Cách tóm tắt văn bản lớp 6 tập 2

Học sinh đã được làm quen với yêu cầu tóm tắt văn bản trong chương trình Ngữ văn 6 khi học các văn bản tự sự dân gian bao gồm truyền thuyết, truyện cổ tích. Trong học kì II, học sinh sẽ tiếp tục được luyện tập dạng bài này với các văn bản tự sự hiện đại.

Thầy Nguyễn Phi Hùng, giáo viên môn Ngữ văn tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI sẽ hướng dẫn học sinh cách tóm tắt tác phẩm truyện đơn giản và dễ hiểu nhất.

Học sinh xem video bài giảng chi tiết tại đây: 

Thế nào là tóm tắt một tác phẩm?

Thầy Hùng cho biết, về mặt khái niệm, tóm tắt văn bản truyện tức là dùng lời văn của mình, của người tóm tắt [mà không được dùng hay sao chép lời văn của tác giả] để nêu một cách ngắn gọn các nội dung chính, các sự việc chính của câu chuyện. Qua đó, người đọc, người nghe có thể hiểu, nắm bắt được những nội dung chính của tác phẩm vừa tóm tắt.

Bản chất của việc tóm tắt văn bản [Ảnh từ video bài giảng của thầy Nguyễn Phi Hùng]

Về đối tượng, người ta có thể tóm tắt rất nhiều kiểu văn bản khác nhau. Ví dụ: văn bản tự sự, nghị luận, thuyết minh. Tuy nhiên, trong bài này, học sinh sẽ được tập trung rèn luyện kĩ năng tóm tắt các văn bản tự sự. Do vậy, các văn bản được tóm tắt phải là là các văn bản có yếu tố tự sự rõ nét.

Ví dụ: “Bài học đường đời đầu tiên”, “Bức tranh của em gái tôi”, “Buổi học cuối cùng” – đây đều là những văn bản có yếu tố tự sự chiếm vai trò chủ đạo trong việc truyền tải nội dung văn bản. Khác với hai văn bản “Sông nước Cà Mau” và “Vượt thác”, miêu tả mới là yếu tố chính. Học sinh cần chú ý điều này để dành ưu tiên cho bốn văn bản tự sự khi ôn thi.

4 bước để tóm tắt một văn bản

Có nhiều cách để tóm tắt một văn bản truyện, nhưng thầy Hùng sẽ hướng dẫn học sinh tóm tắt theo cách phổ biến và dễ hiểu nhất. Đó là tóm tắt theo nhân vật chính của câu chuyện. Cụ thể, học sinh cần làm theo các thao tác sau:

Bước 1. Đọc hiểu và xác định nội dung chính của văn bản đó [hay chủ đề và tư tưởng của văn bản]

Bước 2. Xác định các nhân vật chính và các sự kiện chính gắn liền với các nhân vật đó.

Bước 3. Sắp xếp các sự việc ấy theo trình tự trong tác phẩm

Bước 4. Dùng lời văn của mình để tóm tắt truyện

Thầy Hùng hướng dẫn 4 bước để tóm tắt văn bản

Học sinh cần lưu ý, không được đảo lộn trật tự của các sự việc trong văn bản, bởi tóm tắt chỉ yêu cầu thu gọn dung lượng văn bản gốc và truyền tải chính xác mà không yêu cầu sáng tạo hay kể câu chuyện của riêng mình.

Với 3 bước trên, có thể thực hiện ngoài nháp hoặc ngay ở trong đầu nếu đã nắm chắc được văn bản.Tuy nhiên nếu còn khó khăn, học sinh nên làm đầy đủ các bước ra nháp trước khi viết vào bài. Ngoài ra, nên làm bước 2, 3 cùng lúc, tức là thực hiện song song việc xác định nhân vật, sự việc và sắp xếp các sự việc đó theo trình tự. Sản phẩm thu được là một đoạn văn có dung lượng ngắn gọn nhưng vẫn đầy đủ nội dung.

Để có sự chuẩn bị tốt nhất cho năm học mới, HOCMAI giới thiệu đến quý phụ huynh và học sinh Chương trình Học tốt 2019-2020. Khóa học gồm đầy đủ các môn học quan trọng từ lớp 6 đến lớp 9, do các thầy cô giỏi, có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy. Giúp học sinh ôn lại kiến thức cũ, trang bị kiến thức mới bám sát sách giáo khoa và xóa tan nỗi lo đi tìm lớp học hè cho con của phụ huynh.

>>> Đăng ký Chương trình Học tốt ngay tại đây:

//bit.ly/Học_tốt_môn_Ngữ_văn_6

Mọi thắc mắc liên quan đến khóa học, phụ huynh và học sinh vui lòng liên hệ cho HOCMAI qua hotline 0936 58 58 12 để được tư vấn nhanh chóng và miễn phí!

Ngữ văn lớp 6 có rất nhiều các tác phẩm truyện dài và nội dung đa dạng. Tóm tắt tác phẩm truyện sẽ giúp các em dễ nhớ và dễ học hơn. Hiểu được điều này, thầy Nguyễn Phi Hùng – Giáo viên môn Ngữ văn tại HOCMAI đã có những chia sẻ hướng dẫn học sinh giải quyết vấn đề này.

Đối tượng tóm tắt chủ yếu của học sinh lớp 6

Trong chương trình Ngữ văn lớp 6, học sinh đã được làm quen với các văn bản tự sự dân gian như truyện như truyện cổ tích, truyền thuyết. Các văn bản này khá dài và nội dung khó nhớ, nếu tóm tắt lại học sinh sẽ dễ tiếp cận văn bản hơn.

Thầy Nguyễn Phi Hùng cho rằng: “Tóm tắt các văn bản truyện có nghĩa là dùng lời văn của mình để nếu ngắn gọn các nội dung chính, các sự việc chính của câu chuyện và qua đó người đọc, người nghe có thể hiểu được nội dung chính, tư tưởng, chủ đề của tác phẩm mà mình vừa tóm tắt.”

Thầy Hùng hướng dẫn học sinh tóm tắt các văn bản truyện.

Có rất nhiều kiểu dạng văn bản khác nhau: Văn bản tự sự, văn bản nghị luận, văn bản thuyết minh,… Tuy nhiên năm lớp 6, học sinh chủ yếu tiếp cận với các văn bản có yếu tố tự sự rõ nét như: Con rồng cháu tiên, Sọ dừa,… nên đối tượng chính của học sinh lớp 6 là các tác phẩm tự sự dân gian này. Theo đánh giá của thầy Hùng, các văn bản này có cấu trúc rõ nét, nội dung tuy đa dạng nhưng lại dễ hiểu, học sinh chỉ cần đọc một vài lần là sẽ nắm bắt được nội dung chính. 

Phương pháp tóm tắt văn bản truyện 

Có rất nhiều cách để tóm tắt văn bản truyện, thầy Nguyễn Phi Hùng hướng dẫn học sinh cách tóm tắt văn bản theo nhân vật chính của câu chuyện. Nhân vật chính của câu chuyện là đối tượng đi xuyên suốt tác phẩm, mọi sự vật, sự việc đều xoay quanh nhân vật này nên đây là cách tốt nhất để rút gọn độ dài của văn bản. Nhất là với học sinh lớp, các văn bản tự sự trong năm học này hầu như là đưa nhân vật chính lên thành tiêu đề văn bản như: Sọ Dừa; Thạch Sanh; Sơn Tinh, Thủy Tinh,…

Các tác phẩm truyện lớp 6 thường xoay quanh chỉ một nhân vật chính.

Để tóm tắt tác phẩm truyện lớp 6, thầy Hùng định hướng học sinh tóm tắt qua các bước sau đây:

Bước đầu tiên, các bạn cần đọc kĩ tác phẩm và xác định nội dung chính của tác phẩm hay nói khác khi là xác định tư tưởng, chủ đề của tác phẩm.

Bước thứ hai, học sinh cần nắm rõ các nhân vật chính và các sự việc chính gắn liền với cuộc đời của nhân vật này để có thể cung cấp cho người đọc, người nghe một cái nhìn toàn cảnh về tác phẩm để người đọc người nghe có thể nắm được.

Bước thứ ba là sắp xếp các sự việc chính theo trình tự trong tác phẩm. 

Thầy Hùng đặc biệt nhấn mạnh : “Học sinh không được đảo lộn trật tự của sự việc trong câu chuyện, đặc biệt là sự việc mang trật tự nhân quả, phải tuân thủ trình tự của tác phẩm gốc nêu ra. Bởi việc tóm tắt không yêu cầu chúng ta phải sáng tạo kể một công chuyện của riêng mình mà chỉ là chúng ta thu gọn dung lượng tác phẩm của tác giả. Và mục tiêu yêu cầu cao nhất là chúng ta phải truyền tải chính xác nội dung chính, trung thành với văn bản chứ không được làm sai lệch đi.”

Bước thứ tư, đến bước này, học sinh mới dùng lời văn của mình để tóm tắt truyện.

>> Học sinh tham khảo chi tiết tại video:

Theo chia sẻ của thầy, học sinh lớp 6 khi vẫn chưa thực sự lưu loát trong cách tóm tắt tác phẩm truyện, các bạn nên thực hiện tuần tự các bước như trên. Tuy nhiên, khi các bạn đã thuần thục, có thể thực hiện ba bước đầu tiên ra nháp hoặc thậm chí là trong đầu. Trong đó, việc tóm tắt văn bản truyện ở bước hai và bước ba học sinh có thể thực hiện cùng lúc. Sản phẩm của học sinh đưa ra phải đạt yêu cầu ngắn gọn, xúc tích mà vẫn truyền đạt đủ ý và nội dung chính cho người đọc, người nghe về tác phẩm.

Trên đây là chia sẻ của thầy Hùng về cách để học sinh lớp 6 tóm tắt văn bản truyện. Đây là một phương pháp giúp học sinh nhớ và hiểu các văn bản trong chương trình nhanh hơn, hiệu quả hơn. Tuy nhiên để học sinh nắm được trọn vẹn chương trình Ngữ văn lớp 6, học sinh cần có một nền tảng kiến thức cũng như phương pháp học hiệu quả. Hiểu được điều này, thầy Nguyễn Phi Hùng cũng như các thầy cô HOCMAI đã và đang xây dựng Chương trình Học tốt 2020-2021 để giúp học sinh lớp 6 nói chung và học sinh THCS nói riêng có thể nắm chắc kiến thức các môn học.

Với 2 khóa Trang bị kiến thức và Ôn luyện sẽ giúp học sinh từ lớp 6-9 tự học hiệu quả tại nhà trong thời gian dịch Covid-19 đang có nhiều diễn biến phức tạp. Qua đó học sinh sẽ nắm chắc kiến thức, kỹ năng và tạo đà bứt phá điểm số trong các bài thi tiếp theo.

>> Phụ huynh và học sinh để lại thông tin để nhận tư vấn và hướng dẫn đăng kí học thử  khóa học TẠI ĐÂY.