Hội nhập kinh tế [tiếng Anh: Economic integration] là một sự dàn xếp giữa các quốc gia thường bao gồm việc giảm hoặc xóa bỏ các rào cản thương mại và sự phối hợp của các chính sách tài chính và tiền tệ.
Hình minh họa. Nguồn: Investopedia
Hội nhập kinh tế
Khái niệm
Hội nhập kinh tế trong tiếng Anh là Economic integration.
Hiểu theo định nghĩa đơn giản nhất, hội nhập kinh tế là việc các nền kinh tế gắn kết lại với nhau.
Hội nhập kinh tế đã diễn ra từ hàng ngàn năm nay khi đế quốc La Mã xâm chiếm thế giới và mở mang mạng lưới giao thông, thúc đẩy lưu thông hàng hóa trong toàn bộ lãnh địa chiếm đóng rộng lớn của họ và áp đặt đồng tiền của họ cho các nước thuộc khu vực chiếm đóng. Theo khái niệm này, hội nhập kinh tế được hiểu ở nghĩa khái quát nhất, rộng nhất.
Bela Balassa [thập niên 60 thế kỉ 20] cho rằng "hội nhập kinh tế là việc gắn kết các nền kinh tế lại với nhau mang tính thiết chế". Theo khái niệm này, hội nhập kinh tế được hiểu một cách chặt chẽ hơn.
Như thế, hội nhập kinh tế là quá trình chủ động thực hiện đồng thời hai việc: một mặt, gắn nền kinh tế và thị trường từng nước với thị trường khu vực và thế giới thông qua các nỗ lực thực hiện mở cửa và thúc đẩy tự do hóa nền kinh tế thế giới; và mặt khác, gia nhập và góp phần xây dựng các thiết chế kinh tế khu vực và toàn cầu.
Theo khái niệm mà Investopedia đưa ra, hội nhập kinh tế là một sự dàn xếp giữa các quốc gia thường bao gồm việc giảm hoặc xóa bỏ các rào cản thương mại và sự phối hợp của các chính sách tài chính và tiền tệ.
Hội nhập kinh tế đôi khi còn được gọi là hội nhập khu vực vì nó thường xảy ra giữa các nước láng giềng với nhau.
Hội nhập kinh tế nhằm giảm chi phí cho cả người tiêu dùng và nhà sản xuất, thúc đẩy giao dịch thương mại giữa các quốc gia tham gia thỏa thuận.
Các cấp độ hội nhập kinh tế
Khi các nền kinh tế khu vực đồng ý hội nhập, các rào cản thương mại giảm xuống và sự hợp tác kinh tế và chính trị tăng lên. Xét theo cấp độ, hội nhập kinh tế thường được chia thành sáu cấp độ là:
- Khu vực/hiệp định thương mại ưu đãi
- Khu vực/hiệp định thương mại tự do
- Liên minh thuế quan
- Thị trường chung
- Liên minh kinh tế tiền tệ
- Hội nhập toàn diện
Tuy nhiên trong thực tế, các cấp độ hội nhập có thể nhiều hơn và đa dạng hơn.
Hội nhập kinh tế có thể thông qua các mối quan hệ song phương - tức là giữa hai nền kinh tế, hoặc khu vực - tức là giữa một nhóm các nền kinh tế cùng khu vực, hoặc đa phương - tức là có qui mô toàn thế giới giống như những gì mà Tổ chức Thương mại Thế giới đang hướng tới.
Ưu điểm của hội nhập kinh tế
Những lợi ích của hội nhập kinh tế rơi vào ba loại: lợi ích thương mại, cơ hội việc làm và hợp tác chính trị.
- Hội nhập kinh tế thường dẫn đến giảm chi phí thương mại, cải thiện tính sẵn có của hàng hóa và dịch vụ; các lựa chọn rộng mở hơn và đạt được hiệu quả dẫn đến sức mua lớn hơn.
- Cơ hội việc làm có xu hướng cải thiện vì tự do hóa thương mại dẫn đến mở rộng thị trường, chia sẻ công nghệ và đầu tư xuyên biên giới.
- Hợp tác chính trị giữa các quốc gia cũng có thể được cải thiện vì mối ràng buộc kinh tế mạnh mẽ hơn, điều này mang lại động lực để giải quyết xung đột một cách hòa bình và dẫn đến sự ổn định cao hơn.
[Tài liệu tham khảo: Giáo trình Quản trị kinh doanh, NXB Đại học Kinh tế quốc dân; Investopedia.com]
Hội nhập kinh tế quốc tế là gì? Hội nhập kinh tế quốc tế liên quan đến các thỏa thuận giữa các quốc gia, thường bao gồm việc loại bỏ các rào cản thương mại và điều chỉnh các chính sách tiền tệ và tài khóa, nhằm tạo ra một nền kinh tế toàn cầu liên kết hơn.
Hội nhập kinh tế phù hợp với lý thuyết kinh tế, lập luận rằng nền kinh tế toàn cầu tốt hơn khi thị trường có thể hoạt động đồng bộ với sự can thiệp tối thiểu của chính phủ.
“Hội nhập kinh tế đôi khi được gọi là hội nhập khu vực vì nó thường xảy ra giữa các quốc gia láng giềng.”
Lợi ích của hội nhập kinh tế quốc tế là gì?
Các lợi ích của hội nhập kinh tế quốc tế có thể như sau:
Tính kinh tế theo quy mô
Hội nhập kinh tế mang lại hiệu quả kinh tế theo quy mô. Khi thị trường bị hạn chế, sẽ không thể mở rộng phạm vi sản xuất. Hội nhập kinh tế bao gồm nhiều quốc gia xích lại gần nhau vì mục tiêu chung. Vì vậy, nó cho phép tiếp cận các sản phẩm do bất kỳ quốc gia thành viên nào sản xuất.
Do đó, có thể mở rộng sản xuất, mang lại lợi thế về quy mô cho các nhà sản xuất sản phẩm xuất khẩu.
Triển vọng việc làm
Hợp tác kinh tế quốc tế cho phép áp dụng những thay đổi công nghệ và di chuyển vốn dễ dàng hơn. Điều này sẽ tạo điều kiện cải thiện chất lượng trong sản xuất.
Việc mở rộng sản xuất lớn với chi phí sản xuất thấp hơn sẽ mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, nhu cầu lao động ngày càng tăng để đáp ứng sản xuất mở rộng. Cuối cùng, lao động tự do sẽ có thêm các cơ hội việc làm.
Cải thiện về thương mại
Hợp tác kinh tế quốc tế lại cho các nước thành viên khả năng thương lượng tốt hơn với thị trường thế giới. Khả năng thương lượng tốt hơn sẽ cải thiện triển vọng thương mại của các nước thành viên.
Các hình thức hội nhập kinh tế quốc tế
Hội nhập kinh tế có thể được phân thành năm cấp độ, mỗi cấp độ hiện diện trong bối cảnh toàn cầu. Hãy cùng tìm hiểu các cấp độ của hội nhập kinh tế quốc tế là gì nhé.
Thương mại tự do
Thuế quan [một loại thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu] giữa các nước thành viên được cắt giảm đáng kể, một số được bãi bỏ hoàn toàn. Mỗi quốc gia thành viên giữ mức thuế quan của riêng mình đối với các nước thứ ba. Mục tiêu chung của các hiệp định thương mại tự do là phát triển kinh tế theo quy mô và lợi thế so sánh, thúc đẩy hiệu quả kinh tế.
Liên minh thuế quan
Đặt ra các mức thuế chung bên ngoài giữa các nước thành viên, ngụ ý rằng các mức thuế tương tự được áp dụng cho các nước thứ ba; một chế độ thương mại chung đạt được. Các hiệp hội hải quan đặc biệt hữu ích để cân bằng sân chơi cạnh tranh và giải quyết vấn đề tái xuất khẩu [sử dụng thuế quan ưu đãi ở một nước này để nhập cảnh vào nước khác].
Khối thị trường chung
Dịch vụ và vốn được tự do di chuyển trong các nước thành viên, mở rộng quy mô kinh tế và lợi thế so sánh. Tuy nhiên, mỗi thị trường quốc gia có những quy định riêng, chẳng hạn như tiêu chuẩn sản phẩm.
Liên minh kinh tế [thị trường đơn lẻ]
Tất cả các loại thuế quan được xóa bỏ đối với thương mại giữa các nước thành viên, tạo ra một thị trường thống nhất [duy nhất]. Ngoài ra còn có các dịch chuyển lao động tự do, tạo điều kiện cho người lao động ở một quốc gia thành viên di chuyển và làm việc ở một quốc gia thành viên khác.
Chính sách tiền tệ và tài khóa giữa các nước thành viên được hài hòa, điều này ngụ ý một mức độ hội nhập chính trị. Một bước tiến xa hơn là liên quan đến liên minh tiền tệ nơi sử dụng đồng tiền chung, chẳng hạn như với Liên minh châu Âu [Euro].
Liên minh chính trị
Thể hiện hình thức hợp nhất cao nhất với một chính phủ chung và khi chủ quyền của một quốc gia thành viên bị giảm đáng kể. Chỉ được tìm thấy trong các quốc gia có mức độ tự trị.
Khi mức độ hội nhập kinh tế tăng lên, thì sự phức tạp của các quy định của nó cũng tăng theo. Điều này liên quan đến một loạt các quy định, cơ chế thực thi và trọng tài để đảm bảo rằng các nhà nhập khẩu và xuất khẩu tuân thủ.
Sự phức tạp đi kèm với cái giá phải trả là có thể làm giảm khả năng cạnh tranh của các khu vực đang hội nhập kinh tế vì nó khiến các chính sách quốc gia kém linh hoạt hơn và mất quyền tự chủ. Sự phân chia của hội nhập kinh tế có thể xảy ra nếu sự phức tạp và những hạn chế mà nó tạo ra, bao gồm cả việc mất chủ quyền, không còn được các thành viên đánh giá là có thể chấp nhận được.
Ví dụ thực tế về hội nhập kinh tế quốc tế
European Union [EU]: Liên minh châu Âu
European Free Trade Association [EFTA]: Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu
Central American Common Market [CACM]: Thị trường chung Trung Mỹ
Association of South East Asian Nations [ASEAN]: Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á
South Asean Preferential Trading Agreement [SAPTA]: Hiệp định Thương mại Tự do Nam Á
Asea Pacific Economic Cooperation [APEC]: Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương
Vậy là bạn đã hiểu rõ hội nhập kinh tế quốc tế là gì rồi phải không. Hội nhập kinh tế là sự sắp xếp giữa các quốc gia, thường bao gồm việc cắt giảm hoặc xóa bỏ các rào cản thương mại và phối hợp các chính sách tài khóa và tiền tệ. Hội nhập kinh tế nhằm giảm chi phí cho cả người tiêu dùng và nhà sản xuất và tăng cường thương mại giữa các quốc gia tham gia hiệp định.
Trâm Nguyễn