Ngành Sản xuất/ chế biến/ chế tạo là việc làm ra hàng hóa, từ điện thoại, ti vi, ô tô đến giầy dép, quần áo, thực phẩm, xăng dầu,…. Có một số quy trình sản xuất tiêu chuẩn được áp dụng trong các ngành công nghiệp và các công ty có thể thay đổi quy trình mà họ sử dụng hoặc điều chỉnh cho phù hợp với nhu cầu thiết kế, sản xuất và kinh doanh.
Trong bài viết này, chúng ta cùng tìm hiểu quy trình sản xuất là gì và thảo luận về các quy trình khác nhau, cách sử dụng chúng và ưu điểm của từng loại quy trình sản xuất.
1/ Quy trình sản xuất là gì?
Quy trình sản xuất là cách một công ty xây dựng hoặc tạo ra một sản phẩm. Nó có thể là một hoạt động phức tạp bao gồm nhiều loại máy móc, công cụ và thiết bị với nhiều mức độ tự động hóa sử dụng máy tính, rô bốt và công nghệ dựa trên đám mây hoặc thuần túy là sử dụng lao động để thao tác.
Một doanh nghiệp thiết lập quy trình sản xuất của riêng mình để sản xuất hàng hóa đặc biệt cho khách hàng của mình. Một công ty quyết định lựa chọn phương pháp sản xuất nào dựa trên các yếu tố như nhu cầu của người tiêu dùng, dự báo bán hàng, kỹ thuật lắp ráp, vật liệu liên quan và nguồn lực sẵn có.
Ví dụ: bạn có thể chọn sản xuất một sản phẩm với số lượng lớn trong khi một nguyên liệu nhất định đang có trong kho hoặc đang được bán tốt hoặc với số lượng nhỏ hơn để đáp ứng đơn đặt hàng của khách hàng mà không phải trả thêm chi phí lưu kho.
Nhiều quy trình sản xuất ngày nay bắt nguồn từ cuộc Cách mạng Công nghiệp những năm 1800, đưa ngành công nghiệp chuyển từ thuần túy lao động chân tay sang con người kết hợp máy móc, và khi công nghệ tiến bộ, các quy trình trở nên dễ hiểu và dễ tuân theo hơn.
Mỗi cách tiếp cận là duy nhất với những lợi thế nhất định để hoàn thành một nhiệm vụ cụ thể và có những phân ngành trong ngành như sản xuất thực phẩm, may mặc, hóa chất hoặc điện tử.
2/ Các dạng quy trình sản xuất cơ bản
Tùy thuộc vào loại hình kinh doanh hoặc sản phẩm của bạn, một quy trình sản xuất có thể hoạt động tốt hơn quy trình sản xuất khác. Dưới đây là các nhóm quy trình sản xuất phổ biến được sử dụng trong các ngành công nghiệp trên toàn thế giới ngày nay:
Sản xuất rời rạc- Discrete Manufacturing
Sản xuất rời rạc sử dụng một dây chuyền lắp ráp hoặc sản xuất, mặc dù nó đa dạng hơn nhiều so với sản xuất lặp đi lặp lại và cho phép thay đổi và thay đổi thường xuyên hơn.
Một công ty có thể sản xuất nhiều kiểu dáng, kích thước hoặc sửa đổi cho một sản phẩm với quy trình sản xuất rời rạc, mặc dù điều đó thường có nghĩa là quá trình sản xuất có thể mất nhiều thời gian hơn do phải thiết lập thêm hoặc loại bỏ nếu cần.
Các nhà sản xuất ô tô và máy bay sử dụng quy trình sản xuất rời rạc, sản xuất linh phụ kiện điện thoại, ô tô, xe máy cùng với nhiều công ty sản xuất quần áo, thiết bị y tế, đồ chơi, giầy dép,….
Sản xuất hàng loạt và sản xuất đơn chiếc có thể coi là 1 dạng đơn giản của Sản xuất rời rạc
Sản xuất hàng loạt- Repetitive manufacturing
Sản xuất hàng loạt hay Sản xuất lặp đi lặp lại thích hợp khi thực hiện gia công lặp đi lặp lại 1 sản phẩm với tốc độ sản xuất đã cam kết.
Quy trình sản xuất này có các dây chuyền sản xuất chuyên dụng, tất cả đều làm việc trên cùng một sản phẩm hoặc thành phần cả ngày, mọi ngày quanh năm. Bởi vì có rất ít thay đổi và thiết lập, bạn có thể điều chỉnh tốc độ hoạt động với nhu cầu hoặc yêu cầu của khách hàng để tạo ra nhiều mặt hàng hơn hoặc ít hơn.
Nhiều công ty sản xuất hàng điện tử, ô tô hoặc hàng tiêu dùng như tủ lạnh và máy sấy quần áo sử dụng quy trình sản xuất lặp đi lặp lại.
Sản xuất gián đoạn- Job shop manufacturing
Sản xuất gián đoạn hay Sản xuất đơn chiếc - Xưởng sản xuất sử dụng các khu vực sản xuất thay vì dây chuyền lắp ráp và thường được sử dụng cho các sản phẩm tùy chỉnh, số lượng nhỏ được sản xuất theo đơn đặt hàng cho một số khách hàng nhất định như nhà may, thợ đóng giày tùy chỉnh xưởng in,…. Nhiều nhà chế tạo máy móc cũng sử dụng loại hình sản xuất này để chế tạo máy móc công nghiệp phục vụ địa phương, linh kiện tàu thủy hoặc các bộ phận chuyên dụng cho ngành hàng không.
Với những tiến bộ trong công nghệ, một số xưởng có thể áp dụng phần mềm giúp quản lý quy trình làm việc và sản xuất. Khi mở rộng quy mô khối lượng mà để đạt tốc độ sản xuất cao hơn, một doanh nghiệp có thể chuyển từ sản xuất tại xưởng chung sang sản xuất lặp đi lặp lại, cho phép tự động hóa nhiều hơn và sử dụng ít người hơn.
Sản xuất theo mẻ- Batch process manufacturing
Sản xuất theo mẻ là quá trình sản xuất trong đó một lượng hữu hạn thành phẩm hoặc bán thành phẩm được tạo ra từ một lượng các nguyên liệu đầu vào theo một quy trình xử lý cho trước trong một khoảng thời gian nhất định và sử dụng một hoặc nhiều thiết bị.
Quá trình sản xuất theo mẻ thường có tính linh hoạt, mềm dẻo do sự phong phú về sản phẩm và đa dạng về các thiết bị cần được điều khiển. Vì lí do này, cho đến hiện nay, rất nhiều nhà máy có công nghệ sản xuất theo mẻ vẫn đang được vận hành bằng tay.
Sản xuất thực phẩm, in báo, đóng sách và dược phẩm thường dựa vào quy trình sản xuất theo mẻ.
Quy trình sản xuất liên tục- Continuous process manufacturing
Quá trình sản xuất liên tục chạy mọi lúc như sản xuất lặp đi lặp lại. Sự khác biệt là quá trình này tập trung vào các nguyên liệu thô thường là khí, bột, chất lỏng hoặc nguyên liệu nung chảy.
Trong dạng sản xuất này, máy móc thiết bị và các tổ hợp sản xuất được trang bị chỉ để sản xuất một số nhỏ loại sản phẩm vì vậy hệ thống sản xuất không có tính linh hoạt.
Để hạn chế sự tồn ứ chế phẩm và khơi thông dòng chuyển sản phẩm trong nội bộ quá trình sản xuất, cân bằng năng suất trên các thiết bị và các công đoạn sản xuất phải được tiến hành một cách thận trọng và chu đáo.
Dạng sản xuất liên tục thường đi cùng với tự động hoá quá trình vận chuyển nội bộ bằng hệ thống vận chuyển hàng hoá tự động. Tự động hoá nhằm đạt được một giá thành sản phẩm thấp, một mức chất lượng cao và ổn định, mức tồn đọng chế phẩm thấp và dòng luân chuyển sản phẩm nhanh.
Trong các doanh nghiệp dạng sản xuất liên tục bắt buộc phải thực hiện phương pháp sửa chữa dự phòng máy móc thiết bị [sửa chữa trước khi máy hỏng] để tránh sự gián đoạn hoàn toàn của quá trình sản xuất.
Lọc dầu, nấu chảy kim loại, sản xuất giấy, sản xuất thép, sản xuất xi năng và một số sản phẩm thực phẩm như nước sốt cà chua, nước trái cây, bơ, dầu ăn….sử dụng quy trình sản xuất liên tục.
Các dạng quy trình sản xuất khác
In 3d
Được phát triển vào những năm 1980, in 3D sử dụng các vật liệu tổng hợp và vật liệu khác nhau như nhựa và kim loại để tạo ra hàng hóa ba chiều từng lớp dựa trên mô hình kỹ thuật số, thay vì sử dụng lao động vật lý hoặc cơ giới hóa. Đây là lĩnh vực phát triển nhanh, với hàng chục nhà sản xuất thiết bị và hàng trăm nghìn mặt hàng in 3D đã có mặt trên thị trường.
Mặc dù in 3D có thể tốn kém, nhưng nó cũng mang lại tiềm năng giảm giá thành nhanh, đồng thời cho phép các công ty tạo và thử nghiệm sản phẩm trước khi cam kết sản xuất trên quy mô lớn hơn. Quy trình sản xuất đang phát triển này đã được sử dụng cho các sản phẩm như: Mô hình, Thiết bị y tế và nha khoa, Chân tay giả, Nhạc cụ, Linh kiện, Thậm chí là xây dựng các tòa nhà
Gia công cơ khí
Gia công sử dụng các công cụ điều khiển bằng năng lượng để tạo hình các vật liệu và kim loại rắn bằng cách loại bỏ các vật liệu thừa ra khỏi chi tiết, thường là bằng cách cắt tỉa. Gia công là nền tảng của ngành công nghiệp và bao gồm những thứ như máy ép, công cụ tạo phoi và máy móc hiện đại.
Đúc
Đúc liên quan đến việc chất rắn hòa tan thành chất lỏng khi được làm nóng và đổ vào khuôn hoặc hốc liệu. Đúc có thể tạo ra các hình dạng phức tạp hoặc đơn giản từ bất kỳ loại kim loại nóng chảy nào với nhiều lựa chọn cho các thiết kế khác nhau.
Trên đây chúng ta vừa đi qua các dạng quy trình sản xuất cơ bản, vậy nhà máy của bạn áp dụng Quy trình sản xuất nào? Và bạn có mong muốn cải tiến hiệu suất nhà máy của bạn không?
Q Systems là đại diện tại Việt Nam của hãng phần mềm AVEVA. Với hơn 50 năm kinh nghiệm trong việc cung cấp các giải pháp cho các nhà máy công nghiệp, chúng tôi thấu hiểu những khó khăn, những mong muốn cải tiến hiệu suất của bạn.
Hãy liên hệ chúng tôi để được tư vấn các giải pháp Quản lý, giải pháp số hóa nhà máy của bạn nhé.
Q Systems- AVEVA
Đối tác Chuyển đối số của bạn và hơn thế nữa.
Email: qsystems@hn.vnn.vn
Tel: [+84] 24.3976 0144.
Tổng quan về quy trình sản xuất trong doanh nghiệp từ công đoạn sản xuất đến công đoạn quản lý sẽ được làm rõ chi tiết qua bài viết sau đây
Sản xuất trong doanh nghiệp cần có quá trình sản xuất. Và nó là một phương pháp sử dụng các yếu tố đầu vào hoặc nguồn lực kinh tế [như lao động, thiết bị, nguồn vốn, nhà xưởng,…] để cung cấp cho người tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ.
Quy trình sản xuất trong doanh nghiệp thường bao gồm cả cách sản xuất hiệu quả để tiếp cận khách hàng một cách nhanh chóng mà không ảnh hưởng đến chất lượng của sản phẩm.
Tùy thuộc vào mục tiêu sản xuất, số lượng sản xuất và các công cụ kỹ thuật cũng như hệ thống phần mềm mà các công ty có thể tuân theo nhiều loại quy trình sản xuất khác nhau.
Ví dụ về quy trình sản xuất bao bì
3 công việc chính mà ở giai đoạn này cần phải thực hiện như sau
Nhu cầu sản xuất được xác định dựa vào kế hoạch sản xuất do bộ phận sản xuất lập ra theo từng kỳ [có thể là năm/quý/tháng/tuần] hoặc theo kế hoạch kinh doanh của công ty hay đơn hàng khách đặt.
Đối với đơn hàng của khách, mặt hàng sẽ thay đổi thường xuyên dựa vào nhu cầu của khách hàng. Chính vì vậy thường chúng sẽ không được lên kế hoạch sản xuất trước, chỉ có kế hoạch sau khi có đơn hàng.
Mục tiêu: kiểm tra lượng sản phẩm hiện tồn kho của từng công đoạn, tích lượng sản phẩm cần sản xuất trong từng công đoạn.
Bộ phận nghiên cứu và phát triển sản phẩm khi đưa ra các sản phẩm mới cần phải thiết lập định mức sản xuất. Gồm có:
- Định mức nguyên liệu
- Định mức phế liệu
- Định mức chi phí sản xuất
Dựa vào 3 kết quả công việc dưới đây, bạn sẽ tính được nhu cầu bán thành phẩm cho từng công đoạn cần sử dụng, tồn kho để từ đó tính được lượng bán thành phẩm cho từng công đoạn cần sản xuất trong doanh nghiệp
- Tính lượng nguyên liệu cần dùng
- So sánh tồn kho sẵn sàng
- Tính ra lượng nguyên liệu còn thiếu cần bổ sung.
Sau bước hoạch định khá nhiều công việc tính toán thì ta sẽ chia nhỏ những con số đó ra để lập yêu cầu sản xuất cho từng nhà máy, phân xưởng.
Yêu cầu sản xuất có thể là tự sản xuất hay yêu cầu gia công bên ngoài.
Ở bước này, yêu cầu sản xuất sẽ được chia cho từng công đoạn/tổ/dây chuyền để thực hiện.
Phân công máy nào, ca nào, ngày nào thực hiện lệnh sản xuất.
- Lập danh sách các công việc cần làm trong ngày, tuần, tháng.
- Đưa ra các mục tiêu tương ứng
- Ưu tiên sắp xếp theo thứ tự các công việc
- Linh hoạt trong việc thực hiện kế hoạch
- Kiểm tra thực hiện các kế hoạch
Công đoạn này cần phải thống kê chi tiết các nội dung sau:
- Xuất nguyên liệu ra phân xưởng
- Báo cáo sản xuất: sản phẩm, phế phẩm, phế liệu, nguyên liệu đã sử dụng.
- Nhập lại nguyên liệu thừa, chuyển cho lệnh sản xuất khác.
Mỗi lệnh sản xuất sau khi hoàn thành [có thể là sản xuất xong hoặc ngừng giữa chừng] đều phải tiến hành tổng kết, kiểm tra và đóng để xác nhận hoàn thành.
Đối với nhiều doanh nghiệp, quy mô sản xuất còn phụ thuộc vào đặc thù sản xuất của ngành nghề khác nhau mà xây dựng lên mô hình tổ chức và quản lý riêng biệt.
Dựa theo tiêu chí về chức năng, một quy trình sản xuất trong doanh nghiệp cần có như sau:
Thường là giám đốc sản xuất, trưởng phòng – phó phòng sản xuất. Là bộ phận đầu não cho một quy trình với chức năng quan trọng.
Bộ phận này sẽ tham mưu cho ban lãnh đạo công ty trong việc hoạch định tổ chức sản xuất, bố trí nguồn lực để đảm kế hoạch hoàn thành mục tiêu.
Là bộ phận trực tiếp chế tạo sản phẩm chính, tại đây nguyên vật liệu sau khi chế biến sẽ trở thành sản phẩm chính của doanh nghiệp.
Hoạt động của bộ phận này có tác dụng trực tiếp cho sản xuất chính. Đảm bảo cho sản xuất chính có thể tiến hành liên tục và đều đặn.
Là bộ phận tận dụng phế liệu, phế phẩm của sản xuất chính để tạo ra những loại sản xuất phụ.
Là bộ phận được tổ chức ra nhằm đảm bảo cho việc cung ứng, bảo quản, cấp phát, vận chuyển nguyên vật liệu, thành phẩm và dụng cụ lao động.
Sản xuất trong doanh nghiệp với quy trình được quản lý bài bản và phù hợp với doanh nghiệp sẽ giúp tiết kiệm chi phí và khả năng nâng cao năng suất lao động. Một số bước quản lý cơ bản quy trình sản xuất trong doanh nghiệp như sau:
Thông thường, một người quản lý sẽ phải đảm bảo những công việc như sau trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp
Đây là bước đệm đầu tiên để một doanh nghiệp tham gia vào một thị trường bất kỳ. Là một người quản lý và điều hành bạn phải có một khả năng nghiên cứu, dự đoán và phân tích về tiềm năng cạnh tranh của doanh nghiệp mình.
Từ đó sẽ xây dựng được những chiến lược phát triển cũng như định hướng lâu dài cho doanh nghiệp.
Kiểm soát và phân bổ nguyên vật liệu kịp thời và nhanh chóng là một trong những yếu tố cấu thành nên sự thành công của một chuỗi quy trình sản xuất.
Bạn phải bao quát được toàn bộ hệ thống sản xuất của doanh nghiệp. Nắm bắt được từng công đoạn sản xuất, tăng khả năng điều phối, định hướng cũng như sắp xếp công việc.
Đồng thời đảm bảo được tối đa những yếu tố về tính nghiêm túc, chỉn chu để tối ưu hóa thời gian sản xuất.
Việc kiểm kê chất lượng, đánh giá kịp thời sẽ giúp chất lượng của sản phẩm luôn được đảm bảo, góp phần tránh đi những rủi ro không đáng có khi sản phẩm đến với tay của khách hàng.
Sau khi hoàn thành quy trình sản xuất, nhà quản lý cũng phải tiếp tục theo dõi quá trình bán hàng để kịp thời phản hồi các ý kiến, báo lỗi đến từ khách hàng.
Việc xuất hiện sai sót trong quá trình sản xuất là hoàn toàn có thể xảy ra nên việc không may khách hàng nhận được những sản phẩm lỗi là điều không thể tránh khỏi
Chính vì thế, quản lý sản xuất phải luôn đi liền với việc theo dõi chất lượng để luôn có những biện pháp phục hồi, thay thế hay đền bù phù hợp cho những sản phẩm không đảm bảo chất lượng mong muốn.
Sản xuất trong doanh nghiệp với quy trình cụ thể và bải bản nhằm tiết giảm chi phí cũng như nâng cao hiệu quả sản xuất. Việc tìm hiểu và sắp xếp sản xuất vô cùng cần thiết và cần được tối ưu. Hy vọng Thuận Nhật đã cung cấp thông tin hữu ích!
>>> Xem thêm: Quy trình quản lý sản xuất thức ăn chăn nuôi cơ bản