổi, là ngày thứ 5-10 kể từ khi khởi phát triệu chứng], tải lượng virus giảm xuống đáng kể, kết quả xét nghiệm có thể sẽ âm tính. Tuy nhiên, đây là giai đoạn virus có thể tấn công vào phổi. Giai đoạn còn lại [pha miễn dịch] liên quan đến các bệnh nhân viêm phổi ARDS, có sốc... điều trị tại các đơn vị hồi sức cấp cứu. Như vậy, qua 10 ngày mà bệnh nhân không có triệu chứng bất thường, SpO2 ổn định, tức là virus không tấn công vào phổi, lúc này mới có thể an tâm được. Nhóm cần lưu ý nhất là những người nguy cơ trở nặng cao như người cao tuổi, người có bệnh nền, người chưa tiêm vaccine. Nhóm này nên theo dõi sức khỏe, đặc biệt là chỉ số SpO2, đến khi đủ 10 ngày. Những người trẻ, đã tiêm đủ liều vaccine Covid-19 ít có nguy cơ hơn, tuy nhiên vẫn nên theo dõi sức khỏe. Một số người lo lắng vì sau 10 ngày khởi phát triệu chứng vẫn có kết quả dương tính. Thực tế, âm tính hay dương tính không là vấn đề đáng lo nếu bạn đã qua đủ thời gian nói trên. Thứ nhất, về nguy cơ trở nặng, kết quả xét nghiệm vẫn dương tính nhưng đã qua 10 ngày thì không còn nguy cơ diễn tiến nặng nữa. Thứ hai, về khả năng lây, người ta cũng chứng minh sau 10 ngày kể từ thời điểm xuất hiện triệu chứng đầu tiên, nguy cơ lây rất thấp, gần như không có. Như vậy, bạn không cần lo lắng nếu gặp tình huống trên. Bên cạnh đó, test vạch đậm hay mờ chỉ có ý nghĩa xác định nồng độ virus, khả năng lây của bạn cao hay thấp, không liên quan đến khả năng trở nặng. Đang tải... Bác sĩ Phạm Văn Phúc
Phó trưởng khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương
Tiêm vắc xin ngừa COVID-19 cho học sinh khối lớp 7 Trường THCS Lam Sơn [quận Bình Thạnh, TP.HCM] - Ảnh: DUYÊN PHAN
Thời gian qua, số ca mắc COVID-19 ở nước ta liên tục tăng cao, nhiều người bị lỡ lịch tiêm vắc xin COVID-19 do thành F0. Sau khi khỏi bệnh, những người này không biết lúc nào thì đi tiêm vắc xin. Hỏi nhân viên y tế, họ bất ngờ khi nhận được câu trả lời không giống nhau: nơi thì bảo tiêm ngay, nơi bảo phải chờ 1 - 2 tháng...
"Sau khi khỏi COVID-19 được 2 ngày, tôi nhận được tin nhắn thông báo tiêm vắc xin COVID-19. Thế nhưng ra trạm y tế thì được kêu về 1 tháng sau mới tiêm. Trong khi đó, người quen tôi [ngụ địa phương khác] lại bảo ở chỗ họ cho tiêm ngay, tôi không hiểu gì cả", chị N.A. [ngụ quận Cầu Giấy, Hà Nội] chia sẻ.
Còn anh N.V.H. [ngụ quận Đống Đa] thắc mắc con anh vừa khỏi COVID-19, nay nhận được thông báo của trường chuẩn bị tiêm vắc xin, nên anh không rõ con anh có phải tiêm ngay không.
Chúng tôi nêu thắc mắc với một cán bộ Trạm y tế phường Quan Hoa [quận Cầu Giấy], được người này hướng dẫn: sau khi âm tính COVID-19, người dân nên theo dõi sức khỏe thêm 2 tuần để sức khỏe hồi phục, sau đó hãy tiêm vắc xin.
Còn tại Trạm y tế phường Văn Miếu [quận Đống Đa], một cán bộ nói sau khi khỏi COVID-19, khoảng 1-2 tháng sau mới được tiêm vắc xin.
Liên lạc với Trạm y tế xã Liên Bạt [huyện Ứng Hòa], cán bộ y tế giải đáp: sau khi mắc COVID-19, khi có đợt tiêm chủng sẽ được tiêm mũi 3, và mũi 3 cách mũi 2 đủ 3 tháng.
Mỗi trạm y tế hướng dẫn một kiểu, vậy F0 đã khỏi bao giờ mới được tiêm vắc xin phòng dịch?
Theo bà Dương Thị Hồng - phó viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, trưởng Văn phòng Tiêm chủng mở rộng quốc gia, từ tháng 12-2021, Bộ Y tế hướng dẫn người dân sau khi khỏi COVID-19 và hoàn thành việc cách ly y tế theo quy định, hồi phục sức khỏe sẽ được tiêm vắc xin COVID-19 [bao gồm các liều vắc xin cơ bản và mũi tiêm nhắc lại].
"Việc tiêm nhắc lại vào thời gian nào sau khi khỏi COVID-19 phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe của người dân. Theo hướng dẫn, có thể tiêm sau khi khỏi bệnh và hoàn thành cách ly y tế. Tuy nhiên, thực tế người bệnh sau khi khỏi không thể hồi phục sức khỏe ngay chỉ sau 1 - 2 tuần. Thông thường thời gian để sức khỏe hồi phục phải mất từ 2 tuần đến 1 tháng tùy thể trạng của mỗi người", bà giải thích.
"Khi tiêm vắc xin COVID-19 sẽ có phản ứng thông thường, có thể gây mệt mỏi, đau nhức, sốt… Nếu sức khỏe chưa phục hồi, lại thêm những phản ứng sau tiêm sẽ khiến cơ thể mệt mỏi hơn. Bởi vậy, người dân cần theo dõi sức khỏe, khi cảm thấy sức khỏe đã phục hồi mới tiếp tục tiêm vắc xin", bà Hồng khuyến nghị.
Đối với trẻ mắc COVID-19, cũng giống người lớn, nên để sức khỏe phục hồi hoàn toàn mới tiêm vắc xin.
"Kế hoạch sắp tới nước ta sẽ tiêm vắc xin COVID-19 cho trẻ từ 5 đến 11 tuổi. Với trẻ ở độ tuổi này, Bộ Y tế vẫn đang nghiên cứu để đưa ra hướng dẫn cụ thể", bà Hồng cho hay.
Hiện nay, theo hướng dẫn của Bộ Y tế, những đối tượng trì hoãn tiêm vắc xin COVID-19 là những người đang mắc bệnh cấp tính và phụ nữ mang thai dưới 13 tuần; chống chỉ định với những người có tiền sử rõ ràng phản vệ với vắc xin phòng COVID-19 cùng loại [lần trước] và có bất cứ chống chỉ định nào theo công bố của nhà sản xuất.
Tiêm vắc xin ngừa COVID-19 cho người dân tại Hà Nội - Ảnh: NAM TRẦN
Trẻ chưa tiêm vắc xin có phải cách ly khi nhập cảnh?
Hiện nay, nhiều nước chưa tiêm vắc xin cho trẻ từ 5 - 11 tuổi. Theo quy định của Bộ Y tế, những người nhập cảnh chưa tiêm vắc xin hoặc chưa tiêm đủ liều vắc xin COVID-19 [trừ trẻ em dưới 2 tuổi] thì vẫn phải đảm bảo cách ly tại nơi lưu trú 7 ngày kể từ ngày nhập cảnh.
Cụ thể, đối với người nhập cảnh dưới 18 tuổi, người từ 65 tuổi trở lên, phụ nữ có thai, người có bệnh lý nền được cách ly cùng cha/mẹ/người chăm sóc.
Người chăm sóc phải tiêm đủ liều vắc xin phòng COVID-19 hoặc đã khỏi bệnh COVID-19 và phải ký cam kết tự nguyện cách ly cùng sau khi được giải thích về các nguy cơ lây nhiễm COVID-19.
Tuy nhiên quy định này được cho là gây khó cho người nhập cảnh bởi hiện nay trẻ từ 5 - 11 tuổi chưa được tiêm vắc xin COVID-19.
Theo ông Vũ Ngọc Long - phó trưởng phòng kiểm soát dịch bệnh Cục Y tế dự phòng [Bộ Y tế], đây là quy định được thực hiện từ tháng 12-2021 nhằm kiểm soát, phòng chống dịch COVID-19 đối với người nhập cảnh Việt Nam.
"Hiện nay, chúng tôi đã có dự thảo xin ý kiến các đơn vị về việc nới lỏng các biện pháp phòng, chống dịch đối với người nhập cảnh Việt Nam nhằm phù hợp với tình hình hiện tại. Cụ thể, dự thảo mới sẽ không yêu cầu người nhập cảnh cung cấp hộ chiếu vắc xin, không yêu cầu cách ly y tế.
Người nhập cảnh yêu cầu có kết quả xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 [bằng phương pháp RT-PCR/RT-LAMP] trong vòng 72 giờ hoặc trong vòng 24 giờ [nếu sử dụng phương pháp xét nghiệm nhanh kháng nguyên với virus SARS-CoV-2] trừ trường hợp trẻ em dưới 2 tuổi.
Trẻ dưới 2 tuổi không bắt buộc phải xét nghiệm COVID-19, chưa được tiêm hoặc chưa từng bị nhiễm COVID-19 đều được tham gia các hoạt động ở ngoài nơi lưu trú cùng bố, mẹ, người thân", ông Long thông tin.
"Khoảng cách giữa các mũi tiêm dài hơn cho phép hệ miễn dịch phát triển mạnh hơn"
Bộ Y tế New Zealand mới đây đã công bố hướng dẫn về thời điểm tiêm vắc xin liều cơ bản hoặc mũi tăng cường đối với những trường hợp đã mắc và khỏi bệnh COVID-19.
Theo bài viết đăng ngày 11-3 trên trang tin tức stuff.co.nz của New Zealand, Bộ Y tế nước này khuyến nghị: với những người mắc COVID-19 sau khi tiêm vắc xin mũi 1, cần chờ ít nhất 4 tuần sau khi khỏi bệnh để có thể tiêm mũi thứ 2. Đây cũng là thời gian chờ tiêm được khuyến nghị với những người đã hoàn thành liều cơ bản muốn tiêm mũi tăng cường.
Trong khi đó, với những người mắc COVID-19 sau khi tiêm mũi thứ 2, Bộ Y tế New Zealand khuyến nghị chờ ít nhất 3 tháng mới có thể tiêm mũi tiếp theo [mũi tăng cường].
Với những người chưa tiêm vắc xin và mắc COVID-19, Trung tâm cố vấn về tiêm chủng của New Zealand khuyến cáo thời điểm có thể tiêm vắc xin là 3 tháng sau khi khỏi bệnh.
Tiến sĩ Nikki Moreland tại Đại học Auckland cho rằng những người đã mắc và khỏi bệnh COVID-19 có khả năng miễn dịch tự nhiên chống lại virus SARS-CoV-2, do đó có thể trì hoãn tiêm chủng để đảm bảo phản ứng miễn dịch tốt nhất có thể. Với biến thể Omicron, những bằng chứng hiện tại cho thấy người đã mắc và khỏi COVID-19 có thể được bảo vệ trong ít nhất một vài tháng.
Chung quan điểm trên, phó giáo sư về miễn dịch học tại Đại học Auckland, tiến sĩ Nikki Moreland, cho rằng khoảng cách giữa các mũi tiêm dài hơn cho phép hệ miễn dịch phát triển mạnh mẽ hơn và đáp ứng miễn dịch tốt nhất có thể. [TTXVN]
DƯƠNG LIỄU