QPTĐ-Khi nhắc đến các ngôi chùa tại Hà Nội, ngoài các di tích nổi tiếng như: Trấn Quốc, Chùa Láng...ta không thể không nhắc tới một cái tên rất đặc biệt, với lối kiến trúc rất độc đáo, có một không hai-Chùa Một Cột. Đây là công trình chứa đựng giá trị lịch sử, tôn giáo, mỹ thuật, kỹ thuật bậc nhất ở đất Kinh kỳ, nằm trong quần thể chùa Diên Hựu, phía Tây Hoàng thành Thăng Long thời Lý, nay thuộc phố Chùa Một Cột, quận Ba Đình [gần Bảo tàng Hồ Chí Minh]. Ngày 10/10/2012, chùa đã được Tổ chức Kỷ lục châu Á xác lập kỷ lục châu Á, tại Faridabad [Ấn Độ].
Chùa Một Cột.
Chùa Một Cột còn có tên gọi Chùa Mật [gọi theo Hán-Việt là Nhất Trụ tháp], Diên Hựu tự, hoặc Liên Hoa Đài. Chùa Một Cột chỉ có một gian nằm trên một cột đá ở giữa hồ Linh Chiểu nhỏ có trồng hoa sen. Tác phẩm “Diên Hựu tự” của Thiền sư Huyền Quang [1254-1334] đã viết: Thượng phương thu dạ nhất chung lan/Nguyệt sắc như ba phong thụ đan/Si vẫn đảo miên phương kính lãnh/Tháp quang song trĩ ngọc tiêm hàn/Vạn duyên bất nhiễu thành giá tục/Bán điểm vô ưu nhãn phóng khoan/Tham thấu thị phi bình đẳng tướng/Ma cung Phật quốc hảo sinh quan. [Dịch là: Đêm thu chùa thoảng tiếng chuông tàn/Phong đỏ, trăng ngời, sóng nguyệt lan/In ngược hình chim, gương nước lạnh/Sẫm đôi bóng tháp, ngón tiên hàn/Muôn duyên chẳng vướng: Xa trần tục/Một mảy nào lo: Rộng nhãn quan/Thấu hiểu thị phi đều thế cả/Dầu ma dầu Phật, chốn nào hơn?].
Theo Đại Việt sử ký toàn thư, chùa được xây dựng vào năm Kỷ Sửu, niên hiệu Sùng Hưng Đại Bảo 1 [1049], đời Lý Thái Tông. Có một câu chuyện gắn liền với Chùa Một Cột, đó là một hôm, vua Lý Thái Tông [1028-1054] chiêm bao thấy Phật Quan Âm tọa trên tòa sen đưa tay dắt vua lên tòa. Tỉnh dậy, vua kể lại cho các quan, nghe xong sư Thiên Tuế khuyên nhà vua xây chùa, dựng cột đá ở giữa hồ, xây chùa hình tòa sen của Phật Quan Âm. Chùa xây xong có hình đài sen nghìn cánh đỡ tòa Phật sắc hồng, trong đặt tượng Phật vàng lấp lánh. Các nhà sư đến làm lễ, đi vòng quanh chùa niệm Phật cầu phúc cho vua sống lâu, cũng vì thế mà chùa có tên là Diên Hựu. Diên Hựu có nghĩa là “phúc lành dài lâu”.
Theo một số nhận xét: Chùa Một Cột chính là biểu tượng của trí tuệ, sự trường thọ, và sự cứu rỗi; mang triết lý nhân văn sâu sắc với các hình vuông bên ngoài đại diện cho âm và các cột hình tròn đại diện cho dương [kể cả chùa bên trên và ao hình vuông phía dưới]. Vẻ đẹp của nó không chỉ có vẻ uy nghi cổ kính, mà còn ẩn chứa phong thái thanh lịch và nhẹ nhàng của cõi Phật. Đặc biệt, chính cảnh quan, ao và cây cối xanh mát còn khiến bất cứ ai khi đặt chân tới đây cũng thấy gần gũi, tinh tế, như được gột sạch bụi trần, chỉ còn lại những ý niệm hướng thiện và tâm hồn thanh thản.
Nghiên cứu một số tài liệu lịch sử thì chùa được trùng tu, sửa chữa nhiều lần, qua các triều đại của nhà Trần, hậu Lê và Nguyễn. Chùa hiện nay xây dựng vào năm 1955, song vẫn giữ được cấu trúc của đài Liên Hoa, với kết cấu hình vuông, lợp ngói ta, mỗi chiều dài 3m, 4 mái cong, trên có lưỡng long chầu nguyệt. Trong đài tôn trí tượng Bồ tát Quán Thế Âm.
Nhìn toàn bộ đài Liên Hoa như một đóa sen lớn vươn khỏi mặt nước. Sự độc đáo của kiến trúc chùa Một Cột là toàn bộ đài đặt trên trụ đá có đường kính 1,2m, cao 4m. Trụ đá gồm 2 khối, gắn với nhau khéo léo, nhìn qua như một khối đá liền. Tầng trên đỡ một hệ thống những thanh gỗ tạo thành bộ khung sườn kiên cố đỡ cho ngôi chùa dựng bên trên, tựa như một đóa hoa sen vươn thẳng từ mặt hồ nhỏ hình vuông, có xây lan can bằng gạch xung quanh. Lối vào chùa là một cầu thang nhỏ làm bằng gạch. Trên các trụ cột bao gồm một hệ thống những thanh gỗ tạo thành cấu trúc rắn chắc hỗ trợ chùa, trông giống như một bông hoa sen nâng thẳng lên từ hồ. Đây là sự kết hợp giữa trí tưởng tượng lãng mạn đầy thi vị qua hình tượng hoa sen và những giải pháp hoàn hảo về kết cấu kiến trúc gỗ bằng hệ thống móng giằng, nhất là việc sử dụng các cột chống chéo lớn từ cột đến sàn, tạo thế vững chắc nhưng vẫn tạo hiệu quả về thẩm mỹ như đường lượn của cánh sen, thiết lập sự hài hoà giữa mái và sàn bởi một đối xứng ảo. Đặc biệt, cửa chùa có đề “Liên Hoa Đài” gợi nhớ sự tích nằm mộng của vua Lý dẫn tới việc xây dựng chùa.
Năm 1962, chùa Một Cột được xếp hạng Di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật quốc gia. Năm 2006, chùa được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục Việt Nam. Hình chùa còn được thấy sau mặt tiền kim loại 5.000 đồng của Việt Nam. Chính lối kiến trúc độc đáo của mình nên ngày nay, cùng với nhu cầu về chiêm bái, tâm linh, chùa Một Cột đã trở thành điểm du lịch quan trọng của Thủ đô đối với nhiều khách trong và ngoài nước.
Chùa Một Cột còn có tên gọi là Diên Hựu Tự hoặc Liên Hoa Đài gồm đài hoa sen hình vuông, chiều dài mỗi cạnh 3 mét, mái cong, dựng trên cột cao 4 mét [không kể phần chìm dưới đất] đường kính 1,2 mét, có cột đá là hai khúc chồng lên nhau thành một khối.
Phần trên của cột là hệ thống những đòn gỗ làm giá đỡ cho ngôi đài ở trên. Đài Liên Hoa có mái ngói, bốn góc uốn cong, trên có lưỡng long triều nguyệt.
Ngôi chùa dựng trên cột vươn lên khỏi mặt nước gợi hình tượng một bông sen vươn thẳng lên khu hồ hình vuông là biểu trưng của đạo Phật, cho giác ngộ tự giác [hạnh phúc, tự do].
Theo Đại Việt sử ký toàn thư, chùa được xây dựng vào nǎm Kỷ Sửu, niên hiệu Sùng Hưng Đại Bảo 1 [năm 1049] đời Lý Thái Tông.
Ngày 28/4/1962, chùa Một Cột được xếp hạng "Di tích Lịch sử kiến trúc nghệ thuật quốc gia".
Ngày 4/5/2006, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã xác lập chùa là “Kỷ lục Việt Nam” và đề cử đến Tổ chức Kỷ lục châu Á. Sau thời gian thẩm định để xác lập, ngày 10/10/2012, tại Faridabad [Ấn Độ], Tổ chức Kỷ lục châu Á đã xác lập kỷ lục châu Á: “Ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất” cho chùa Một Cột.
Tại sao lại có tên gọi là chùa Một Cột?
Giới Thiệu Về Chùa Một Cột, Hà Nội Bấy lâu nay, nhiều người vô tình ngộ nhận Chùa Một Cột là một ngôi chùa được xây trên một cái cột. Thực chất, đây là một kiến trúc đơn nguyên có tên chính xác là “Liên Hoa Đài”, một ngôi điện thờ Quán Thế Âm được đặt trên một cột trụ duy nhất, nằm trong tổng thể Chùa Diên Hựu.
Chùa 1 cột nổi tiếng về cái gì?
Chùa Một Cột là công trình kiến trúc đỉnh cao với nghệ thuật thiết kế, điêu khắc, chạm gỗ và hội hoạ mang đậm tinh hoa văn hoá dân tộc. Năm 2012, chùa được vinh danh là “Ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất tại Châu Á” theo ghi nhận của Tổ chức Kỷ lục Châu Á.
chùa Một Cột năm bao nhiêu?
Chùa Một Cột hay Chùa Mật [gọi theo Hán-Việt là Nhất Trụ tháp], còn có tên khác là Diên Hựu tự hoặc Liên Hoa Đài, là một ngôi chùa nằm giữa lòng thủ đô Hà Nội. Theo Đại Việt sử ký toàn thư, Chùa đã được xây dựng vào năm Kỷ Sửu, niên hiệu Sùng Hưng Đại Bảo 1 [năm 1049] đời Lý Thái Tông.
chùa Một Cột do ai xây dựng?
Chùa Diên Hựu được vua Lý Thái Tông cho khởi công xây dựng vào mùa đông tháng mười [âm lịch] năm Kỷ Sửu 1049, niên hiệu Sùng Hưng Đại Bảo thứ nhất. Truyền thuyết kể lại rằng, chùa được xây dựng theo giấc mơ của vua Lý Thái Tông [1028-1054] và theo gợi ý thiết kế của nhà sư Thiền Tuệ.