Luận văn thạc sĩ ở cấp cao học hay luận văn tốt nghiệp ở cấp đại học thông thường sẽ có chương 1 là phần cơ sở lý luận. Làm sao để viết hay, chặt chẽ đó là cả một vấn đề của kỹ năng viết luận văn thạc sĩ mà bạn cần đọc nhiều, viết nhiều để thành thạo. Chương cơ sở lý luận có thể hiểu đơn giản đó tập hợp các lý thuyết quanh về đề tài nghiên cứu.
Để làm rõ hơn cơ sở lý luận, trước hết chúng ta đặt câu hỏi là cơ sở lý luận là gì? Cơ sở lý luận được HỌC THUÊ NET định nghĩa như sau: Cơ sở lý luận là các giả thuyết đã được kiểm chứng và khẳng định.
Nói một cách đơn giản hơn thì trong phần cơ sở lý luận này làm rõ khái niệm chính phụ, định nghĩa, các quan điểm của các nhà khoa học khác nhau, có thể nêu ra các trường phái, nội dung chính, các định luật, quy luật, các nhân tố ảnh hưởng, các chỉ tiêu đánh giá...đối với luận văn hay đề tài nghiên cứu. Một số trường sẽ yêu cầu có phần tổng hợp các công trình nghiên cứu liên quan hoặc kinh nghiệm trong thực tiến ở trong và ngoài nước.
Nó là các giả thuyết tất nhiên đã được chứng minh bằng thực tiễn rằng nó đã đúng hoặc sai và chúng ta cứ thể sử dụng. Chẳng hạn như trong luận văn thạc sĩ với đề tài "Nghiên cứu nền kinh tế thị trường tư bản thập kỷ đầu của thế kỷ 21" của bạn có chương 1 cơ sở lý luận về nền kinh tế thị trường thì một số giả lý thuyết sau nên có trong phần đó bạn có thể trình bày các Quy luật giá trị, Quy luật cung cầu, Quy luật giá trị thặng dư....
Đây là những giả thuyết, cơ sở là luận cứ và hình thành nên luận điểm sử dụng luận chứng cho các chương 2, chương 3 hoặc chính trong chưogn 1 như sau:
Các yếu tố của lập luận theo PGS.TS Phạm Văn Hiền trong slide của mình thì:
a] Luận đề: Là vấn đề cần giải quyết. Nói theo cách logic thì đó là phán đoán cần chứng minh.
b] Luận điểm : Là giả thuyết, nhận định, ý kiến sau quá trình luận chứng của người viết về vấn đề được nếu ra
c] Luận cứ : là bằng chứng để chứng minh.
d] Luận chứng : Luận chứng là quá trình phối hợp, tổ chức, thực hiện, phản biện để đưa các lý lẽ và cuối cùng chứng minh cho luận điểm hoặc tạo ra luận điểm. Luận chứng phải chặt chẽ, logic, hài hòa, unbiased [không phân cực] hay dùng phương pháp luận cho thuyết phục.
Từ các cơ sở lý thuyết như vậy bạn viết thành CHƯƠNG CƠ SỞ LÝ THUYẾT trong luận văn thạc sĩ của mình.
Như vậy có thể nói về "lý thuyết" thì là như vậy nhưng thực tế cũng tùy trường, tùy người hướng dẫn mã có những thay đổi hoặc biến đổi cho kết cấu chương 1, hay chương cơ sở lý luận khác nhau một chút. Bởi vì không có một công thức nào chung nên chúng tôi không đưa ra các minh họa ở đây mà chỉ gợi ý bạn một số kinh nghiệm như sau:
a] Tham khảo một số luận văn thạc sĩ đã có của trường và nơi khác.
Nếu bạn đang làm luận văn thạc sĩ thì có thể tham khảo các luận văn thạc sĩ của trường đại học tự nhiên đại học quốc gia Hà Nội:
//hus.vnu.edu.vn/vi/luanvan-thacsi-toanvan
hay luận án tiến sĩ tại học viện tài chính:
//hvtc.edu.vn/Portals/0/files/T12-2015/LA%20_%20Ha%20Thi%20Mai%20Anh%20%2824-7-2015%29.pdf
//www.hvtc.edu.vn/Portals/0/files/T4-2016/1.%20Luan%20an%20Ngo%20Van%20Khuong.pdf
Như vậy cách viết luận văn thạc sĩ sẽ có nhiều cách viết khác nhau. Bạn cần tham khảo một số luận văn khác trước khi bắt tay vào làm luận văn là công việc hết sức cần thiết.
b] Đọc các sách có liên quan để tìm thêm các lý luận. Những tác giả khác nhau sẽ có những quan điểm khác nhau. Nhờ đọc nhiều sách về chủ đề liên quan sẽ tìm thêm những ý tưởng để viết hay phần cơ sở lý luận.
Cơ sở lý luận là gì? Đây có lẽ là thắc mắc chung của nhiều bạn sinh viên, thậm chí là học viên sau đại học. Bởi, nghiên cứu cơ sở lý luận là tiền đề giúp cho tác giả có cái nhìn tổng quát hơn về lĩnh vực cũng như lịch sử nghiên cứu đề tài. Bài viết dưới đây, JES sẽ giúp bạn đọc có cái nhìn bao quát hơn về khái niệm cơ sở lý luận là gì? Mời bạn đọc cùng tham khảo nhé!
Cơ sở lý luận là gì?
Cơ sở lý luận [khung lý thuyết] là các giả thuyết đã được qua kiểm chứng và khẳng định. Dựa trên cơ sở từ những lý thuyết do các nhà nghiên cứu phát triển để giải thích các hiện tượng. Từ đó đưa ra kết luận dựa trên ý tưởng, kiến thức, sự quan sát thực tế.
Trong các bài báo cáo, luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ, luận văn tốt nghiệp… Cơ sở lý luận được xem là khung lý thuyết để bạn xác định, thảo luận và đánh giá các giả thuyết liên quan đến đề tài mà bạn nghiên cứu. Hiểu đơn giản hơn, cơ sở lý luận là việc bạn thu thập các bài nghiên cứu khoa học đã được thế giới công bố, tài liệu học thuật, báo chí, sách, luận văn có liên quan về đề tài hoặc có thể là các câu hỏi nghiên cứu mà bạn đã chỉ ra.
Vai trò của cơ sở lý luận
Sau khi bạn đã thống nhất lựa chọn đề tài nghiên cứu, đồng thời tiến hành liệt kê các câu hỏi nghiên cứu của bài luận. Tiếp đó, bạn sẽ phải đi tìm những lý thuyết, ý tưởng, mô hình mà các nhà nghiên cứu trước đã phát triển có liên quan đến đề tài nghiên cứu của mình để phục vụ cho mục đích phân tích.
Những yếu tố góp phần làm nên tầm quan trọng của cơ sở lý luận:
- Giúp tác giả có cái nhìn bao quát hơn về lịch sử nghiên cứu đề tài của mình. Là cầu nối giữa tác giả với kiến thức hiện có, từ đó đưa ra quyết định lựa chọn phương pháp nghiên cứu tối ưu nhất.
- Giúp tác giả hiểu hơn về vấn đề mình đang nghiên cứu, đề xuất được ý tưởng khi xây dựng câu hỏi nghiên cứu.
- Những dẫn chứng giải thích rõ ràng và cụ thể về các giả thuyết, định hướng được đưa ra trong bài luận giúp người đọc nắm rõ hơn về vấn đề nghiên cứu.
- Là “thước đo” giúp giảng viên xác định được tình trạng tác giả đã thực sự nghiên cứu về đề tài nghiên cứu kỹ lương chưa? Luận văn được triển khai đúng hướng hay không và có giải quyết được vấn đề mà tác giả đặt ra không?
Cách viết phần cơ sở lý luận
Bước 1. Xác định thuật ngữ chính
Bước đầu bạn cần thực hiện khi viết cơ sở lý luận đó chính là xác định những thuật ngữ chính trong bài luận dựa trên đề tài nghiên cứu cũng như câu hỏi nghiên cứu.
Ví dụ minh họa:
Công ty T đang đau đầu với vấn đề nhiều khách hàng online không quay lại để mua hàng. Ban quản lý muốn tăng lòng trung thành của khách hàng vì tin rằng sự hài lòng của khách hàng được cải thiện sẽ góp phần không nhỏ trong việc giữ chân khách hàng.
Để lên phác họa cơ sở lý luận cho vấn đề này, bạn cần xác định và lên kế hoạch tập trung vào:
- Vấn đề: Nhiều khách hàng online không quay lại để mua hàng.
- Mục tiêu: Tăng lòng trung thành của khách hàng, từ đó tạo ra nhiều doanh thu hơn cho công ty.
- Câu hỏi nghiên cứu: Các cách để có thể cải thiện sự hài lòng của khách hàng online của công ty T để xây dựng lòng trung thành của khách hàng?
Qua phân tích trên, ta có thể xác định được các khái niệm về lòng trung thành khách hàng của Cameron và sự hài lòng của khách hàng chính là “mấu chốt” của nghiên cứu này.
Kết luận: Cơ sở lý luận nên xác định cụ thể các khái niệm này và tìm kiếm, thảo luận các lý thuyết giữa lòng trung thành và sự hài lòng khách hàng có mối quan hệ mật thiết như thế nào.
Bước 2: Thu thập tài liệu
Sau khi đã phân tích, hiểu rõ về các thuật ngữ chính. Tiếp đó, bạn sẽ mở rộng thuật ngữ của mình xây dựng thành một danh sách từ khóa liên quan về chủ đề, câu hỏi nghiên cứu.
Một số cơ sở dữ liệu hữu ích cho việc thu thập tài liệu như:
- Tài liệu trong thư viện trường đại học
- Google Scholar
- JSTOR
- AgeLine
- MedlinePlus
- AgeLine
- AGRICOLA
- EconLit
- Mendeley
- Arachne
- Inspec
Thêm một “mẹo” hữu ích trong việc tìm kiếm tài liệu: Khi bạn đã sở hữu trong tay một nguồn tài liệu khoa học hữu ích, thì đừng bỏ qua các trích dẫn và tài liệu tham khảo, biết đâu bạn sẽ tìm được một nguồn tài liệu liên quan khác.
Bước 3: Đánh giá và chọn lọc tài liệu
Với một lượng tài liệu “siêu khổng lồ” mà bạn tìm được, thật khó để bạn đọc tường tận chi tiết từng tài liệu một được. Chính vì vậy, hãy tung “skill” đọc lướt qua phần mục lục tóm tắt để đánh giá tài liệu có hữu ích với đề tài của mình không.
Trong quá trình đọc lướt qua, bạn cũng nên trang bị sẵn một cuốn sổ và ghi chép lại các nguồn, trích dẫn về tài liệu. Việc này không chỉ giúp bạn kiểm soát tài liệu tốt hơn, tiết kiệm thời gian hơn mà bạn còn có thể nhớ được những gì mình đã đọc.
Bằng cách tiến hành đánh giá và chọn lọc tài liệu kỹ lưỡng về các mô hình, lý thuyết khác nhau. Qua đó, bạn có thể xác định được quan điểm, phương pháp tiếp cận mà các nhà nghiên cứu đã áp dụng khi nghiên cứu về vấn đề này. Và khi bạn bắt tay vào viết cơ sở lý luận, bạn sẽ dễ dàng so sánh, đánh giá, phê bình các phương pháp được các tác giả sử dụng trước đó. Chốt lại, bạn sẽ tránh được các phương pháp nghiên cứu và hướng tiếp cận kém hiệu quả.
Bước 4: Triển khai viết cơ sở lý luận
Không có một quy tắc cố định nào về cấu trúc một khung lý thuyết. Điều tiên quyết là tạo ra một cấu trúc mạch lạc, rõ ràng, hợp lý. Tuy nhiên, cơ sở lý luận thông thường của một bài nghiên cứu khoa học được chia thành 3 phần: Giới thiệu, nội dung chính, phần kết luận.