PhuthoPortal - Bảo vệ người tiêu dùng trong quá trình phát triển và hội nhập kinh tế là trách nhiệm của toàn xã hội. Việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng không chỉ mang lại lợi ích tiêu dùng mà còn thúc đẩy xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh của doanh nghiệp, cá nhân, tạo động lực quan trọng cho nền kinh tế phát triển ổn định. Trong những năm qua, công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên địa bàn tỉnh đã có sự chuyển biến tích cực. Các cấp, các ngành của tỉnh đã và đang có những hành động thiết thực nhằm bảo vệ ngày càng tốt hơn quyền lợi người tiêu dùng.
Người tiêu dùng mua sắm hàng hóa tại Siêu thị BigC
Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2011 quy định rất rõ về quyền và nghĩa vụ của người tiêu dùng; trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đối với người tiêu dùng; trách nhiệm của tổ chức xã hội trong việc tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ; trách nhiệm quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Mặc dù Luật Bảo vệ Quyền lợi người tiêu dùng đã được tuyên truyền rộng rãi nhưng nhiều người tiêu dùng chưa nhận biết đầy đủ được quyền lợi của mình khi đi mua sắm và quyền lợi chính đáng đó được pháp luật bảo vệ. Bên cạnh đó, người tiêu dùng hiện nay chưa quan tâm đến việc lấy hóa đơn, chứng từ, kiểm tra, xem xét hàng hóa trước khi nhận hàng. Bởi vậy khi sự cố xảy ra không có cơ sở để giải quyết, nhiều người tiêu dùng bị xâm phạm quyền lợi nhưng không biết phải làm gì nên chỉ im lặng chấp nhận.
Trước thực trạng này, Hội Người tiêu dùng của tỉnh đã phối hợp với các sở, ngành đã tổ chức các buổi tư vấn, hướng dẫn cho người tiêu dùng phương pháp để bảo vệ quyền lợi của mình sau khi bị xâm hại; tiến hành giải quyết một số vụ việc về mua hàng thiếu định lượng và hàng bán cho người tiêu dùng không có tính năng như quảng cáo. Lực lượng quản lý thị trường tỉnh cũng đã tích cực kiểm tra, kiểm soát thị trường, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Trong năm 2017, lực lượng chức năng tiến hành kiểm tra, xử lý 2.062 vụ vi phạm về sản xuất, kinh doanh, buôn bán hàng giả hàng nhái, hàng kém chất lượng, sở hữu trí tuệ, vệ sinh an toàn thực phẩm…; thu nộp ngân sách Nhà nước đạt trên 6,5 tỷ đồng.
Lực lượng quản lý thị trường kiểm tra sản phẩm hàng hóa tại Siêu thị Alohamat thị xã Phú Thọ
Cùng với đó, việc tăng cường quản lý Nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được quan tâm thực hiện với nhiều hoạt động thiết thực như: Đẩy mạnh tuyên truyền Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các Nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật với nhiều nội dung và hình thức phong phú; đẩy mạnh Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”; phát tờ rơi, treo băng rôn và tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông về các biện pháp chống hàng giả; tiến hành giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng với doanh nghiệp. Đặc biệt, ngày quyền của người tiêu dùng Việt Nam [15/3] năm 2018 với chủ đề “Kinh doanh lành mạnh - Tiêu dùng bền vững” được triển khai nhằm kêu gọi các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực hiện từ công đoạn đầu tư, sản xuất đến tiêu thụ hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường phải đảm bảo lành mạnh, đúng quy định của nhà nước. Còn người tiêu dùng có quyền được bảo đảm an toàn tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác khi tham gia giao dịch, sử dụng hàng hóa, dịch vụ do tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ cung cấp.
Bên cạnh một số kết quả mà các cấp, các ngành đã đạt được trong công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên địa bàn tỉnh thì hiện nay công tác này vẫn còn gặp nhiều khó khăn do hệ thống cơ quan quản lý Nhà nước chưa hoàn thiện khiến cho việc phối hợp và triển khai công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng gặp nhiều khó khăn; công tác giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và tổ chức cá nhân kinh doanh chưa hiệu quả; hoạt động của các tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng chưa thiết thực; nguồn lực hỗ trợ cho hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng còn nhiều hạn chế...
Trao đổi về vấn đề này, ông Vũ Minh Tuấn - Chủ tịch Hội tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng tỉnh cho biết: “Là đại diện cho người tiêu dùng trong các tranh chấp nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của họ [khi được ủy quyền] nhưng do Hội hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, tự quản, tự chịu trách nhiệm, thành viên tham gia hầu hết là cán bộ kiêm nhiệm và cán bộ đã nghỉ hưu nên trong hoạt động có những hạn chế nhất định. Ngoài ra, công tác tuyên truyền và phát triển hội viên ở cơ sở chưa được đẩy mạnh, việc phổ biến pháp luật liên quan đến bảo vệ người tiêu dùng chưa đi vào chiều sâu do thiếu kinh phí”.
Trong tình hình hiện nay, hành vi vi phạm quyền lợi hợp pháp của người tiêu dùng ngày càng phức tạp và gia tăng ở hầu hết các lĩnh vực, vì vậy, các cấp các ngành cần tích cực tuyên truyền phổ biến rộng rãi hơn nữa về Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Tăng cường thông tin cho người tiêu dùng nhận biết về hàng giả, hàng kém chất lượng một cách thường xuyên hơn. Đồng thời giám sát các cơ sở sản xuất, kinh doanh, khuyến khích người tiêu dùng lên án, “tẩy chay” hàng hoá của doanh nghiệp vi phạm quyền lợi người tiêu dùng. Đặc biệt, khi Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương [CPTPP] có hiệu lực thì công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng cần phải được thực hiện quyết liệt hơn nữa để đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng.
[Quang Binh Portal] - Trong những năm qua, công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên địa bàn tỉnh đã có sự chuyển biến tích cực. Các cấp, các ngành đã và đang có những hoạt động thiết thực nhằm bảo vệ ngày càng tốt hơn quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng.
Để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, các cấp, ngành đã thường xuyên thông tin cho người tiêu dùng nhận biết về hàng giả, hàng kém chất lượng; tăng cường giám sát các cơ sở sản xuất, kinh doanh, khuyến khích người tiêu dùng lên án, tẩy chay hàng hóa của doanh nghiệp vi phạm quyền lợi người tiêu dùng. Công tác tuyên truyền thực hiện Luật Bảo vệ người tiêu dùng cũng được đẩy mạnh trong các tầng lớp Nhân dân thông qua băng rôn, khẩu hiệu trên các tuyến đường phố chính, chợ trung tâm thành phố Đồng Hới, các huyện, thị xã trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, các sở, ngành cũng chú trọng tập huấn pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các văn bản có liên quan cho hộ tiểu thương, người dân ở các huyện, thị xã, thành phố. Giai đoạn 2011 - 2021 các sở, ngành đã tổ chức và phối hợp tổ chức 53 buổi hội thảo; 74 hội nghị; 182 buổi tập huấn; 63 lần mít tinh cổ động, tuần hành; thực hiện 812 lần phát thanh, truyền hình; phát 15.927 tờ rơi và 4.036 quyển sách, báo, tài liệu tuyên truyền về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Mặt khác, UBND tỉnh cũng thường xuyên chỉ đạo các cơ quan chức năng tăng cường phối hợp, thanh tra, kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên địa bàn; tiếp nhận tố cáo của người tiêu dùng và giải quyết theo thẩm quyền hoặc đề nghị cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền giải quyết theo quy định của pháp luật; có giải pháp hiệu quả phát hiện, ngăn chặn các hành vi xâm phạm quyền lợi, sức khỏe, gây thiệt hại hoặc đe dọa đến tính mạng, an toàn của người tiêu dùng; đẩy mạnh hoạt động phân tích, kiểm định, đánh giá, kiểm soát, kiên quyết không để lưu thông trên thị trường những hàng hóa, dịch vụ không bảo đảm chất lượng hoặc có nguy cơ gây mất an toàn cho người tiêu dùng.
Đặc biệt, công tác kiểm tra, kiểm soát về vệ sinh an toàn thực phẩm, ngăn chặn các hành vi lợi dụng chính sách kích cầu, khuyến khích tiêu dùng hàng Việt để tiêu thụ hàng lậu, hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng được triển khai thực hiện thường xuyên. Các sở, ngành đã chú trọng giám sát việc đăng ký, kê khai và niêm yết giá, bán hàng theo giá đăng ký, bảo đảm hàng có nguồn gốc, xuất xứ, tiêu chuẩn chất lượng; thành lập đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra các nhà hàng, khách sạn, hộ kinh doanh ăn uống, cơ sở sản xuất, kinh doanh mặt hàng thực phẩm; ngăn chặn, xử lý nghiêm trường hợp mua bán, vận chuyển, giết mổ và tiêu thụ động vật, sản phẩm động vật trái phép không rõ nguồn gốc vào địa bàn tỉnh; kiểm tra việc kinh doanh, vận chuyển, buôn bán gia súc, gia cầm và các sản phẩm gia súc, gia cầm nhập lậu, không rõ nguồn gốc hoặc bị bệnh, chết lưu thông trên thị trường; thành lập các chốt kiểm dịch, đội kiểm dịch lưu động trên các tuyến giao thông chính. UBND tỉnh cũng chỉ đạo tổ chức nhiều đợt kiểm tra, giám sát chất lượng các sản phẩm, hàng hóa trong sản xuất và kinh doanh trên địa bàn toàn tỉnh như: Khí dầu mỏ hóa lỏng, thiết bị điện, điện tử, xăng dầu, vật liệu xây dựng, đồ chơi trẻ em, mũ bảo hiểm, vàng... Các ngành Khoa học - Công nghệ, Công Thương, Y tế, Quản lý thị trường và Công an cũng đã thường xuyên tổ chức, phối hợp kiểm tra, thanh tra về đo lường, chất lượng hàng hóa đối với hàng đóng gói sẵn ở những cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn tỉnh. Qua kiểm tra phát hiện và xử lý ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm về đo lường, chủ yếu như sử dụng phương tiện đo không có kẹp chì theo quy định; sai số của phương tiện đo vượt quá giới hạn sai số cho phép; sử dụng phương tiện đo hết thời hạn kiểm định; khối lượng của hàng đóng gói sẵn bị thiếu so với công bố của nhà sản xuất nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; tạo sự công bằng và cạnh tranh lành mạnh trong kinh doanh. Các phương tiện đo lường đều liên quan mật thiết đến nhu cầu tiêu dùng hàng ngày của đại bộ phận người dân như phương tiện đo trong lĩnh vực y tế, cân trong kinh doanh vàng, taximet, cân ô tô, công tơ điện, các nhu yếu phẩm sinh hoạt phục vụ cuộc sống hàng ngày... đã được kiểm soát tốt, góp phần đảm bảo an toàn, sức khỏe, lợi ích của doanh nghiệp và người dân trên địa bàn tỉnh.
Ngoài ra, vào các dịp lễ, Tết, Tháng hành động về vệ sinh an toàn thực phẩm, công tác thanh tra, kiểm tra các cơ sở vật tư nông nghiệp, thực phẩm nông lâm thủy sản trên địa bàn tỉnh cũng được thực hiện ở tất cả các khâu từ sản xuất ban đầu đến sơ, chế biến, lưu thông trên thị trường, qua đó đã kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm hành vi vi phạm, góp phần nâng cao chất lượng vật tư nông nghiệp, an toàn thực phẩm nông, lâm, thủy sản và nhận thức của cộng đồng trong việc đảm bảo chất lượng. Nhờ đó, tình hình vi phạm pháp luật cũng giảm dần qua các năm.
Mặc dù đã đạt được những kết quả tích cực nhưng công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng vẫn còn nhiều mặt hạn chế. Người tiêu dùng chưa nhận biết đầy đủ được quyền lợi của mình khi đi mua sắm và quyền lợi chính đáng đó được pháp luật bảo vệ. Bên cạnh đó, người tiêu dùng hiện nay chưa quan tâm đến việc lấy hóa đơn, chứng từ, kiểm tra, xem xét hàng hóa trước khi nhận hàng. Bởi vậy khi sự cố xảy ra không có cơ sở để giải quyết, nhiều người tiêu dùng bị xâm phạm quyền lợi nhưng chưa được hỗ trợ, xử lý. Việc phối hợp và triển khai công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng gặp nhiều khó khăn; công tác giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và tổ chức cá nhân kinh doanh chưa hiệu quả; hoạt động của các tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng chưa thiết thực...
Thời gian tới, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến chính sách, pháp luật liên quan đến bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng; đa dạng hóa phương thức truyền thông, đổi mới nội dung tuyên truyền, phổ biến, giáo dục chính sách, pháp luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng tiêu dùng cho toàn xã hội; công khai, minh bạch và thông tin rộng rãi, đầy đủ bằng nhiều hình thức phù hợp đến người tiêu dùng về chất lượng hàng hóa, dịch vụ và cảnh báo những nguy cơ gây mất an toàn cho người tiêu dùng xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, đưa việc đáp ứng các nhu cầu, nguyện vọng và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng thành trách nhiệm, động lực và lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp trong tỉnh; đưa công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên địa bàn tỉnh trở thành hoạt động phổ biến nhằm khẳng định vai trò, vị trí, tầm quan trọng, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, thực chất, liên tục, lâu dài từ cấp tỉnh đến cấp xã và trong tất cả các ngành, lĩnh vực. Qua đó, góp phần bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho các nhà sản xuất có uy tín, tạo lập môi trường tiêu dùng an toàn vệ sinh thực phẩm cho người dân.
PV:NQ