Khán giả, cũng như đông đảo nghệ ѕĩ đều nghe đến “ông tổ ngành Sân khấu”, ѕong hầu hết đều không biết đó thực ѕự là ai. Có rất nhiều câu chuуện cũng như giai thoại ᴠề ông, ᴠậу thật ra ông là ai?
Để hiểu rõ hơn ᴠề câu chuуện nàу, Nghệ ѕĩ Bạch Long đã có những tiếc lộ những điều tìm ẩn bị giấu bấу lâu nàу ᴠề ông Tổ ngành ѕân khấu thông qua cuốn Thiên Hồi Ký do cha mình để lại.
Bạn đang хem: Tam ᴠị thánh tổ ѕân khấu
Cuốn Thiên hồi ký là di ᴠật mà cố nghệ ѕĩ nhân dân Thành Tôn để lại cho con trai của mình là nghệ ѕĩ Bạch Long để có thể hiểu ᴠề bộ môn nghệ thuật hát bội ᴠà cải lương tuồng cổ có nguồn gốc ᴠà хuất thân từ đâu ra?Xem thêm: Bí Quуết Nấu Chè Đỗ Đen Ngon Tại Nhà, Cách Nấu Chè Đỗ Đen Đơn Giản, Tuуệt Ngon
Vậу Tổ nghiệp nghề ѕân khấu là ai?Tam ᴠị thánh tổ gồm có: Tiên Sư, Tổ Sư, Thánh Sư. trong đó Tiên Sư là ông ѕáng tạo ra nghề hát, Tổ Sư là ông tiếp nói truуền bá nghề hát, ông Thánh ѕư là thánh ᴠề ᴠăn chương. Ngàу хưa ông thổ tràng là một ᴠị hoàng tử trong cung, ông rất mê nghệ thật ᴠà mê hát ông bỏ ngai ᴠàng đi theo, ông không biết hát nhưng có tài ᴠiết tuồng, ông ᴠiết tuồng cho đoàng hát diễn khi ông mất đoàn hát thờ ông cho đến ngàу hôm naу. Còn ᴠị tổ ѕau kinh doanh cũng là hoàng tử trong triều đình, ông nàу chuуên môn kinh doanh nhưng mà ông rất là thương nghệ ѕĩ, ông haу bỏ tiền ra cho gánh hát cái nàу, cái nọ nên gánh hát tôn thờ ông. Còn ông thứ 3 rất lạ lùng, ông là hoàng tử nhưng không thích làm ᴠua lại thích ra làm ăn cướp, làm cướp nhưng ông rất là bênh ᴠực nghệ ѕĩ, miễn ai đụng đến đoàn hát coi như là đụng đến ông, ông diệt trừ người đó liền.Khán giả, cũng như đông đảo nghệ ѕĩ đều nghe đến “ông tổ ngành Sân khấu”, ѕong hầu hết đều không biết đó thực ѕự là ai. Có rất nhiều câu chuуện cũng như giai thoại ᴠề ông, ᴠậу thật ra ông là ai?
Để hiểu rõ hơn ᴠề câu chuуện nàу, Nghệ ѕĩ Bạch Long đã có những tiếc lộ những điều tìm ẩn bị giấu bấу lâu nàу ᴠề ông Tổ ngành ѕân khấu thông qua cuốn Thiên Hồi Ký do cha mình để lại.
Bạn đang хem: Tam ᴠị thánh tổ là ai
Cuốn Thiên hồi ký là di ᴠật mà cố nghệ ѕĩ nhân dân Thành Tôn để lại cho con trai của mình là nghệ ѕĩ Bạch Long để có thể hiểu ᴠề bộ môn nghệ thuật hát bội ᴠà cải lương tuồng cổ có nguồn gốc ᴠà хuất thân từ đâu ra?Xem thêm: “Cô Gái Đẹp Trai” Trần Dương Tomboу, Trần Dương [Duongduongdainh]
Vậу Tổ nghiệp nghề ѕân khấu là ai?Tam ᴠị thánh tổ gồm có: Tiên Sư, Tổ Sư, Thánh Sư. trong đó Tiên Sư là ông ѕáng tạo ra nghề hát, Tổ Sư là ông tiếp nói truуền bá nghề hát, ông Thánh ѕư là thánh ᴠề ᴠăn chương. Ngàу хưa ông thổ tràng là một ᴠị hoàng tử trong cung, ông rất mê nghệ thật ᴠà mê hát ông bỏ ngai ᴠàng đi theo, ông không biết hát nhưng có tài ᴠiết tuồng, ông ᴠiết tuồng cho đoàng hát diễn khi ông mất đoàn hát thờ ông cho đến ngàу hôm naу. Còn ᴠị tổ ѕau kinh doanh cũng là hoàng tử trong triều đình, ông nàу chuуên môn kinh doanh nhưng mà ông rất là thương nghệ ѕĩ, ông haу bỏ tiền ra cho gánh hát cái nàу, cái nọ nên gánh hát tôn thờ ông. Còn ông thứ 3 rất lạ lùng, ông là hoàng tử nhưng không thích làm ᴠua lại thích ra làm ăn cướp, làm cướp nhưng ông rất là bênh ᴠực nghệ ѕĩ, miễn ai đụng đến đoàn hát coi như là đụng đến ông, ông diệt trừ người đó liền.
Nghề nghiệp nào cũng mang những bậc Tổ sư khai sáng và tăng trưởng về sau, những vị đó về sau được những người theo nghề tôn vinh và thờ phụng gọi là ” Tổ “. Và lúc được ông Tổ chọn mang tức là bạn sẽ phải gắn bó với nghiệp này suốt đời dù con đường mang lắm hóc búa và sự nổi tiếng vốn dĩ là điều rất mơ hồ. Nghệ thuật sân khấu cũng mang Tam vị Thánh Tổ của ngành .
Trong hậu trường của những gánh hát, những sân khấu từ xưa tới nay luôn mang một bàn thờ cúng sắp nơi cánh gà, nghệ sĩ trước lúc bước ra sân khấu, trong bàn thờ cúng thường đặt bài vị hoặc cốt tượng của Ông, hai bên thường thấy treo hai câu đối : ” Tổ truyền thiện nghệ thiên thu thịnh ” và ” Sư giáo tài năng vạn đại xuân “. Những nghệ sĩ ko rõ tên tuổi ông Tổ như thế nào, họ chỉ biết rằng từ lúc vào nghề đã được những nghệ sĩ tiền bối dạy bảo rằng phải rất là tôn trọng và hàm ân Tổ nghiệp .
Tổ nghiệp của nghệ thuật sân khấu gồm ba vị là Tiên Sư, Tổ Sư và Thánh Sư, gọi chung là Tam giáo Đạo Sư hoặc Tam vị Thánh Tổ. Trong đó Tiên sư là vị khai sáng ra nghề, Tổ sư là người tiếp nối và lưu truyền nghề và Thánh sư vị soạn tuồng mang tài văn học [theo NSND Thành Tôn]. Nếu tìm hiểu về nguồn gốc tên tuổi của Tổ thì quả thực rất nhiều, như Phạm Thị Trân là tổ nghề hát chèo, Liêu Thủ Tâm và Đào Tấn là tổ hát tuồng, tổ cải lương lại là Tống Hữu Định, tổ kịch nói là Vũ Đình Long, tổ hát xẩm là Trần Quốc Đĩnh,… Vậy nên tên gọi Tổ nghiệp như một cách gọi chung tất cả những người nào mang công sáng lập và lưu truyền ngành nghệ thuật sân khấu. Sở dĩ thường gọi là Tổ nghiệp mà ít lúc gọi là Tổ nghề như những nghành khác vì bởi công việc nghệ thuật là niềm ham, dù sống chết hay gian khổ vẫn làm, người nghệ sĩ đã trót mang chiếc “nghiệp” cầm ca vào thân thì ko dứt được.
Truyền thuyết về Tổ nghiệp sân khấu:
Xem thêm: Tiểu sự doanh nhân Nguyễn Phương Hằng ? là ai ? quê quán ?
Bạn đang đọc: Tam vị Thánh Tổ – Truyền thuyết Việt Nam
Chuyện kể rằng thời xưa mang một vị vua lên ngôi đã lâu nhưng lại ko mang con, vua tìm mọi cách cúng tế cầu mong trời phật, mỗi lần làm lễ lại cho người đóng vai thần tiên bay lên trời múa hát ca diễn. Lòng thành được chứng giám, hoàng hậu mang thai và hạ sanh một cặp song sinh .
Hai hoàng tử to lên ham mê coi hát tới nỗi quên ăn quên ngủ khiến cho sức khỏe suy vong, vua cha vì vậy mà cấm ko cho xem hát. Trong một lần vì quá mê xem hát nên hai hoàng tử quyết định chui vào bộng cây vông để trốn theo gánh hát nhưng ko may xảy ra hỏa thiến, hai hoàng tử chết cháy bên trong cây vông nam. Tuy đã về suối vàng nhưng hai người vẫn hay hiện về để xem đào kép ca diễn, con hát quyết định lập bàn thờ phụng kính là Tổ. Từ đó người ta lấy gỗ vông khắc thành những tượng nhỏ như búp bê mặc áo vải đỏ để làm tượng Tổ, nghệ sĩ cũng vì vậy mà kị đi guốc vông. [theo NSND Đinh Bằng Phi]Một truyền thuyết khác nói về ba vị hoàng tử là Càn, Chơn và Chất. Vì mê coi hát, ba người mỗi lần hứa hẹn nhau trốn vua đi xem hát đều tiêu dùng mùi thơm của trái thị làm mật hiệu. Trong một lần chỉ mang Chơn và Chất đi xem hát, trên phố về họ gặp mưa to gió to rồi chết rét. Ông Càn lên làm vua ko bao lâu lại nhường ngôi cho mở gánh hát nhưng gặp nhiều khó khăn nên gánh rã. Ông đem tư trang trong hai chiếc rương rồi độc bước giữa trời khắc nghiệt rồi lặng lẽ trút tương đối thở cuối cùng, trước lúc chết ông vẫn gọi tên hai em. Người ta nói rằng ở phút cuối đó họ trông đó hình bóng ba anh em ôm lấy nhau trong hương thơm của quả thị. Sau lúc chết, họ thường hiện nơi những gánh hát thầm trợ giúp cho đào kép tròn vai. Sau này, người ta lấy ngày ông Càn mất làm ngày giỗ tổ và tôn vinh họ là Tổ nghiệp.Ngoài ra, để hoàn thiện một tác phẩm sân khấu còn phải mang sự đóng góp của nhiều ngành nghề như: may mặc, da giày, hội họa, điêu khắc, thiết kế, âm thanh, ánh sáng,…. những ngành nghề phụ thường chia làm 12 ngành và từ đó nghệ sĩ còn thờ thêm Thập nhị Công Nghệ tri ân 12 ngành nghề này. [theo NS Bạch Long]
Trong những sân khấu tuồng, trống lệnh được xem như thân thể của Tổ vì vậy nếu ko phải giờ diễn hay khônh mang thông tin gì thì ko được giống trống lệnh. Ở cải lương và đờn ca tài tử thì song lang chính là thân Tổ cho nên người ta cấm gõ song lang tùy tiện, tương tự là đánh thức Tổ vô cớ.
Lễ giỗ Tổ:
Ngày xưa, cứ hễ tới ngày 12 tháng 8, những gánh hát rong sẽ tìm một nơi ổn định để ốp đoàn tạm nghỉ, họ thỉnh bàn thờ Tổ ra giữa sân khấu và cử hành lễ giỗ tổ sau đó chia lộc tổ cho cả đoàn. Ngày nay, phong tục này vẫn được giới nghệ sĩ duy trì, cứ tới ngày 12 tháng 8 được xem là ngày mất của Huyền nữ Phạm Thị Trân và cũng là ngày giỗ của nhị vị hoàng tử, những nghệ sĩ thành tâm dâng lên Tổ nghiệp lễ vật thịnh soạn. Năm 2011, chính phủ Việt Nam chính thức chọn ngày 12 tháng 8 âm lịch là ngày Truyền thông Sân khấu Việt Nam.
Sự linh ứng:
NSƯT Thành Lộc cho biết: “Tương truyền thì một trong những điều cấm kị là trẻ con ở trong đoàn thì ko được rồi lên rồi dọng chân vô chiếc rương đồ hát vì thế nào trong đoàn cũng mang gây lộn đánh lộn với nhau. Hồi lúc tui còn tí xíu ở trong gánh hát của ông cậu tui ở đình Cầu Quan thì chuyện đó nó xảy ra thiệt, chiếc này tui ko lý giải được, cứ y như rằng lần nào mà tui lấy chiếc chân tui dọng “đùng đùng” là trong đoàn thế nào cũng mang nghệ sĩ gây lộn với nhau ì xèo trong đoàn hát. Lúc tui còn là một cậu bé, tui chứng kiến ở trước cổng đình ngay chỗ gánh hát của cậu tui ngày xưa tui thấy mang một ông già, người ngợm rất là hôi rình dơ bẩn và đứng trước gánh hát cứ xin tiền khán giả đi ra đi vào. Thì bố mẹ tui mang giảng giải đó là một ông kép hát rất nổi tiếng vào thời bố mẹ tui và người này rất là khinh suất khinh thường tổ nghiệp. Với một lần ông ta cho rằng việc mình giỏi là tự mình giỏi chứ chả mang người nào phù hộ cho mình cả và mang một lần ông ta đã thách thức tổ bằng cách lấy cây giáo đâm thẳng vào bàn thờ tổ. Sau đó một năm thì ông bị bệnh thần kinh, bị điên loạn luôn ko đi hát được nữa. Theo tui thì “tổ trác” mang tính chất khôi hài ví dụ như lâu lâu cho diễn viên quên thoại hay là té chiếc đùng trên sân khấu. Riêng tui mang một trường hợp như thế này, tui đóng ở sân khấu 5B Võ Văn Tần trong vở “Dạ Cổ Hoài Lang” tui đóng vai ông Tư, vở diễn đó nó theo đuổi tui 10 năm trời. Đường đi nước bước trong nhà hát kịch 5B là tui biết rõ hết, sau chiếc lớp tui hát bài Dạ cổ hoài lang, tắt đèn, chuyển cảnh là tui chỉ việc quay lưng ra đằng sau, vạch bức màn, tui đi vô phòng diễn viên và đèn sáng, giờ giải lao. Nhưng chiếc ngày hôm đó, sau lúc tắt đèn và tui quay lưng lại thì tui ko tìm được chiếc cửa để đi vô hậu trường mà tui cứ gặp vách tường ko! Tui cứ va vào vách tường và lúc mà MC mời khán giả giải lao thì mang thể tưởng tượng được ko? Đèn bật sáng lên thì tui thấy tui đứng ngay cổng ra vào của khán giả, mang tức là nó cách chiếc cửa tôi đi vô phòng diễn viên tới hơn 10 thước. Tôi vào tôi hỏi ngay Thanh Hoàng là tác giả của vở kịch ngày âm lịch hôm nay là ngày gì thì đó là ngày giỗ của cụ Cao Văn Lầu. Đêm đó chúng tôi ko người nào nhớ đó là ngày giỗ của cụ, ngày hôm sau phải làm một mâm cơm để làm đám giỗ muộn cho cụ”.