Loạn sản cổ tử cung là quá trình tế bào cổ tử cung bị biến đổi dưới tác động của sự thay đổi môi trường âm đạo hoặc do nhiễm virus HPV. Sự biến dạng các tế bào này có thể lành tính hoặc biến đổi sang giai đoạn nghịch sản hay tiền ung thư. Khi ung thư cổ tử cung đang diễn ra ở giai đoạn sớm thì hầu như không có triệu chứng báo hiệu gì, nhiều trường hợp chị em phụ nữ phát hiện bệnh khi ở giai đoạn muộn và khó có khả năng điều trị khỏi hoàn toàn. Hiện nay tầm soát ung thư cổ tử cung khi khám phụ khoa định kỳ được khuyến cáo cho tất cả phụ nữ để phát hiện các bất thường trong giai đoạn sớm.
Bệnh loạn sản cổ tử cung là tình trạng các tế bào trên cổ tử cung, phần dưới tử cung dẫn vào âm đạo, bị một số thay đổi bất thường.
Loạn sản cổ tử cung là một tình trạng tiền ung thư. Trong loạn sản cổ tử cung, các tế bào bất thường chưa phải là ung thư, nhưng có thể phát triển thành ung thư nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm. Bệnh có mối liên quan chặt chẽ với bệnh nhiễm virus papillomavirus lây truyền qua đường tình dục [HPV], loạn sản cổ tử cung thường gặp ở phụ nữ dưới 30 tuổi nhưng có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi.
Ở nhiều phụ nữ có chứng loạn sản cổ tử cung, các nhà nghiên cứu tìm thấy virus HPV trong tế bào cổ tử cung. Nhiễm HPV rất phổ biến ở phụ nữ và nam giới, thường ảnh hưởng đến phụ nữ quan hệ tình dục dưới 20 tuổi.
Trong hầu hết các trường hợp, hệ miễn dịch sẽ loại bỏ HPV và làm sạch tình trạng nhiễm trùng. Tuy nhiên, ở một số phụ nữ, nhiễm trùng vẫn tồn tại và dẫn đến chứng loạn sản cổ tử cung.
HPV thường lây từ người sang người trong quá trình quan hệ tình dục quan hệ tình dục qua đường hậu môn hoặc quan hệ tình dục bằng miệng đều có thể lây bệnh. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể lây truyền qua đường tiếp xúc da với người bị bệnh. Một khi được thành lập, virus có khả năng lây lan từ một phần của cơ thể sang những phần khác, bao gồm cả cổ tử cung.
Trong số những phụ nữ bị nhiễm HPV mạn tính, người hút thuốc có nguy cơ tử vong vì do ung thư cổ tử cung cao gấp hai lần vì hút thuốc gây suy yếu hệ thống miễn dịch.
Nhiễm HPV mạn tính và loạn sản cổ tử cung cũng liên quan đến các yếu tố khác làm suy yếu hệ thống miễn dịch, như điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch đối với một số bệnh hoặc sau khi cấy ghép cơ quan hay nhiễm HIV/AIDS.
Giai đoạn sớm của loạn sản cổ tử cung không gây ra triệu chứng rõ rệt. Vào giai đoạn muộn hơn, bệnh nhân có xuất hiện một vài triệu chứng nhưng rất mơ hồ, biểu hiện chủ yếu là ra máu âm đạo bất thường như: ra máu giữa chu kỳ kinh, chảy máu sau khi quan hệ tình dục, chảy máu sau thụt rửa âm đạo, ra máu sau một thời gian mãn kinh. Một số dấu hiệu khác có thể thấy như: đau bụng vùng tiểu khung, đau trong khi giao hợp, ra nhiều khí hư màu trắng và hôi...
Bệnh loạn sản cổ tử cung thường gặp ở phụ nữ từ 25 đến 35 tuổi.
Tuy nhiên, có thể kiểm soát bệnh bằng cách giảm các yếu tố nguy cơ.
Có nguy cơ cao mắc tình trạng này nếu đang gặp những điều kiện sau:
- Có bệnh ức chế hệ thống miễn dịch;
- Dùng thuốc ức chế miễn dịch;
- Có nhiều bạn tình;
- Sinh con trước tuổi 16;
- Quan hệ tình dục trước 18 tuổi;
- Hút thuốc lá.
Có thể kiểm soát bệnh này bằng cách áp dụng các biện pháp sau:
- Quan hệ tình dục an toàn bằng cách sử dụng bao cao su. Sử dụng bao cao su làm giảm nguy cơ lây truyền HPV trong thời gian hoạt động tình dục nhưng không ngăn ngừa hoàn toàn việc bị nhiễm HPV;
- Xem xét tiêm vắc-xin HPV nếu ở độ tuổi từ 9 đến 26;
- Tránh hút thuốc;
- Quan hệ tình dục khi đã trên 18 tuổi;
- Tránh quan hệ với nhiều bạn tình.
Tầm soát ung thư bằng xét nghiệm phết tế bào cổ tử cung – PAP smear – là xét nghiệm đơn giản, rẻ tiền và hiệu quả để tầm soát loạn sản và bất thường ung thư cổ tử cung giai đoạn sớm. Xét nghiệm được khuyến cáo áp dụng cho phụ nữ đã lập ra đình hoặc đã có quan hệ tình dục. Bác sĩ sẽ dùng một que gỗ chuyên dụng phết lấy tế bào cổ ngoài và cổ trong của tử cung, sau đó các mẫu tế bào này được xử trí và soi dưới kính hiển vi. Nếu có tế bào bất thường, sẽ được làm các xét nghiệm chuyên sâu hơn như sinh thiết cổ tử cung, xét nghiệm virus HPV. Ung thư vú và ung thư cổ tử cung là hai loại ung thư thường gặp nhất ở phụ nữ. Ung thư cổ tử cung hoàn toàn có cơ may chữa khỏi hoàn toàn khi được phát hiện sớm, do đó vai trò có xét nghiệm PAP vô cùng quan trọng và cần thiết.
Ung thư cổ tử cung là bệnh thường gặp ở phụ nữ đặc biệt là tại các nước đang phát triển. Tại Việt Nam, ung thư cổ tử cung đứng thứ 3 sau ung thư vú và ung thư buồng trứng. Nguyên nhân chủ yếu của ung thư cổ tử cung do viêm nhiễm phụ khoa. May mắn đây là bệnh hoàn toàn có thể được chữa khỏi nếu như được sàng lọc phát hiện sớm. Xét nghiệm tế bào cổ tử cung là xét nghiệm đầu tay trong sàng lọc - phát hiện sớm và làm giảm nguy cơ tiến triển thành ung thư.
1. Xét nghiệm tế bào cổ tử cung âm đạo là gì?
Xét nghiệm tế bào cổ tử cung hay còn gọi là xét nghiệm Pap được thực hiện để phát hiện sớm những tổn thương hay những thay đổi bất thường trong cổ tử cung của phụ nữ, những bất thường này có thể gây ra bệnh ung thư cổ tử cung nguy hiểm cho phụ nữ.
Hình 1: Xét nghiệm tế bào cổ tử cung âm đạo là kỹ thuật lấy những tế bào trên bề mặt cổ tử cung nhằm phát hiện những tế bào bất thường
- Cổ tử cung là phần hẹp nối giữa âm đạo và tử cung. Cổ tử cung là một phần quan trọng trong hệ thống sinh dục của phụ nữ. Nó là nơi dẫn máu từ trong tử cung ra ngoài mỗi khi có chu kỳ kinh nguyệt; là con đường dẫn tinh trùng vào trong tử cung và trong quá trình sinh nở cổ tử cung sẽ mở rộng để đẩy thai nhi ra ngoài.
- Ung thư cổ tử cung là căn bệnh nguy hiểm, chiếm tỷ lệ tử vong cao ở phụ nữ. Ung thư cổ tử cung xảy ra do sự biến đổi ác tính của các tế bào cổ tử cung.
2. Xét nghiệm tế bào cổ tử cung được thực hiện như thế nào?
xét nghiệm Pap sẽ được các bác sĩ lâm sàng trực tiếp thực hiện. Các bước thực hiện xét nghiệm này như sau:
- Bạn được nằm trên giường bệnh và bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn cách nằm sao cho thuận tiện nhất cho việc lấy mẫu.
- Bác sĩ sẽ dùng dụng cụ chuyên khoa [mỏ vịt] để mở rộng và cố định âm đạo của bạn giúp quan sát dễ dàng vùng cổ tử cung hơn.
- Sau đó, bác sĩ sẽ dùng dụng cụ lấy mẫu chuyên dụng [tăm bông hoặc bàn chải lấy mẫu] để lấy các tế bào trên bề mặt cổ tử cung của bạn.
Hình 2: Cách lấy tế bào cổ tử cung
Các tế bào này sau khi lấy sẽ được phết lên một lam kính hoặc được bảo quản trong các lọ đựng mẫu chuyên biệt và gửi đến phòng xét nghiệm để quan sát dưới kính hiển vi. Xét nghiệm này sẽ giúp quan sát các tế bào bất thường có nguy cơ tiến triển thành bệnh ung thư hoặc cũng có thể tìm thấy các tế bào biến đổi hình thái do virus gây ra.
Có một số lưu ý bạn cần ghi nhớ trước khi làm xét nghiệm để kết quả chính xác hơn đó là:
+ Không quan hệ tình dục trong 2 - 3 ngày trước khi thực hiện xét nghiệm.
+ Không sử dụng thuốc đặt âm đạo hay các chất thụt rửa âm đạo, băng vệ sinh trước khi làm xét nghiệm.
+ Nên đi vệ sinh trước khi làm xét nghiệm để tránh gây cảm giác khó chịu trong khi thu thập mẫu bệnh phẩm.
+ Việc sử dụng các thuốc điều trị, sử dụng các biện pháp tránh thai, bạn đang mang thai hay những thông tin về chu kỳ kinh nguyệt,… sẽ được các bác sĩ khai thác thêm để họ có thể phân tích và tư vấn chính xác kết quả quả bạn.
Hình 3: Các tế bào sau khi lấy sẽ được phết lên lam kính hoặc được bảo quản trong các lọ đựng mẫu chuyên dụng
Kết quả xét nghiệm bình thường là Âm tính: không phát hiện thấy các tế bào bất thường trong cổ tử cung của bạn. Còn khi kết quả của bạn cho thấy có phát hiện những tế bào bất thường thì bác sĩ sẽ khuyên bạn nên thực hiện thêm các phương pháp, xét nghiệm khác để chẩn đoán bệnh.
3. Xét nghiệm tế bào cổ tử cung âm đạo dành cho ai?
Xét nghiệm Pap là xét nghiệm dành cho phụ nữ, khuyến khích những phụ nữ từ 21 tuổi trở lên nên thực hiện xét nghiệm này. Đối với phụ nữ từ 30 tuổi trở lên xét nghiệm Pap thường được kết hợp với xét nghiệm HPV [là xét nghiệm nhằm phát hiện virus gây ung thư cổ tử cung hay gặp ở phụ nữ].
Thời gian xét nghiệm lặp lại thường từ 2 - 3 năm bởi vì thông thường tế bào ung thư cổ tử cung phải mất vài năm để phát triển nên có thể trong lần đầu tiên xét nghiệm sẽ không phát hiện được tế bào lạ. Có thể do một số yếu tố khách quan mà trong lần xét nghiệm đầu chưa phát hiện được tế bào lạ như: số lượng tế bào thu được ở cổ tử cung ít nên không phát hiện được hoặc có thể do các tế bào trong máu che mất tế bào ung thư. Xét nghiệm lặp lại định kỳ sẽ giúp phát hiện kịp thời nguy cơ mắc bệnh và có phương pháp điều trị sớm.
Hình 4: Xét nghiệm được thực hiện giúp tầm soát ung thư cổ tử cung
- Một số trường hợp có yếu tố nguy cơ nên đi xét nghiệm kiểm tra thường xuyên đó là:
+ Người nhiễm HIV.
+ Những người có hệ miễn dịch suy giảm do sử dụng kéo dài corticoid, bệnh nhân sau hóa trị hay ghép tạng.
+ Những người có nguy cơ cao mắc ung thư cổ tử cung, bao gồm:
- Người nhiễm HPV.
- Hút thuốc, tình trạng thừa cân.
- Quan hệ tình dục không an toàn.
- Sử dụng các biện pháp tránh thai: uống thuốc tránh thai trong thời gian dài, dùng vòng tránh thai để ngừa thai.
- Bị nhiễm Chlamydia.
- Mang thai nhiều lần hoặc mang thai khi còn quá trẻ [chưa đủ 18 tuổi].
- Hệ thống miễn dịch suy giảm: mắc HIV/AIDS.
- Không thường xuyên đi kiểm tra sức khỏe.
4. Một số biện pháp giúp bạn phòng ngừa ung thư cổ tử cung
Ung thư cổ tử cung là căn bệnh nguy hiểm có thể cướp đi tính mạng của bạn. Thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh giúp hạn chế được nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung. Một số biện pháp phòng ngừa bệnh là:
- Tiêm phòng vắc - xin HPV để phòng bệnh ung thư cổ tử cung.
- Chế độ dinh dưỡng, vận động hợp lý, khoa học: ăn nhiều rau xanh, bổ sung vitamin C cho cơ thể. Nâng cao sức khỏe, tăng cường hệ miễn dịch, duy trì thể dục thể thao mỗi ngày.
- Tinh thần vui vẻ, lạc quan tránh căng thẳng stress.
- Quan hệ tình dục an toàn, không lạm dụng thuốc tránh thai. Giữ vệ sinh cơ thể sạch sẽ.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ thường xuyên, sàng lọc phát hiện sớm ung thư.
Xét nghiệm tế bào cổ tử cung âm đạo là xét nghiệm đơn giản, nhanh chóng, không gây đau đớn cho người bệnh mà còn mang lại giá trị cao trong việc tầm soát phát hiện sớm ung thư cổ tử cung.
Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC với đội ngũ các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực y tế, các bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm tự tin mang lại cho bạn kết quả xét nghiệm Pap chính xác nhất.
Hình 5: Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là địa chỉ tin cậy để tầm soát ung thư
Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC với trên 24 năm kinh nghiệm đã đạt được nhiều thành tựu trong khám chữa bệnh, sở hữu những kỹ thuật máy móc hiện đại nhất, phòng xét nghiệm đạt tiêu chuẩn ISO 15189:2012, đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao tay nghề giỏi - tất cả sẽ mang đến cho bạn sự hài lòng nhất khi tới khám.
Bên cạnh các xét nghiệm tầm soát sớm ung thư cổ tử cung Bệnh viện cũng có thực hiện thêm các xét nghiệm tầm soát sớm nhiều loại ung thư khác như: ung thư vú, ung thư dạ dày, đại tràng, ung thư tuyến giáp,… Để đăng ký gói khám và đặt lịch khám khách hàng vui lòng liên hệ theo số tổng đài 1900565656 hoặc truy cập website: medlatec.vn.