Chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế là gì

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế [OCD] là một rối loạn tâm thần liên quan đến suy nghĩ và hành vi của bệnh nhân. Khi mắc bệnh, các suy nghĩ và nỗi sợ không mong muốn [hay còn gọi là sự ám ảnh] xuất hiện liên tục và khiến bệnh nhân lặp đi lặp lại các hành động cưỡng chế.

Ví dụ người bị ám ảnh cưỡng chế luôn tự hỏi bản thân mình đã khóa cửa trước khi ra khỏi nhà hay chưa. Điều này thôi thúc họ phải quay lại nhà để kiểm tra. Việc này thậm chí có thể diễn ra nhiều lần. Người bệnh thường cố gắng loại bỏ suy nghĩ về việc khóa cửa nhưng điều này chỉ càng làm họ căng thẳng và lo lắng hơn. Cuối cùng, họ vẫn buộc phải thực hiện hành động để giải tỏa căng thẳng.

Tổ chức OCD thế giới công bố rằng có đến 2% dân số đang gặp phải tình trạng này. Điều đó cho thấy trên toàn thế giới con số thống kê có thể sẽ lên đến hàng trăm triệu người.

Hội chứng OCD rất phổ biến dưới nhiều dạng khác nhau. Rối loạn ám ảnh cưỡng chế cũng ảnh hưởng đến cả nam và nữ. Nếu để ý, rất có thể bạn sẽ phát hiện ra bạn bè hoặc người thân đang mắc căn bệnh trên, nhưng cũng có thể là chính bạn cũng là người bị chứng OCD.

Triệu chứng thường gặp khi bị rối loạn ám ảnh cưỡng chế

Triệu chứng chủ yếu của rối loạn ám ảnh cưỡng chế là xuất hiện các ám ảnh và hành vi cưỡng chế không phải do sử dụng chất kích thích hoặc bệnh lý khác. Chúng khiến bạn kiệt sức và ảnh hưởng đến lớn đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Có rất nhiều loại ám ảnh và hành vi cưỡng chế.

Các ám ảnh thường gặp như:

  • Có các suy nghĩ không mong muốn như tưởng tượng ra các hình ảnh bạo lực hoặc đồi trụy
  • Xuất hiện nỗi sợ mình sẽ làm hại người khác và bản thân hoặc làm điều gì đó đáng xấu hổ
  • Đòi hỏi mọi thứ phải luôn theo đúng một trật tự riêng, cân bằng và chính xác.
  • Ghê sợ quá mức các chất thải cơ thể, chất bẩn hoặc vi khuẩn
  • Lo lắng về các chất gây ô nhiễm và việc bị nhiễm bệnh đến mức phi lý.

Các hành vi cưỡng chế

  • Thức dậy vài lần vào ban đêm để chắc chắn rằng các thiết bị đã được tắt, cửa đã khóa và cửa sổ đã đóng
  • Sắp xếp quần áo, giày dép, chén đĩa hoặc các đồ vật khác theo một thứ tự hoặc theo một hướng nhất định thì mới hết cảm giác lo âu
  • Rửa tay liên tục vì sợ nhiễm trùng đến mức gây phồng rộp, nứt da. [mặc dù điều này không có khả năng xảy ra].
  • Tự động đếm số bậc cầu thang, số ô cửa sổ,….
  • Cầu nguyện hoặc lặp lại các từ, các con số trong yên lặng nhiều lần.
  • Đôi khi các hành vi cưỡng chế này trở thành những nghi thức đối với bệnh nhân như phải chạm vào một vật đúng một số lần, đi qua đi lại cửa vài lần trước khi ra ngoài.

Bệnh nhân thường không muốn thực hiện các hành vi này nhưng thường không thể kiểm soát được chúng. Các hành vi cưỡng chế này có thể chiếm phần lớn thời gian trong ngày và gây ảnh hưởng đến công việc và cuộc sống của họ.

Người bệnh OCD có thể có các triệu chứng và dấu hiệu khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Nếu có một trong hai dấu hiệu nghiêm trọng sau, bạn cần đến bác sĩ để được thăm khám càng nhanh càng tốt.

  • Chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế ảnh hưởng quá nhiều đến cuộc sống, công việc và sinh hoạt của bạn.
  • Gặp các triệu chứng về thể chất như đau ngực hoặc đánh trống ngực hoặc nếu bạn có ý định tự tử hoặc giết người.
 

Bác sĩ có thể kê toa cho bạn các loại thuốc tâm thần để giúp kiểm soát sự ám ảnh và các hành vi cưỡng chế. Thông thường, thuốc chống trầm cảm sẽ được sử dụng đầu tiên và có thể bao gồm:

  • Clomipramine [Anafranil]
  • Fluvoxamine [Luvox CR]
  • Fluoxetine [Prozac]
  • Paroxetin [Paxil, Pexeva]
  • Sertraline [Zoloft].

Chữa bệnh rối loạn ám ảnh cưỡng chế bằng liệu pháp nhận thức hành vi

Các rối loạn tâm thần thường hình thành do bạn có lối tư duy sai lệch hoặc tiêu cực nào đó trong thời gian dài. Liệu pháp nhận thức giúp bạn tìm ra thói quen trong tiềm thức gây ra bệnh đó. Sau đó, liệu pháp hành vi hướng dẫn và tập cho bạn cách để suy nghĩ và hành động theo một hướng khác trong tình huống tương tự. Khi bạn không còn suy nghĩ và hành động theo cách cũ nữa nghĩa là triệu chứng đã được trị khỏi.

Những thói quen sinh hoạt và lối sống dưới đây sẽ giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh OCD, bao gồm:

  • Hỏi bác sĩ nếu các triệu chứng dai dẳng hoặc nặng hơn sau khi điều trị một thời gian
  • Nói với bác sĩ nếu bạn có triệu chứng mới hoặc bạn thấy không khỏe khi dùng thuốc
  • Tập thể dục thường xuyên
  • Dùng thuốc như chỉ dẫn của bác sĩ dù bạn cảm thấy mình đã khỏe hơn. Ngưng uống thuốc đột ngột có thể khiến các triệu chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế quay trở lại và thậm chí nặng hơn.
  • Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bạn sử dụng các loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng khác.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp

Khi yêu mến một ai đó, bạn sẽ có xu hướng quan tâm đến suy nghĩ và cảm xúc của họ nhiều hơn. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên cảm thấy dằn vặt, sợ làm người khác tổn thương hay gây tổn hại đến mối quan hệ dù chỉ là với những tình huống xung đột nhỏ thường ngày thì đây cũng là một dấu hiệu của bệnh OCD. Bạn bị ám ảnh đến mức chỉ nóng lòng muốn biết suy nghĩ của đối phương càng sớm càng tốt để có thể cảm thấy thoải mái hơn.

Cảm giác không chắc chắn sẽ khiến bạn ăn ngủ không yên, lo lắng và liên tục suy nghĩ tự trách bản thân, thường gặp trong các tình huống sau đây:

  • Bạn vừa nhận xét không tốt về đồng nghiệp hoặc cấp trên.
  • Bạn làm một điều sai lầm đối người khác nhưng không biết làm sao để sửa lỗi.
  • Bạn cảm thấy bất an khi vô tình lớn tiếng với người thân trong gia đình.

9.Tìm kiếm sự bảo đảm

Một cách mà người bệnh OCD thường áp dụng để tìm kiếm sự bảo đảm là luôn hỏi ý kiến mọi người xung quanh về vấn đề của mình. Bạn sẽ luôn hoài nghi về những lựa chọn của mình. Vì thế, bạn có xu hướng kỳ vọng ý kiến của người khác sẽ có thể giúp mình cảm thấy an tâm hơn.

Hãy cùng xem bạn có các dấu hiệu của bệnh OCD khi kỳ vọng sự bảo đảm không nhé:

Bạn hỏi ý rất nhiều người trước khi quyết định một việc dù nhỏ.

Nếu không thể hỏi ý kiến mọi người bạn sẽ liên tục lo lắng về chuyện mình sẽ làm sai, gây hại hoặc bị xấu hổ trước mọi người.

10. Bạn ghét ngoại hình của mình

Đây là một dấu hiệu bệnh OCD có liên quan đến hội chứng mặc cảm ngoại hình BDD [Body dysmorphic disorder]. Khi mắc hội chứng này, bạn sẽ luôn cảm thấy cơ thể mình xấu hoặc các phần cơ thể không được hoàn hảo, một số người thì lại lo lắng về sự sạch sẽ của cơ thể mình. Và nhiều người bệnh bị chứng rối loạn này đã tìm đến các cơ sở thẩm mỹ để phẫu thuật thẩm mỹ một hoặc nhiều lần.

Bạn nên lưu ý nếu thấy mình có những dấu hiệu sau đây:

  • Bạn không tin những lời khen của mọi người về ngoại hình của bạn và luôn nghĩ rằng mình xấu hoặc cơ thể không hoàn mỹ..
  • Bạn dành hàng giờ mỗi ngày để soi gương và luôn cảm thấy một phần cơ thể nào đó không cân đối hoặc không bình thường.
  • Bạn luôn cho rằng việc ngoại hình của mình xấu là điều vô cùng quan trọng và tránh giao tiếp với mọi người.

Các dấu hiệu của bệnh OCD thường bắt đầu bằng những biểu hiện nhỏ từ thói quen hàng ngày. Khi bạn gặp các khủng hoảng tâm lý hoặc nhiều vấn đề tiêu cực, bệnh OCD sẽ ngày càng trầm trọng.

OCD là bệnh gì? Nhiều người vẫn thường gắn “bệnh OCD” cho những ai thích dọn dẹp mọi thứ sạch sẽ, kiểm tra kỹ từng chi tiết chi li hay thu xếp đồ đạc gọn gàng. Thực tế, chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế này có tác động đến cuộc sống hàng ngày nhiều hơn bạn tưởng. Nếu phát hiện bản thân có những dấu hiệu của bệnh OCD, bạn nên tìm đến bác sĩ tâm thần hoặc chuyên viên tâm lý để tìm cách điều trị hiệu quả nhé!

Video liên quan

Chủ Đề