Hiện nay có rất nhiều tác nhân là điều kiện thuận lợi cho các bệnh đường hô hấp phát triển, đặc biệt ở đối tượng có hệ miễn dịch yếu như trẻ em và người cao tuổi. Đó là các loại vi khuẩn, virus, ô nhiễm không khí, nhất là các bụi mịn và ngay cả khi thời tiết giao mùa với độ ẩm không khí tăng cao cũng là điều kiện lý tưởng để các bệnh hô hấp trở thành “khắc tinh” của sức khỏe.
Đặc biệt, hai năm qua số lượng người bệnh từng nhiễm Covid 19 rất cao, hệ thống miễn dịch của cơ thể ít nhiều bị ảnh hưởng, ghi nhận được các di chứng về chức năng hô hấp suy giảm, phổi xơ hóa, tổn thương nghiêm trọng,… người bệnh cần phải gặp các Bác sĩ chuyên khoa Hô hấp để đựợc thăm khám, đánh giá tình trạng sức khỏe “Hậu Covid”, việc phát hiện và điều trị kịp thời giúp người bệnh sớm phục hồi sức khỏe, cũng như cải thiện chất lượng cuộc sống.
Phòng khám chuyên khoa Phổi - Hô hấp chuyên khám và điều trị
- Hen suyễn
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính [COPD]
- Viêm phế quản cấp và mạn
- Dị vật phế quản, Viêm phổi
- Bệnh phổi do ký sinh trùng, nấm phổi, bụi phổi, u phổi, tràn dịch màng phổi, các bệnh [lao phổi, lao màng phổi, lao hạch, lao hệ tiêu hóa, lao hệ tiết niệu....]
- Các trường hợp ho, khó thở, đau ngực kéo dài chưa rõ nguyên nhân. Kết hợp liên chuyên khoa với kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại tiên tiến: Thăm dò chức năng hô hấp, X-Quang và CT-Scan, nội soi phế quản, siêu âm, xét nghiệm [huyết học, vi sinh],... để chẩn đoán và điều trị chuyên sâu toàn diện tất cả các bệnh lý tại phổi.
Nội dung video được tư vấn bởi Điều dưỡng Nguyễn Thị Thúy Nga - Trung tâm Khám sức khỏe tổng quát - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
Đo chức năng hô hấp hay còn gọi là đo chức năng thông khí, đo hô hấp ký, là xét nghiệm dùng để tầm soát, chẩn đoán, theo dõi bệnh lý hô hấp như hen suyễn, phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh phổi hạn chế.
Tại Trung tâm khám sức khỏe tổng quát của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, dịch vụ đo chức năng hô hấp đã được đưa vào gói khám sức khỏe để giúp khách hàng tầm soát các bệnh lý hô hấp, đặc biệt đối với những khách hàng hút thuốc lá, làm việc ở nơi có khói, hóa chất độc hại.
Để thực hiện đo chức năng hô hấp trong hen hay các bệnh lý hô hấp, điều dưỡng sẽ giới thiệu mục đích đo chức năng hô hấp, nhằm tầm soát một số bệnh hô hấp. Trước tiên, khi kỹ thuật đo chức năng hô hấp sẽ tiến hành khai thác một số thông tin của khách hàng. Tiền sử bệnh phổi, bệnh tim mạch: Phổi [lao, ho ra máu không rõ nguyên nhân, COPD, hen, đang sử dụng thuốc giãn phế quản...], có phẫu thuật vùng đầu, cổ, ngực trong 3-6 tháng gần đây hay không? Có sử dụng thuốc lá trong 1 giờ và đồ uống có cồn trong 4 giờ gần đây không? 2 tuần gần nhất có biểu hiện ho, sốt, nôn, khó thở, tiêu chảy không?
Sau khi khai thác tiền sử, điều dưỡng nhận định khách hàng có đủ điều kiện để thực hiện kỹ thuật đo chức năng hô hấp và giới thiệu các dụng cụ đo hô hấp ký, hướng dẫn khách hàng ngậm ống thông phổi. Khách hàng cần ngậm ống kín nhưng không đưa lưỡi vào trong ống. Trong quá trình thực hiện đo chức năng hô hấp, khách hàng được kẹp mũi bằng dụng cụ để đảm bảo có thể hít-thở hoàn toàn bằng miệng qua ống thổi.
Khi thực hiện kỹ thuật đo chức năng hô hấp, khách hàng cần đảm bảo tư thế ngồi, lưng thẳng, không tựa vào thành sau của ghế, 2 chân mở rộng bằng vai, 2 tay không tì vào thành ghế.
Có 2 phương thức đo hô hấp ký: Đo thông khí gắng sức và đo thông khí thông thường:
- Khách hàng sẽ được đo thông khí gắng sức trước. Ở phương thức này, điều dưỡng sẽ phân tích cách hít-thổi và điều chỉnh kỹ thuật [nếu cần] trong quá trình thực hiện. Khi nhân viên y tế hô “hít sâu” thì khách hàng sẽ hít 1 hơi thật sâu, hết sức, căng lồng ngực. Khi được yêu cầu “thở ra” thì khách hàng cần thở ra thật nhanh, mạnh, cứ thế thực hiện cho đến khi điều dưỡng yêu cầu dừng lại. Khách hàng sẽ thực hiện kỹ thuật 3 lần để bác sĩ có thể lựa chọn kết quả chính xác nhất.
- Sau khi thực hiện đo chức năng hô hấp gắng sức thì khách hàng sẽ tiến hành kỹ thuật đo chức năng hô hấp thông thường bằng cách hít vào, thở ra bằng miệng qua ống đo từ 2-3 lần. Khi nhân viên y tế hô “hít sâu” thì sẽ hít 1 hơi thật sâu, hết sức, căng lồng ngực, nhưng khi hô “thở ra” thì chỉ cần thở 1 hơi nhẹ nhàng, từ từ, chậm chậm cho đến khi hết hơi.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số hoặc đặt lịch trực tiếp . Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Đo chức năng hô hấp còn được biết đến với một tên gọi khác là đo chức năng thông khí. Đây là một phương pháp thăm dò chức năng được thực hiện với mục đích tầm soát, chẩn đoán và theo dõi các loại bệnh lý có liên quan đến đường hô hấp. Sau đây là một số thông tin cơ bản về kỹ thuật đo chức năng thông khí bạn có thể tham khảo.
1. Đo chức năng hô hấp là gì?
Đây là một phương pháp chuyên sử dụng máy đo những dòng khí khi phổi hít vào và thở ra. Thông qua đó, các chỉ số chức năng quan trọng của phổi có thể được tính toán một cách chính xác nhất. Đo chức năng hô hấp là kỹ thuật y tế được áp dụng đối với các vấn đề như chẩn đoán, theo dõi hoặc đánh giá về tình trạng của những bệnh nhân bị bệnh lý hô hấp.
Đo chức năng hô hấp hỗ trợ bác sĩ đánh giá được các bệnh lý về đường hô hấp
Kỹ thuật này sẽ giúp bác sĩ ghi lại các thông số hô hấp có liên quan đến những hoạt động của phổi. Thông qua đó, bác sĩ có thể chẩn đoán được hai hội chứng rối loạn thông khí như tắc nghẽn hoặc hạn chế.
Các chỉ số đo sẽ cho biết được lưu lượng không khí đang lưu thông bên trong hai cơ quan, gồm phế quản và phổi. Bên cạnh đó, chỉ số cũng cho phép bác sĩ đánh giá được mức độ tắc nghẽn của phế quản và sự nghiêm trọng của tình trạng giãn phế nang.
Kết quả có được thể hiện qua những con số cụ thể và cả phần trăm so với thông số của người có sức khỏe bình thường. Các trị số đo sau đó sẽ được thể hiện ở hình dạng của một đường cong thể hiện lưu lượng thể tích với 2 trục tham số. Một trục là những số đo về lưu lượng khí lưu thông. Trục còn lại là số đo thể tích khí có ở bên trong phổi.
Theo các chuyên gia, đo chức năng thông khí là một biện pháp khá đơn giản và không gây nên những cơn đau cho người bệnh. Đa số các trường hợp đều không gây nên sự khó chịu hoặc bất cứ biến chứng nào nguy hiểm.
2. Đo chức năng hô hấp được chỉ định khi nào?
Tùy thuộc vào từng trường hợp và kỹ thuật đo chức năng hô hấp sẽ được chỉ định. Cụ thể như sau:
2.1. Chẩn đoán
Bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện kỹ thuật với những trường hợp như:
Kỹ thuật được áp dụng trong chẩn đoán bệnh lý
- Chẩn đoán các vấn đề và bệnh lý liên quan đến hô hấp khi có những biểu hiện lâm sàng cùng kết quả xét nghiệm bất thường: Bệnh nhân bị khó thở, ho khan kéo dài, hen phế quản, COPD, bị dị dạng lồng ngực,...
- Đánh giá những biểu hiện hoặc những dấu hiệu không bình thường do bệnh lý về hô hấp gây nên.
- Đánh giá sự ảnh hưởng của bệnh lý đối với chức năng phổi.
- Sàng lọc những trường hợp có nguy cơ đối với bệnh phổi.
- Đánh giá về tiên lượng trước khi tham gia vào cuộc phẫu thuật.
- Xác định tình hình sức khỏe của người bệnh trước khi thực hiện nghiệm pháp gắng sức.
2.2. Theo dõi và lượng giá về khả năng đáp ứng điều trị
Dựa vào kỹ thuật đo chức năng hô hấp, các bác sĩ có thể thực hiện được những vấn đề sau:
- Đánh giá về việc can thiệp y tế để điều trị.
- Theo dõi sự tác động của bệnh lý trên các chức năng phổi.
- Theo dõi những ảnh hưởng của quá trình tiếp xúc những yếu tố nguy cơ đối với các chức năng phổi.
- Theo dõi được những phản ứng phụ của thuốc đối với bệnh nhân.
- Đánh giá về cấp độ nghiêm trọng của bệnh lý.
- Đánh giá tổng quan người bệnh khi tham gia vào chương trình phục hồi các chức năng.
- Đánh giá các mức độ tàn tật trong các lĩnh vực y khoa, công nghiệp và bảo hiểm y tế.
Ngoài ra, kỹ thuật này còn được áp dụng để tầm soát bệnh với những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh về hô hấp, ví dụ như những người thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá và các loại hóa chất độc hại.
3. Kỹ thuật này được chống chỉ định khi nào?
Với những trường hợp sau đây sẽ không được thực hiện kỹ thuật đo chức năng hô hấp:
Những trường hợp cụ thể không được áp dụng kỹ thuật
- Bệnh nhân bị nhiễm trùng đường hô hấp cấp.
- Bị ho ra máu mà không rõ nguyên nhân.
- Người bị phình động mạch chủ ngực và bụng.
- Người vừa trải qua đợt cấp phổi tắc nghẽn mạn tính hoặc bị hen dưới 6 tuần.
- Tim mạch không được ổn định hoặc những trường hợp bị nhồi máu cơ tim.
- Người mới phẫu thuật ở các bộ phận như mắt, bụng hoặc ngực dưới 3 - 6 tháng.
- Người bị đau ngực không rõ nguyên nhân.
- Những trường hợp bị đau thắt vùng ngực không ổn định trong 24 tiếng đồng hồ.
- Bệnh lao phổi tiến triển.
- Người có các triệu chứng của bệnh cấp tính như nôn hoặc tiêu chảy.
- Người bị rối loạn thần kinh tâm thần và bệnh nhân không chịu hợp tác.
4. Quy trình thực hiện kỹ thuật
Những trường hợp thực hiện đo chức năng hô hấp sẽ thực hiện theo hai động tác chính như sau:
- Động tác đầu tiên: Người bệnh hô hấp như bình thường. Sau đó, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân hít sâu vào và thở ra hết sức của mình.
- Động tác thứ hai: Bệnh nhân vẫn hô hấp như bình thường rồi hít vào hết sức và thở ra nhanh chóng, hết sức có thể. Sau đó, bệnh nhân sẽ thở ra trong khoảng thời gian ít nhất 6 giây.
Các bác sĩ sẽ dựa vào những thông số bao gồm FEV1 và FVC nhằm chẩn đoán các chức năng thông khí đối với phổi. Kết quả các thông tin này sẽ giúp bác sĩ nhận định được phổi của bạn hiện đang hoạt động tốt hay không.
Khi thực hiện kỹ thuật này, bạn cần lưu ý đến những vấn đề sau:
Những lưu ý bệnh nhân cần nhớ trước khi đo chức năng thông khí
- Không sử dụng thuốc giãn phế quản hoặc thuốc chẹn beta adrenergic trong khoảng 6 giờ đồng hồ trước khi tiến hành kỹ thuật.
- Đã ăn so sau khoảng 2 tiếng đồng hồ.
- Nếu có dùng các loại đồ uống có cồn thì sẽ tiến hành đo sau khoảng 4 giờ đồng hồ
- Người vừa hút thuốc sẽ được chỉ định đo sau khoảng 1 giờ. Tuy nhiên, bạn tốt nhất không nên hút thuốc lá trong 24 giờ đồng hồ trước khi tiến hành kỹ thuật.
Trong suốt quá trình thực hiện các động tác hít vào và thở ra, người bệnh cần phải làm liên tục và không dừng lại. Việc dừng một cách đột ngột có thể khiến cho kết quả bị sai lệch. Từ đó, việc nhận định kết quả của bác sĩ cũng sẽ không được chính xác. Điều này sẽ làm cho việc chẩn đoán lẫn phác đồ điều trị được đưa ra không còn thích hợp.
Người dân hãy đến các cơ sở y tế uy tín để được hỗ trợ đo chức năng hô hấp đúng kỹ thuật, có kết quả chính xác
Để có được kết quả đo chức năng hô hấp chính xác, bạn nên tìm đến các địa chỉ y tế uy tín để được các bác sĩ tay nghề cao hỗ trợ. Một địa chỉ bạn có thể tham khảo là Hệ thống Y tế MEDLATEC. Để đặt lịch khám, Quý khách hãy liên hệ đến số tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ thêm.