Câu hỏi: Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài là gì?
Lời giải:
Quan hệ hỗ trợ làmốiquan hệ giữa các loài sinh vậtmà trong đócác loài sinh vậttham gia đều có lợi hoặc ít nhất không có hại.
Quan hệ đối địch làmốiquan hệ giữa các loài sinh vậtmà trong đó một bênsinh vậtđược lợi còn bên kia bị hại hoặc cả hai bên cùng bị hại.
Cùng Top lời giải ôn lại lý thuyết chút nào!
I. Quan hệ cùng loài
- Các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với nhau, hình thành nên nhóm cá thể.
- Trong một nhóm cá thể, chúng có mối quan hệ hỗ trợ hoặc cạnh tranh nhau.
+ Chúng hỗ trợ nhau trong việc trống lại kẻ thù, di cư, tìm kiếm thức ăn, chống chọi với môi trường…
+ Tuy nhiên, khi gặp điều kiện bất lợi [thiếu thức ăn, nơi ở, số lượng cá thể tăng quá cao…] các cá thể trong nhóm sẽ cạnh tranh lẫn nhau.
Khi đó dẫn tới hiện tượng các cá thể tách ra khỏi nhóm làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng.
II. Quan hệ khác loài
- Các sinh vật khác loài có mối quan hệ hỗ trợ hoặc đối địch nhau
Quan hệ |
Đặc điểm |
Ví dụ |
|
| Hỗ trợ | Cộng sinh | Sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật | Cộng sinh giữa nấm và tảo thành địa y |
| Hội sinh | Sự hợp tác giữa hai loài sinh vật, trong đó 1 bên có lợi còn bên kia không có lợi và cũng không có hại | Địa y sống bám trên cành cây. Cá ép sống bám vào rùa biển | |
| Đối địch | Cạnh tranh | Các sinh vật khác loài cạnh tranh giành nơi ở. Các loài kìm hãm sự phát triển của nhau | Trên 1 cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển làm giảm năng suất lúa |
| Kí sinh, nửa kí sinh | Sinh vật sống nhờ trên cơ thể của sinh vật khác, lấy chất dinh dưỡng, máu… từ sinh vật đó | Rận và bét sống trên da trâu, bò, hút máu của trâu bò. | |
| Sinh vật này ăn sinh vật khác | Động vật ăn thực vật, động vật ăn động vật, thực vật bắt sau bọ… | Hươu, nai bị hổ săn bắt làm thức ăn. Cây nắp ấm bắt mồi |
III. Bài tập
Bài 1:
a] Khi có gió bão, thực vật sống thành nhóm có lợi gì so với sống riêng rẽ?
b] Trong tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn có lợi gì?
Trả lời:
a] Khi có gió bão, thực vật sống thành nhóm có thể chống đỡ cùng nhau, giúp giảm nguy cơ bị bật gốc rễ và gãy cành lá.
b] Trong tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn giúp tăng khả năng kiếm được nhiều thức ăn, bảo vệ lẫn nhau và bảo vệ con non trong bầy và cùng chống lại kẻ thù, tăng khả năng sống sót của mỗi cá thể
Bài 2
Trong các ví dụ sau đây, quan hệ nào là hỗ trợ [viết chữ H vào ô vuông đầu câu], quan hệ nào là đối địch [viết chữ Đ vào ô vuông đầu câu]?
- Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng cung cấp cho tảo, tảo hấp thu nước, muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên chất hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp.
- Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm.
- Hươu, nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ.
- Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò.
- Địa y sống bám trên cành cây.
- Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
- Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cành đồng.
- Giun đũa sống trong ruột người.
- Vi khuẩn sống trong nốt sần rễ cây họ đậu.
- Cây nắp ấm bắt côn trùng.
Trả lời:
H: Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng cung cấp cho tảo, tảo hấp thu nước, muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên chất hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp.
Đ: Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm.
Đ: Hươu, nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ.
Đ: Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò.
Đ: Địa y sống bám trên cành cây.
H: Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
Đ: Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cành đồng.
Đ: Giun đũa sống trong ruột người.
H: Vi khuẩn sống trong nốt sần rễ cây họ đậu.
Đ: Cây nắp ấm bắt côn trùng
Bài 3
Khi nào thì các sinh vật cùng loài cạnh tranh nhau và dẫn tới một số cá thể tách khỏi nhóm?
Trả lời:
Khi điều kiện sống không đủ đáp ứng nhu cầu của tất cả các cá thể trong cùng loài sẽ dẫn tới cạnh tranh trong loài và một số cá thể phải tách nhóm.
Bài 4
Các sinh vật cùng loài hỗ trợ và cạnh tranh lẫn nhau trong những điều kiện nào?
Trả lời:
Các sinh vật cùng loài hỗ trợ nhau khi điều kiện sống vẫn đủ đáp ứng nhu cấu tất cả thành viên trong loài, khi chúng càn giúp nhau để kiếm ăn, tránh kẻ thù,…
Các sinh vật cùng loài cạnh tranh nhau khi môi trường sống không đủ đáp ứng nhu cầu tất cả các thành viên trong loài hoặc khi cạnh tranh sinh sản.
Bài 5
Trong thực tiễn sản xuất, cần phải làm gì để tránh sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể sinh vật, làm giảm năng suất vật nuôi, cây trồng?
Trả lời:
Trong thực tiễn sản xuất cần tạo điều kiện đẩy đủ đáp ứng nhu cầu sống của cây trồng vật nuôi: nơi sống, thức ăn, chất dinh dưỡng, điều kiện sống,… để hạn chế cạnh tranh giữa các cá thể.
Phân biệt quan hệ cạnh tranh và hỗ trợ trong quan hệ cùng và khác loài
Phân biệt quan hệ cạnh tranh và hỗ trợ trong quan hệ cùng loài
Phân biệt quan hệ cạnh tranh và hỗ trợ trong q hệ khác loài
Giúp vs câu hỏi thi
Quan hệ hỗ trợ là mối quan hệ giữa các loài sinh vật mà trong đó các loài sinh vật tham gia đều có lợi hoặc ít nhất không có hại.
Quan hệ đối địch là mối quan hệ giữa các loài sinh vật mà trong đó một bên sinh vật được lợi còn bên kia bị hại hoặc cả hai bên cùng bị hại.
Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài là gì? Cùng GiaiNgo giải đáp thắc mắc nhé!
Quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch là hai mối quan hệ cơ bản trong đời sống của động vật. Vậy sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài là gì? Cùng GiaiNgo tìm hiểu nhé!
Quan hệ hỗ trợ là gì?
Trước khi đi đến những sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài là gì thì chúng ta tìm hiểu định nghĩa từ phần nhé!
Quan hệ hỗ trợ là mối quan hệ giữa các cá thể cùng loài hỗ trợ lẫn nhau trong các hoạt động sống. Hỗ trợ giữa các cá thể cùng loài thể hiện “hiệu quả nhóm”.
Ví dụ:
- Các cây thông nhựa liền rễ nhau → Cây sinh trưởng nhanh và khả năng chịu hạn tốt hơn.
- Chó rừng hỗ trợ nhau trong đàn → Bắt mồi và tự vệ tốt hơn.
Ý nghĩa: Quan hệ hỗ trợ giữa các cá thể trong quần thể đảm bảo cho quần thể tồn tại ổn định, khai thác tối ưu nguồn sống của môi trường, làm tăng khả năng sống sót và sinh sản của các cá thể.
Quan hệ đối địch là gì?
Quan hệ đối địch là quan hệ cạnh tranh xảy ra khi các cá thể tranh giành nhau thức ăn, nơi ở, ánh sáng và các nguồn sống khác. Một số trường hợp kí sinh cùng loài hay ăn thịt đồng loại.
Ví dụ:
- Cá mập thụ tinh trong, phôi phát triển trong buồng trứng. Sau đó các phôi nở trước ăn trứng chưa nở và phôi nở sau. Do đó, lứa con non ra đời chỉ một vài con, nhưng rất khỏe mạnh.
- Sinh vật ăn sinh vật ăn sinh vật khác: hươu, nai và hổ; cây nắp ấm và côn trùng.
Ý nghĩa: Nhờ có cạnh tranh mà số lượng và sự phân bố của các cá thể trong quần thể duy trì ở mức độ phù hợp, đảm bảo sự tồn tại và sự phát triển của quần thể.
Chúng ta cùng đi phân tích chi tiết vào sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài là gì phần 3 ngay nhé!
Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài về đặc điểm thứ 1:
- Quan hệ hỗ trợ là mối quan hệ giữa các loài sinh vật mà trong đó các loài sinh vật tham gia đều có lợi hoặc ít nhất không có hại.
- Quan hệ đối địch là mối quan hệ giữa các loài sinh vật mà trong đó một bên sinh vật được lợi còn bên kia bị hại hoặc cả hai bên cùng bị hại.
Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài về đặc điểm thứ 2 ví dụ như:
- Ví dụ về hỗ trợ giữa các cá thể trong quần thể: Hỗ trợ kiếm thức ăn giữa các cá thể, trong đàn kiến ong hỗ trợ nhau tìm đường, di cư trong đàn chim di cư,…
- Ví dụ về cạnh tranh giữa các cá thể trong quần thể: Các con hổ, báo cạnh tranh nhau giành nơi ở. Kết quả dẫn đến hình thành khu vực sinh sống [vùng lãnh thổ] của từng cặp hổ báo bố mẹ.
Một số câu hỏi liên quan
Câu 1 trang 131 SGK sinh học 9
Khi có gió bão, thực vật sống thành nhóm có lợi gì so với thực vật sống riêng rẽ? Trong điều kiện tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn có lợi gì?
Trả lời:
Trong điều kiện tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn có lợi như:
- Khi có gió bão, thực vật sống thành nhóm có tác dụng giảm bớt sức thổi của gió, làm cây không bị đổ.
- Động vật sống thành bầy đàn có lợi trong việc tìm kiếm thức ăn, phát hiện kẻ thù và bảo vệ nhau tốt hơn.
Câu 2 trang 131 SGK sinh học 9
Hãy tìm câu trả lời đúng trong các câu sau:
Trả lời:
Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm giảm khả năng cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt thức ăn trong rừng.
Câu 3 trang 131 SGK sinh học 9
Trong các ví dụ sau đây, quan hệ nào là hỗ trợ và đối địch?
Trả lời:
Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo. Tảo hấp thu nước, muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ. Nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp [hình 44.2] → Quan hệ hỗ trợ [Cộng sinh].
Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm → Quan hệ đối địch [Cạnh tranh].
Hươu, nai và hổ cùng sống trên một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ → Quan hệ đối địch [Sinh vật ăn sinh vật khác].
Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu trâu, bò → Quan hệ đối địch [Ký sinh].
Địa y sống bám trên cành cây → Quan hệ hỗ trợ [Hội sinh].
Cá ép bám trên rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa → Quan hệ hỗ trợ [Hội sinh].
Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng → Quan hệ đối địch [Cạnh tranh].
Giun đũa sống trong ruột người → Quan hệ đối địch [Ký sinh].
Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu [hình 44.3] → Quan hệ hỗ trợ [Cộng sinh].
Cây nắp ấm bắt côn trùng → Quan hệ đối địch [Sinh vật ăn sinh vật khác].
Câu 4 trang 131 SGK sinh học 9
Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài là gì?
Trả lời:
Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài là
- Quan hệ hỗ trợ là mối quan hệ có lợi [hoặc ít nhất không có hại] cho tất cả các sinh vật.
- Trong quan hệ đối địch, một bên là sinh vật được lợi còn bên kia bị hại, hoặc cả hai cùng bị hại.
Xem thêm: Cấu tạo và tính chất của cơ chương trình Sinh học 8, 9
Trên đây là phần so sánh sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài là gì. Hy vọng với những kiến thức tổng hợp trên sẽ hữu ích với độc giả. Nếu thấy hay nhớ like và chia sẻ giúp GiaiNgo nhé!