A.Lí thuyết
I. Thứ tự các mức năng lượng trong nguyên tử:
Quy tắc: "Các electron trong nguyên tử lần lượt chiếm các mức năng lượng từ thấp đến cao"
- Từ trong ra ngoài có 7 mức năng lượng, tương đương với 7 lớp e
- Trong các lớp: Các e lần lượt chiếm các phân lớp theo phân mức năng lượng tăng dần là s, p, d, f
- Thứ tự sắp xếp theo mức năng lượng: 1s 2s 3s 3p 4s 3d 4p 5s ...
II.Cấu hình electron của nguyên tử
1.Cấu hình electron của nguyên tử
- Là cách để mô tả sự xắp sếp các e trong nguyên tử trong các lớp và phân lớp
- Cách biểu diễn cấu hình [dạng chữ số]: nla
Trong đó:
n: STT của lớp.
l: tên phân lớp.
a: Số e có mặt tại phân lớp và lớp tương ứng
VD: 1s1 là cấu hình với 1 e tại phân lớp s của lớp thứ 1 [phân lớp 1s]
* Các bước viết cấu hình electron:
- Xác định số electron của nguyên tử.
- Điền e vào các phân lớp theo thứ tự mức năng lượng. [Chú ý đến số e tối đa cho các phân lớp]
VD:
Ne [Z=10]: 1s22s22p6
Cl [Z=17]:1s22s22p63s23p5
Ar [Z=18]:1s22s22p63s23p6
Hoặc viết gọn: [Ne]3s23p6
Fe [Z=26]:1s22s22p63s23p63d64s2
Hoặc viết gọn: [Ar]3d64s2
Cấu hình e có thể viết theo từng lớp, ví dụ Na cócấu hình 1s22s22p63s1 có thể được viết gọn dưới dạng 2, 8, 1.
* Nguyên tố họ s, họ p, họ d:
- e cuối cùng điền vào phân lớp nào thì nguyên tố là họ đấy
VD:
- Ar là nguyên tố p vì electron cuối cùng của Ar điền vào phân lớp p.
- Fe là nguyên tố d vì electron cuối cùng của Fe điền vào phân lớp d.
2.Cấu hình electron nguyên tử của 20 nguyên tố đầu
- SGK.
- Nhận xét: Các nguyên tố đều họ s và p
3.Đặc điểm của electron lớp ngoài cùng
- Đối với tất cả các nguyên tố, lớp ngoài cùng có nhiều nhất là 8 electron [không tham gia vào các phản ứng hóa học [trừ một số đk đặc biệt].
- Khí hiếm: có 8 electron lớp ngoài cùng [trừ He có 2 electron lớp ngoài cùng]
- Kim loại: 1, 2, 3 electron lớp ngoài cùng
- Phi kim: 5, 6, 7 electron ở lớp ngoài cùng
- Nguyên tử có 4 electron ngoài cùng có thể là nguyên tử của nguyên tốkim loại hoặc phi kim.
B. Bài tập
1. Dạng 1:Tìm nguyên tố và viết cấu hình electron của nguyên tử
- Tìm Z =>Tên nguyên tố, viết cấu hình electron.
VD:Một nguyên tử X có số hiệu nguyên tử Z =19. Số lớp electron trong nguyên tử X là
A. 4 B. 5 C. 3 D. 6
Z = 19 Cấu hình electron là: 1s22s22p63s23p64s1 có số lớp e là 4
2. Dạng 2: Viết cấu hình electron của ion - Xác định tính chất của nguyên tố
a. Từ cấu hình e của nguyên tử =>Cấu hình e của ion tương ứng.
- Cấu hình e của ion dương: bớt đi số e ở phân lớp ngoài cùng của ngtử bằng đúng điện tích ion đó.
- Cấu hình e của ion âm: nhận thêm số e bằng đúng điện tích ion đó vào phân lớp ngoài cùng của ngtử.
b. Dựa vào cấu hình e, xác định cấu tạo nguyên tử, tính chất của nguyên tố.
- Lớp ngoài cùng có 8 e làngtố khí hiếm.
- Lớp ngoài cùng có 1, 2, 3 e lànguyên tố kim loại.
- Lớp ngoài cùng có 5, 6, 7 lànguyên tố phi kim
- Lớp ngoài cùng có 4 e có thể là kim loại, hay phi kim.
VD1: Cu2+ có cấu hình electron là
A. 1s22s22p63s23p63d94s2 B. 1s22s22p63s23p63d104s1 C. 1s22s22p63s23p63d9 D. 1s22s22p63s23p63d8
Hướng dẫn: Cấu hình e của Cu:1s22s22p63s23p63d104s1Cấu hình e của Cu2+là:1s22s22p63s23p63d9
VD2:Cấu trúc electron nào sau đây là của phi kim:
[1]. 1s22s22p63s23p4. [4]. [Ar]3d54s1.
[2]. 1s22s22p63s23p63d24s2. [5]. [Ne]3s23p3.
[3]. 1s22s22p63s23p63d104s24p3. [6]. [Ne]3s23p64s2.
A. [1], [2], [3]. B. [1], [3], [5]. C. [2], [3], [4]. D. [2], [4], [6].
Hướng dẫn: Cấu hình [1], [3], [5] là của phi kim.