Đau hố chậu phải. Ảnh minh họa. Nguồn: curejoy.com
Con người có 2 hố chậu: phải và trái. Trong hố chậu đều có các cơ quan gọi là phủ tạng. Hố chậu trái gồm có có đại tràng xuống, niệu quản trái, phần phụ [nữ giới]... Hố chậu phải có đại tràng lên, manh tràng, ruột thừa, niệu quản phải, phần phụ[ nữ giới]... Gần với 2 hố chậu còn có vùng dưới rốn. Dưới rốn có ruột già [đại tràng], trực tràng. Đau hố chậu phải là một triệu chứng hay gặp và nó biểu hiện của nhiều bệnh khác nhau, có bệnh mang tính chất mạn tính, có bệnh chỉ thoáng qua nhưng có bệnh mang tính chất cấp tính, nguy hiểm. Đau hố chậu trái cũng có một số bệnh và cũng rất dễ nhầm lẫn, gây rắc rối cho việc chẩn đoán và điều trị.
Những bệnh có thể gặp khi đau hố chậu phải
Viêm ruột thừa cấp tính: Viêm ruột thừa cấp tính của hầu hết người trưởng thành thường có biểu hiện là đau hố chậu phải kèm theo có thể có buồn nôn hoặc nôn, bí trung - đại tiện, sốt nhẹ. Nếu làm một số xét nghiệm và cận lâm sàng như công thức máu thấy bạch cầu tăng cao; siêu âm ổ bụng có thể thấy ruột thừa sưng to, có dịch ổ bụng; chụp X-quang ổ bụng không chuẩn bị có thể thấy đám mờ vùng hố chậu phải hoặc quanh manh tràng. Tuy vậy, có một số trường hợp viêm ruột thừa nhưng đau xuất phát đầu tiên từ thượng vị rồi sau đó mới khu trú ở hố chậu phải. Viêm ruột thừa ở trẻ em thì còn phức tạp hơn, khó chẩn đoán hơn, bởi vì chưa chắc đã đau ở hố chậu phải ngay từ đầu mà đau thượng vị hoặc quanh rốn; có thể có tiêu lỏng hoặc tiêu chảy. Khi ruột thừa viêm bị vỡ thì vùng hố chậu phải sẽ đau dữ dội.
Sỏi niệu quản phải: Sỏi niệu quản có thể có một bên nhưng cũng có thể gặp sỏi niệu quản 2 bên. Nếu bị sỏi niệu quản phải thì cơn đau của sỏi niệu quản có khi chỉ đau âm ỉ nhưng có khi đau quằn quại ở vùng hố chậu phải. Đau có khi xuyên ra sau lưng, lên thượng vị. Nếu có nhiễm trùng kèm theo có thể có sốt. Đau kèm theo tiểu buốt, tiểu dắt, tiểu máu [tiểu máu đại thể hoặc tiểu máu vi thể]. Tiểu máu đại thể là tiểu máu mà mắt thường có thể quan sát được màu nước tiểu đỏ. Tiểu máu vi thể là tiểu máu khi thầy thuốc nghi ngờ có sỏi niệu quản, cho xét nghiệm nước tiểu thấy hồng cầu qua soi kính hiển vi quang học.
U nang buồng trứng xoắn: U nang buồng trứng gặp ở nữ giới có thể có một bên hoặc 2 bên. Khi u nang buồng trứng bên phải khi bị đau rất dễ nhầm lẫn với viêm ruột thừa. Khi u nang bị xoắn gây nên hiện tượng đau, đó là một bệnh cấp cứu sản - ngoại khoa.
Chửa ngoài tử cung
Chửa ngoài tử cung là hiện tượng trứng được thụ tinh mà không làm tổ ở trong buồng tử cung mà ở nơi khác như: Ngay tại vòi trứng [90%], tại buồng trứng [1%],ở cổ tử cung [0,5%] hoặc trong ổ bụng mẹ... Trong đó, vị trí thai ngoài tử cung ở ngay chỗ nối giữa vòi trứng và tử cung là nguy hiểm nhất, vì khó chẩn đoán được sớm. Khi thai vỡ sẽ gây mất máu nhiều, ảnh hưởng đến tính mạng và khả năng có thai sau này của sản phụ.
Đau bụng là triệu chứng chính của chửa ngoài tử cung, phần lớn sau khi tắt kinh sản phụ cảm thấy một bên bụng dưới bị cương đau âm ỉ. Nếu ống dẫn trứng bị vỡ, rách thì đột nhiên cảm thấy bụng đau như dao cắt. Nếu do ống dẫn trứng bị vỡ rách ra hoặc bị sảy thai, máu sẽ chảy vào ổ bụng, kích thích bàng quang hoặc trực tràng, có thể gây đi tiểu tiện liên tục và muốn đi đại tiện. Khi máu chảy đến phần bụng trên sẽ kích thích dạ dày gây đau dạ dày, kích thích cơ hoành cách sẽ gây đau xương bả vai theo phản xạ. Thường do đau bụng mà bệnh nhân đột nhiên cáu bẳn, còn kèm theo cả đau đầu, hoa mắt, sắc mặt trắng bệch, mồ hôi trộm ra đầm đìa, khi nặng còn bị hôn mê. Loại đau bụng này không những sợ bị ấn tay vào mà ngay cả thở cũng phải kiềm chế trong lồng ngực, không dám thở động đến bụng sợ bị đau. Nếu ra máu quá nhiều thì sẽ bị choáng.
Việc chẩn đoán thai ngoài tử cung không khó, chỉ cần đi khám thai đúng kỳ hạn. Khi mang thai thấy đau bụng hoặc ra máu bất thường cần đi khám bác sĩ ngay. Chửa ngoài tử cung càng được phát hiện sớm thì việc điều trị càng đơn giản. Với những khối thai chưa vỡ và có đường kính 3cm, bác sĩ có thể chỉ định tiêm một loại thuốc vào khối thai nhằm làm khối thai không tiếp tục phát triển sai vị trí và tự tiêu đi. Với những khối thai to hơn, phương pháp thông dụng là phẫu thuật mở hoặc phẫu thuật nội soi. Phẫu thuật nội soi có ưu điểm là làm giảm nguy cơ bị dính vùng bụng sau khi mổ. Tuy nhiên, nếu khối thai đã bị vỡ hoặc có quá nhiều máu trong ổ bụng bắt buộc bác sĩ phải tiến hành mổ hở.
Viêm đại tràng: có thể là cấp tính hoặc mạn tính. Viêm đại tràng cấp tính là đau bụng dọc theo khung đại tràng, kèm theo là đi ngoài. Viêm đại tràng mạn tính cũng đau bụng dọc theo khung đại tràng và cũng thường gặp đau ở vùng hố chậu phải, gây không ít khó khăn cho việc chẩn đoán chính xác. Nguy hiểm nhất là viêm ruột thừa nhầm với viêm đại tràng mạn tính.
Ngoài ra, đau hố chậu phải còn có thể do thoát vị bẹn phải cũng rất dễ nhầm với viêm ruột thừa và một số bệnh khác như vừa nêu ở phần trên.
Bệnh có thể gặp khi đau hố chậu trái
Những bệnh có thể gặp khi đau hố chậu phải thì ở hố chậu trái đều có thể gặp ngoại trừ bệnh viêm ruột thừa, bởi vì vị trí thông thường của nó là nằm ở hố chậu phải.
Cần cảnh giác khi đau hố chậu
Khi người lớn hoặc trẻ em kêu đau ở vùng hố chậu cần hết sức cảnh giác với một số bệnh cấp tính, nguy hiểm, nhất là vùng hố chậu phải. Khi đau hố chậu, đặc biệt là hố chậu phải thì chưa nên dùng bất kỳ một loại thuốc gì bằng đường uống hoặc đường tiêm mà nhanh chóng đưa ngay người nhà đến cơ sở y tế gần nhất để được khám. Bởi vì, nếu đau hố chậu khi chưa xác định được nguyên nhân mà dùng thuốc thì rất nguy hiểm cho tính mạng bệnh nhân. Các loại thuốc giảm đau sẽ làm mất hoặc giảm các triệu chứng, vì vậy dễ làm cho chẩn đoán nhầm, nhất là bệnh viêm ruột thừa, u nang buồng trứng xoắn, thai ngoài tử cung.
Nguồn: Trung tâm Truyền thông Giáo dục Sức khỏe Quảng Ninh
Hỏi
Chào bác sĩ,
Em bị đau bụng 2 ngày hôm nay ở vị trí hố chậu phải, đau râm râm chỉ khi em cử động mạnh hoặc ngủ lăn qua phải trái thì mới đau hơn. Vậy bác sĩ cho em hỏi nam giới đau bụng vùng hố chậu phải nguyên nhân là gì? Có phải đau ruột thừa không? Em cảm ơn bác sĩ.
Dương Quốc Hiếu [2002]
Trả lời
Được giải đáp bởi Thạc sĩ, Bác sĩ chuyên khoa II Phan Thị Minh Hương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Chào bạn,
Với câu hỏi “Nam giới đau bụng vùng hố chậu phải nguyên nhân là gì?”, bác sĩ xin giải đáp như sau:
Đau bụng vùng hố chậu phải là triệu chứng của một số bệnh lý thường gặp như ruột thừa viêm, viêm hồi manh tràng, viêm phần phụ bên phải, táo bón,... Bạn nên đi khám ngay. Các xét nghiệm bạn có thể được làm như công thức máu, siêu âm bụng, CRP [nếu có dấu chứng nhiễm trùng] hoặc có thể được chụp CT bụng, nội soi đại tràng nếu trong trường hợp tổn thương vùng hố chậu phải trên siêu âm không xác định được rõ ràng.
Nếu bạn còn thắc mắc về nam giới đau bụng vùng hố chậu phải, bạn có thể đến bệnh viện thuộc Hệ thống Y tế Vinmec để kiểm tra và tư vấn thêm. Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Vinmec. Chúc bạn có thật nhiều sức khỏe.
Trân trọng!
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
XEM THÊM:
Trong số các bệnh gây đau hố chậu phải có bệnh rất nguy hiểm, nếu không phát hiện sớm và cấp cứu kịp thời, tính mạng người bệnh sẽ bị đe dọa nghiêm trọng.
Có hai hố chậu là hố chậu trái và hố chậu phải. Vùng hố chậu tuy rất hẹp, đặc biệt là hố chậu phải nhưng có nhiều bộ phận của cơ thể nằm hoặc đi qua đó, được sắp xếp rất hợp lý và có liên quan mật thiết với nhau. Hố chậu phải thường có ruột thừa, manh tràng, hồi tràng, đại tràng lên, niệu quản phải, cơ thắt lưng chậu, buồng trứng, ống dẫn trứng [nữ giới].
Những bệnh nào có thể gây đau hố chậu phải
Trong các bệnh có gây đau hố chậu phải phải kể đến bệnh viêm ruột thừa cấp tính. Hầu hết khi viêm ruột thừa có đau hố chậu phải nhưng một số trường hợp, nhất là trẻ em, khi ruột thừa viêm, đầu tiên là đau thượng vị hoặc quanh rốn sau đó mới đau khu trú ở hố chậu phải. Đau thường âm ỉ, có thể kèm rối loạn tiêu hóa [buồn nôn, nôn, ăn không ngon miệng], tiểu khó; cặp nhiệt độ thấy thân nhiệt tăng [37,3 - 390C], nếu xét nghiệm máu, bạch cầu tăng, siêu âm ổ bụng có thể phát hiện ruột thừa viêm, kích thước lớn hơn bình thường.
Siêu âm giúp chẩn đoán bệnh.
Đau hố chậu phải có thể do viêm đại tràng cấp hoặc mạn tính. Đây là một bệnh thường xảy ra, nhất là người có tuổi rất dễ chẩn đoán nhầm với viêm ruột thừa nhưng không sốt hoặc sốt nhẹ, táo bón kéo dài [sờ vào bụng có thể thấy cục lổn nhổn].
Viêm túi thừa Meckel [inflamed Meckel’s diverticulum] - đây là một bệnh có thể gặp và rất dễ chẩn đoán nhầm với viêm ruột thừa, vì vậy cần được khám toàn diện và có các cận lâm sàng hỗ trợ. Viêm túi thừa Meckel có thể bị biến chứng thủng gây viêm phúc mạc toàn bộ - là một biến chứng rất nguy hiểm cho tính mạng người bệnh nếu phát hiện muộn.
Với phụ nữ, nhất là độ tuổi sinh đẻ có thể đau hố chậu phải do u nang buồng trứng xoắn ở bên phải gây đau hố chậu phải dữ dội [đôi khi chỉ âm ỉ] hoặc trường hợp chửa ngoài dạ con ở bên phải chưa vỡ hoặc vỡ sẽ gây đau hố chậu phải rất dễ nhầm với viêm ruột thừa hay viêm đại tràng cấp hoặc mạn hoặc viêm túi thừa Meckel.
Đau hố chậu phải còn có thể là cơn đau của sỏi niệu quản phải, các dấu hiệu kèm theo như buồn nôn, nôn... rất dễ nhầm với viêm ruột thừa cấp. Trong trường hợp này, Xquang ổ bụng không chuẩn bị, siêu âm sẽ giúp bác sĩ khám bệnh có thông tin quan trọng giúp chẩn đoán chính xác hơn.
Ngoài ra, ở trẻ em có thể gặp lồng ruột. Bệnh này thường gặp nhất là trẻ em trai đầu lòng, bụ bẫm, bỗng nhiên khóc thét từng cơn, có thể đi ngoài ra máu tươi, nếu siêu âm ổ bụng sẽ phát hiện thấy khối lồng.
Ngoài ra, đau hố chậu phải có thể gặp ở bệnh nhân thủng ruột non do bị bệnh thương hàn [do vi khuẩn thương hàn gây ra]. Đau bụng dữ dội, trong đó có đau hố chậu phải. Tình trạng người bệnh rất nặng do nhiễm trùng nhiễm độc độc tố vi khuẩn thương hàn, đồng thời bị sốc nhiễm trùng nhiễm độc do viêm phúc mạc toàn bộ.
Một căn bệnh khác, lúc đầu đau bụng như bị dao đâm, bụng cứng như gỗ, dáng đi lom khom, da xanh nhạt vã mồ hôi, lúc đầu đau toàn ổ bụng, sau đó đau lan sang hố chậu phải, đó là căn bệnh thủng dạ dày - hành tá tràng. Đau hố chậu phải còn có những bệnh như viêm hạch mạc treo ruột cấp, thường xảy ra ở trẻ em. Có thể có sốt vừa, đôi khi có buồn nôn. Để chẩn đoán xác định cần dựa vào siêu âm ổ bụng để đánh giá tình trạng mạc treo ruột có bị viêm hay không. Một căn bệnh khác gây đau hố chậu phải là viêm tiểu khung ở nữ giới, do bị viêm các cơ quan như tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng… Người ta cũng có thể gặp đau hố chậu phải do lao manh tràng hoặc do áp-xe cơ đáy chậu.
Lời khuyên của thầy thuốc
Đau hố chậu phải rất phức tạp và đa dạng các loại bệnh, trong đó có nhiều bệnh cần cấp cứu kịp thời. Vì vậy, mỗi khi bị đau hố chậu phải cần nhanh chóng đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được khám, làm các xét nghiệm cần thiết nhằm chẩn đoán bệnh chính xác và kịp thời xử trí tránh để xảy ra biến chứng nguy hiểm. Người bệnh hoặc người nhà [đối với trẻ em hoặc người già] không nên tự chẩn đoán hoặc nghe theo sự phán đoán của người khác hoặc ngại đi bệnh viện, nếu gặp phải bệnh cấp tính như viêm ruột thừa, thủng dạ dày, thủng ruột non hoặc chửa ngoài dạ con vỡ, u nang buồng trứng xoắn [nữ giới] thì tính mạng của người bệnh sẽ bị đe dọa nghiêm trọng.