A Phi Chính Truyện là một bộ phim đủ hay để mở đầu cho những phần tiếp theo trong bộ ba A Phi Chính Truyện – Hoa Dạng Niên Hoa – 2046, đây thường là bộ phim đầu tiên khiến mọi người mê say Trương Quốc Vinh. Tôi cũng là một trong số đó.
Nếu nói phim ảnh là một tản văn thì Vương Gia Vệ đã sử dụng bút pháp hoang dại và phóng túng nhất để diễn tả nhân vật. Xem phim của Leslie đã nhiều, nhưng cũng chưa thấy ống kính nào lột tả được hết vẻ đẹp của anh như Vương Gia Vệ. Trước bộ phim này, Vương có nói rằng ông không thích lối diễn của Trương Quốc Vinh trong Thiến Nữ U Hồn bởi nó có một sự “phô trương” tài năng, là anh diễn để cho người ta thấy những gì mình có thể đạt được, không phải bản chất thật; vì thế nên khi tham gia, Vương Gia Vệ phải dặn dò Trương Quốc Vinh tiết chế lại. Đúng, anh trong những bộ phim của Vương luôn mang một dáng vẻ nhẹ nhàng, tự tại, diễn như không diễn, phóng khoáng và tự do.
Thật ra, ban đầu Húc Tử không phải là tuyến nhân vật chính và Leslie cũng chỉ là khách mời; thế nhưng, với bộ phim vốn dĩ không có kịch bản và theo chiều hướng tự phát thì mọi thứ đều có thể xảy ra. Tôi nghĩ câu chuyện có thể mặc sức phát triển cũng tốt, bởi tôi muốn thấy cánh chim không chân này sẽ bay xa đến mức nào.
A Phi Chính Truyện là một bộ phim không dễ cảm, theo quan điểm của khá nhiều người. Đa số chẳng hiểu nổi Húc Tử nghĩ gì, muốn làm gì. Ban đầu khi xem, ngoài việc bị cuốn vào sức hút mạnh mẽ của con người ngang tàng ngạo nghễ này, bản thân cũng khó nghĩ được nhiều. Không phải tự nhiên mà người ta nói đây là một tên “trai hoa thủy tiên”, bởi đúng là hắn chỉ yêu bản thân mình. Nghe danh Trương Quốc Vinh đã lâu, lần đầu tiên xem phim mới được “mắt thấy tai nghe” thực tài của anh. Con người này, chẳng mang một nét đẹp tầm thường khiến bạn nhìn vào phải trầm trồ khen ngợi, nhưng sức hút thật mãnh liệt phi thường. Trong phút chốc tôi đã nghĩ, nếu một Húc Tử như thế tồn tại trong đời thực, gặp được sẽ chẳng ngại ngần chịu tổn thương mà yêu sâu đậm.
Húc Tử hành động không một chút chần chừ, gượng gạo, hắn dứt khoát nhanh nhẹn đến từng cử động, hành vi. Người ta nói con người trở nên cuốn hút nhất khi tự tin, đây là một minh chứng sống. Hắn là loại biết yêu bản thân mình và biết người khác cũng sẽ yêu hắn như thế. Tiếng bước chân mà Trương Quốc Vinh cố gắng tập luyện để tạo hiệu ứng cho bộ phim thu âm trực tiếp đầu tiên không hoài công, mỗi khi nhắm mắt lại, thanh âm ấy vẫn khiến tâm trí khắc khoải không yên. Cái dáng đi đứng, chải tóc, nhảy múa toát lên một vẻ quyến rũ ma mị khác thường. Hắn tự yêu mình, tự ôm lấy nỗi cô đơn của mình, tự làm vui chính mình mà không cần bất kì một ai khác ở bên.
Một người đẹp có thể trở nên nguy hiểm nếu họ biết mình đẹp, tôi ngờ rằng Húc Tử là điển hình tiêu biểu. Hắn biết rằng sẽ không phải nhận sự từ chối của kẻ khác. Điều gì làm con người hoang đàng này trở nên khó cưỡng như thế? Có lẽ vì anh ta sở hữu đôi mắt có khả năng đọc thấu tâm can của người đối diện, dù cho đó là ai đi nữa. Ánh nhìn ấy nhìn xuyên mong muốn nhỏ nhất trong trái tim những người phụ nữ hắn bên cạnh, làm họ yêu, làm họ đau lòng. Thế nhưng hắn không chấp nhận một mối quan hệ nào trong đời, không chịu sự ràng buộc nào rõ ràng, Húc Tử nhận ra mình là một cánh chim không chân.
Nếu ai đã xem Happy Together, hẳn sẽ biết Hà Bảo Vinh. Tôi đã từng viết về Happy Together và nhận định rằng Hà Bảo Vinh và Húc Tử có chất liệu trong sự tự do không hề giống nhau. Nỗi sợ ràng buộc của Hà Bảo Vinh có lẽ đến từ việc cố gắng cứu vãn mối quan hệ mà anh ta mong muốn, hoặc đến từ chính bản tính bốc đồng thích mới mẻ. Nỗi cô đơn của Hà Bảo Vinh khắc khoải, được làm dày lên bằng sự chờ đợi, tự làm bản thân trở nên yếu mềm. Anh ta cần một người bên cạnh che chở yêu thương, cần sự nâng niu, cần người nhắc nhở cách trân trọng bản thân mình. Sự vô lo vô nghĩ ấy đến từ nỗi thèm khát tình yêu của Lê Diệu Huy và có lẽ là một chút tin tưởng vào bến đỗ của cuộc đời mình.
Trong A Phi Chính Truyện lại hoàn toàn khác. Húc Tử cô đơn vì hắn muốn như thế, vì hắn không tin vào hạnh phúc và những thứ tương tự. Ngoài bản thân, hắn không cần một ai khác. Nếu có một người đến, hắn sẵn sàng đón tiếp nhưng chẳng bao giờ chủ tâm níu giữ. Ai đó gõ cửa, Húc Tử không hân hoan nồng hậu nhưng cũng ân cần đối đãi tử tế, có điều chỉ xa đến mức ấy, không hơn không kém. Đối với Húc Tử, tất cả đều như nhau. Hắn không để ai bước vào, nên chẳng cần từ biệt người ra đi.
Tôi phải chú ý việc Húc Tử chăm sóc vẻ ngoài rất nhiều, hắn chỉnh trang đầu tóc mọi lúc, bình thản như chẳng có chuyện gì xảy ra. Điệu nhảy cha-cha bỡn cợt, trêu đời, mang một nét lẳng lơ mà lại vô cùng khó cưỡng. Hắn thích nhìn mình trong gương như Narcissus tự ngắm bản thân trong mặt hồ. Vương Gia Vệ có nói, đó chính là “căn bệnh” của những năm 60, đến cuối phim, Chu Mộ Văn [lúc ấy là một nhân vật không tên] cũng y như thế. Mặc dù sống ở căn nhà chật hẹp và u tù đến mức không thể đứng thẳng, nhưng vẫn quần là áo lượt từ đầu đến chân.
“Tôi nghe nói đến một cánh chim không chân chỉ bay và bay, và tựa vào cơn gió mỗi khi thấm mệt. Loài chim ấy chỉ hạ cánh đúng một lần trong đời, đó là khi nó chết đi.”
Húc Tử tự cho bản thân là một loài chim không chân, không bến đậu với cuộc sống tự do phi đến khắp chốn. Hắn không dự định ở một nơi, không dự định yêu mãi một người, và hắn cũng không biết ai sẽ là người hắn yêu nhất cho đến cuối cuộc đời. Nhưng tôi nghĩ, Húc Tử có phải yêu đâu. Hắn vẫn dè chừng như thế trong những mối tình, và hắn bao giờ cũng phải là người bỏ đi trước.
Tại Ashes Of Time, Âu Dương Phong [một nhân vật khác của Trương Quốc Vinh] có nói: “Nếu không muốn bị từ chối, thì hãy trở thành người từ chối trước.”; Húc Tử cũng vậy, hắn không muốn bị từ bỏ, nên trở thành người từ bỏ trước. Không yêu nồng nhiệt bởi sợ tổn thương, không là chết nhưng cũng chẳng thực sự sống. Hắn chẳng có niềm tin nơi tình yêu hay tin vào một người sẽ ở bên mình dài lâu. Cuộc sống Húc Tử vô định, mịt mờ, không mục đích, không điểm dừng. Cánh chim ấy phải bay bởi chẳng tìm được một bến đỗ và một lý do để trú chân. Đến khi đối diện cái chết thâm tâm vẫn chẳng khởi lên chút run rẩy. Tại sao người kia sợ chết mà hắn vẫn cứ ung dung? Bởi người ấy vẫn còn việc muốn làm, vẫn còn những nơi muốn đi. Húc Tử thì không. Dù vậy, những thời khắc cuối cùng ấy, chạy trong tâm trí hắn là nỗi nuối tiếc ngập tràn.
“Tôi từng tin rằng có một loài chim không chân bay mãi bay mãi và chỉ dừng chân đúng một lần, đó là khi nó chết. Thế nhưng, nó chẳng đi được đến đâu, bởi nó đã chết từ khi được sinh ra.”
Có phải hắn biết được kết cục của mình, rằng tử thần đã tìm đến từ khi hắn được sinh ra và bị chối bỏ? Cứ vô định tiến về phía trước là được, vậy mà bản thân vẫn chỉ bị gông kiềm quá khứ níu giữ nên chẳng hề sống nổi một cuộc đời tự do. Vẫn muốn yêu, nhưng thực ra trái tim đã tan vỡ từ rất lâu. Hắn bị bỏ rơi một lần, lại bị từ chối lần nữa. Nhưng bây giờ, hắn đã cho bản thân cơ hội trở thành người quay đi không một lần nhìn lại. Dáng đi ấy, đôi bàn tay nắm chặt, Húc Tử liệu có đang khóc? Tôi luôn nghĩ rằng Trương Quốc Vinh đẹp, ngay cả khi anh diễn với bóng lưng của mình. Mỗi khi xem lại cảnh ấy, tôi vẫn mường tượng được đôi mắt ngấn lệ nhưng nét mặt sẽ cương quyết dằn lòng để nước mắt đừng rơi.
“Bình minh đang lên, có lẽ sẽ là một ngày đẹp trời. Tôi tự hỏi hoàng hôn sẽ như thế nào? Tôi đã từng không tin rằng mình sẽ tìm được tình yêu đích thực, không biết bây giờ cô ấy đang làm gì?”
Cho đến khi biết rằng mình chẳng thế thấy được bình minh lần nữa, hắn mới tự vấn hoàng hôn sẽ như thế nào. Húc Tử bỗng dưng bâng khuâng về điều hắn muốn làm nhất, có lẽ hắn cũng không biết; nhưng việc mong muốn trải qua một ngày đẹp trời tiếp theo, để được thấy cảnh chiều tà mà hắn sẽ không bao giờ được ngắm nữa thể hiện Húc Tử nhận ra hắn chưa một lần thực sự sống? Bây giờ, hắn có thể khẳng định được người con gái mà mình yêu nhất và tự hỏi rằng cô ấy đang làm gì. Tô Lệ Trân, Mimi hay ai đó trong quá khứ? Tôi nghĩ rằng là Tô Lệ Trân. Bởi Húc Tử vẫn không quên được một phút trước lúc 3 giờ ngày 16 tháng 04 hắn đang làm gì, hắn giữ đúng lời hứa: “Vì em, anh sẽ mãi nhớ giây phút này.” Trước đó, có lúc Tô Lệ Trân hỏi: “Bọn mình đã quen nhau bao lâu rồi?”; Húc Tử đáp không biết. Cuối cùng hắn lại nói: “Nếu anh có gặp lại cô ấy, hãy nói rằng tôi đã quên hết tất cả, như vậy sẽ tốt cho cả hai chúng tôi”. Phải, con người chỉ cần nhớ những điều nên nhớ, còn những thứ không cần đừng cố gắng gợi nhắc làm gì, cứ sống tiếp thì nhẹ nhõm hơn biết bao. Hiểu một người chẳng bao giờ nghĩ về mình thì việc từ bỏ sẽ dễ dàng đến muôn phần, bởi đó là khi bản thân đã đủ tuyệt vọng.
Cổ Long có viết:“Lãng quên chính là bản năng sinh tồn của mỗi con người”, bởi nếu họ sống cùng những thứ khiến mình đau lòng, chẳng khác nào đang tự sát. Húc Tử có bản năng kém, hắn mạnh mẽ vẻ ngoài, nhưng sở hữu một trái tim yếu đuối. Vì thế hắn ôm trọn quá khứ và trách cứ tất cả mọi người xung quanh đã tạo nên cho mình vết sẹo. Hắn thậm chí xây dựng bản thân mình từ nỗi đau này. Thực sự, tôi cho rằng con người này có chút đáng thương.
Húc Tử sắp đi, thời gian cũng chẳng đợi hắn. Cuộc sống cứ thế mà tiếp diễn. Tất cả còn lại chỉ là đôi mắt u buồn không nhắm, hắn vẫn nuối tiếc những ngày tháng đã hời hợt vui đùa, hắn vẫn chưa một lần thực sự được sống với chính bản thân. Tô Lệ Trân vốn đã nguôi ngoai từ lâu, chỉ có Mimi mãi không quên được người đàn ông của cuộc đời mình. Và khi Húc Tử mất, không có bất cứ thứ gì ở lại.
//www.youtube.com/watch?v=er6SPl-Jcik
我的心 是寂寞 是孤寂
我的愛 是迷惘 無所寄
黑夜中 尋覓一些感動
不知何去何從 不知何去何從Trái tim tôi cô quạnh tịch liêu
Tình yêu tôi bối rối không nơi gửi gắm
Đến giữa đêm tìm một bóng hình ôm ấp
Không biết đi đâu về đâu Chẳng biết đi đâu về đâu.
Trong các nhân vật Trương Quốc Vinh thủ vai chính, có hai hình ảnh người ta nói gắn kết với anh nhiều nhất: Trình Điệp Y [trong Bá Vương Biệt Cơ] và Húc Tử. Leslie cũng thích Trình Điệp Y, nhưng nhận định rằng vai diễn đó không giống với anh. Bản thân tôi thấy Húc Tử và Trương Quốc Vinh tồn tại song song những điểm giống nhau và khác nhau. Con người anh ấy dám yêu và một khi đã yêu thì sẽ yêu hết lòng. Cuộc đời Leslie chưa giây phút nào hời hợt, anh ấy tha thiết “Tôi sẽ cho hết tất cả những gì tôi có”, anh ấy sống với đam mê, kế hoạch của cuộc đời, là con người đã có đích đến thì sẽ đi đến cùng. Có thể nói, anh ấy sống vô cùng trọn vẹn. Trương Quốc Vinh thẳng thắn, không dè chừng, không bộ tịch. Có lẽ đây là điều hoàn toàn trái ngược giữa hai người, một chỉ thích nhận và một chẳng ngần ngại cho đi.
Nếu được tái sinh là một con vật, anh ấy chọn trở thành loài chim. Vậy còn hình ảnh nào thích hợp hơn cánh chim không chân kia chứ? Anh sống cuộc đời với sự tự do của bản thân, tung hoành khắp nơi, phiêu bạt mọi phương trời. Giống Húc Tử, Leslie cũng bốc đồng và nóng nảy, anh tự tin, yêu bản thân mình và khiến người khác phải si tâm. Anh từng nói rằng phim của Vương Gia Vệ là một thế giới không thực, nơi mà chỉ có nhân vật được sống trong đó, hoàn toàn tách biệt với bên ngoài. Húc Tử đẹp như ảo ảnh, hoàn toàn thơ mộng và xa rời, chẳng ai có thể nắm giữ. Trương Quốc Vinh cũng vậy, anh thuộc về thế giới, thời đại khác.
Thật ra, cả hai đều tồn tại một sự ích kỉ. Leslie là một con người đòi hỏi sự hoàn hảo, anh ấy nói rằng mình ích kỉ bởi sự cầu toàn, bao giờ cũng mong muốn thứ tốt hơn và không biết đâu sẽ là thứ tốt nhất. Điểm này khá giống Húc Tử, dù lý do bên trong hoàn toàn khác nhau, hắn mong muốn rất nhiều thứ, đến nỗi đánh mất bản thân mình, hắn có quá nhiều lựa chọn và không biết đâu sẽ là lựa chọn tốt hơn cũng như ai sẽ là người mình yêu cho đến cuối cùng. Dù là Húc Tử hay là Leslie, đều tạo nên một vết sẹo trong lòng người khác, vết sẹo ấy đau đáu đeo dai dẳng người khác đến hết cuộc đời.
A Phi Chính Truyện được quay năm 1990, đoạn cuối cùng của Lương Triều Vĩ được xem là trailer cho bộ tiếp theo, mà trong khoảng thời gian ấy được trả lời là chưa ra mắt do không đủ kinh phí. Tôi cảm thấy may mắn vì có thể xem thẳng một mạch 3 phim và chứng kiến cuộc sống tiếp diễn sau cái chết của Húc Tử. Rõ ràng, việc quên đi mọi thứ giúp Tô Lệ Trân có cuộc sống tốt hơn; mỗi Mimi vẫn còn ôm lấy cái quá khứ đau lòng ấy đến cuối cùng, mỏi mòn tìm hình bóng cánh chim không chân sau bao năm tháng.
Gần như là bộ phim đầu tay, A Phi Chính Truyện cũng có khá nhiều góc quay nghệ thuật đẹp và bước đầu hình thành phong cách Vương Gia Vệ. Toàn bộ những cảnh phim đều nhuốm màu xanh u tối, có chút cũ kỹ; phần vì chọn địa điểm hoang sơ thuộc thời đại trước, phần vì kỹ thuật vẫn còn chưa hoàn thiện, chỉ có việc chọn diễn viên không bao giờ sai. Trương Quốc Vinh, Trương Mạn Ngọc, Lưu Gia Linh, Trương Học Hữu lẫn Lương Triều Vĩ đều đẹp đến vô thực. Khoản này phải luôn khen họ Vương, dù cách làm việc khiến người khác phải khó chịu nhưng hội tụ tài năng cùng cách khai phá nét đẹp của họ không bị lu mờ với diễn xuất thật sự xuất sắc. Tác phẩm đẹp không chỉ có nhân vật, góc quay đẹp mà hầu hết đều chỉnh chu thống nhất từ thoại đến nhạc, mặc dù phong cách đa phần là rời rạc. Cốt truyện đâu có gì rối rắm, phức tạp, nếu không muốn nói là quá giản đơn. Thế nhưng, Vương Gia Vệ đâu thuần túy chỉ mô tả cuộc sống trong màn ảnh ấy, lão mang cả cảm xúc đó len lỏi vào tận tâm can của mỗi người, để khi xem, dù chỉ với hình ảnh một cánh chim, cũng khiến người ta bồi hồi xúc động.
NGOÀI LỀ – Sinh Nhật của Trương Quốc Vinh
Ngày 12/09/2017 là sinh nhật tuổi 46 lần thứ 15 của anh. Một trong những điều tôi cảm thấy tiếc nuối đến bây giờ là biết anh ấy quá muộn, để trôi qua cuộc đời không biết Trương Quốc Vinh là ai. Mỗi năm, tôi sẽ chọn khóc cho anh ấy hai lần và sẽ cố gắng chỉ nhớ những điều nên nhớ. Bản thân cũng là loại người ích kỉ, nếu nghe một ai đó thích người tôi hâm mộ, tôi có cảm giác vừa ghét vừa thích. Thế nhưng đối với Leslie, tôi luôn thấy có chút cảm kích. Thậm chí, có chút hân hoan khi thấy G-Dragon đăng đoạn Yuddy nhảy lên Instagram. Bởi điều tôi sợ, chính là mọi người sẽ bắt đầu lãng quên anh. Biết đâu 20 hay 30 năm nữa, khách sạn Mandarin sẽ không còn cánh hoa nào, dần sẽ không có một buổi tưởng niệm nào, một hình ảnh nào, một gallery nào cho Leslie nữa. Như trong The Fault From Our Stars, tôi có chút ám ảnh về sự quên lãng, và thực tế đúng là chúng ta nên làm quen với điều đó. Rồi sẽ có một lúc mọi người chẳng biết Cleopatra là ai và Leslie Cheung trở thành dĩ vãng. Vốn cái tên này đã là một truyền kì, tôi hi vọng hàng trăm năm nữa chuyện đó cũng không xảy ra, tôi cũng mong rằng mình sẽ mãi nhớ anh ấy.
“Mỹ nhân tự cổ như danh tướng
Bất hứa nhân gian kiến bạc đầu.”
– Người đẹp từ xưa như tướng giỏi
Chẳng hẹn chờ ai thấy bạc đầu
Anh ấy vẫn sẽ mãi ở thanh xuân trong ký ức của mọi người, bởi một trong những điều anh sợ nhất là người khác thấy mình xấu đi. May mắn thay trời vẫn cho gương mặt ấy không thay đổi sau bao năm trên màn bạc, thậm chí người ta cũng phải nhận, tuyệt sắc là giữ mình đẹp bao năm như Trương Quốc Vinh mới xứng đáng.
Chúc mừng sinh nhật anh.
六十一岁
生日快乐，哥哥!
Dù đang là ai, ở đâu, hiện đang là một cánh chim không chân hay một người khác, cũng mong anh được sự tự do và hạnh phúc. Chỉ hi vọng anh biết rằng, bản thân Trương Quốc Vinh, đúng là chưa bao giờ làm gì sai. Nên cuộc đời anh sẽ trở thành ký ức vĩnh hằng.
Facebook: //www.facebook.com/onlylamethoughts