Làm rõ đặc trưng của mâu thuẫn biện chứnglấy ví dụ minh hoạTrả lờiMâu thuẫn, Lượng - chất, và Phủ định của phủ định tựu trung lại đều là những quy luật cơbản của phép duy vật biện chứng. Điều đó có nghĩa là ta chấp nhận sự giống nhau, hay nói cáchkhác, sự tương đồng của chúng nằm ở chỗ chúng đều là quy luật, và có cùng một phương cáchnhận thức hầu như đối với tất cả các quy luật khác, cho dù là tự nhiên hay xã hội.Cụ thể ở đây ta cần làm rõ khái niệm quy luật - điểm tương đồng mà ta đang bàn - và đặctrưng của nó. Quy luật là những mối liên hệ bản chất, tất nhiên, là ở bên trong, có tính phổ biếnvà được lặp đi lặp lại giữa các mặt, các yếu tố trong cùng một sự vật, hiện tượng, hay giữa các sựvật, hiện tượng.
Trong thế giới khách quan có nhiều quy luật khác nhau. Có những quy luật chung, phổbiến tác động trong mọi lĩnh vực tự nhiên, xã hội và tư duy. Có những quy luật riêng, quy luậtđặc thù chỉ tác động một hay một số mặt trong một lĩnh vực nào đó. Dù là quy luật tư nhiên hayquy luật xã hội đều phải đảm bảo tính khách quan, vốn có của thế giới vật chất.Tính khách quan vốn có của quy luật do những mối liên hệ bản chất tất nhiên bên trongcủa nó quyết định. Con người không thể không sáng tạo hay xóa bỏ quy luật theo ý muốn chủquan của mình, nhưng con người có thể chủ động phát hiện, nhận thức và vận dụng tạo ra nhữngđiều kiện thuận lợi, hoặc hạn chế tác hại của quy luật nhằm phục vụ nhu cầu hoặc lợi ích củamình.Quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập [quy luật mâu thuẫn]: Quy luật nàyvạch ra nguồn gốc, động lực của sự phát triển và là hạt nhân của phép duy vật biện chứng.Mặt đối lập là những mặt trái ngược nhau, tồn tại trong cùng một sự vật, hiện tượng. Sự vật, hiện
tượng nào cũng là thể thống nhất của các mặt đối lập. Từ mặt đối lập mà hình thành nên mâuthuẫn biện chứng là mâu thuẫn bao hàm sự thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập. Các mặtđối lập liên hệ với nhau, tác động qua lại lẫn nhau, làm tiền đề tồn tại cho nhau, nhưng bài trừ,phủ định lẫn nhau.Ví dụ: Đối với quy luật mâu thuẫn:- Trong nông nghiệp, ta có thể lợi dụng những mặt đối lập trong di truyền và biến dị, gây ra độtbiến, tạo nên giống loài mới cho năng suất cao hơn.- Trong hoạt động của cơ quan, cần phân tích để nhận ra được những mặt tranh chấp nội bộ để cóhướng giải quyết phù hợp, điều chỉnh các mặt chưa tốt của các thành viên.- Trong quá trình xây dựng nền kinh tế tri thức, chúng ta con vấp phải những khó khăn trở ngại.