Cơ cấu định vị thanh trượt[khoá riêng]: Cơ cấu này giúp cho thanh trượt ở một vi trí nhất định khi ở vị trí trung gian hoặc gài bất kỳ một số nào đó. Trên thanh trượt có rãnh ứng với các số dùng chung thanh trượt và một rãnh số không, trên vỏ hộp số có lỗ, lắp lò xo và viên bi khoá.
Khi ta muốn gài bất cứ số nào trên thanh trượt như từ rãnh B sang rãnh C ta tác dụng vào tay số, làm thanh trượt di chuyển sang phải, lò xo bị nén, viên bi đi lên và trượt trên thanh trượt, dưới tác dụng của lò xo đẩy viên bi lọt xuống rãnh C. Nếu không có cơ cấu này hoặc cơ cấu này bị hư hỏng như: viên bi bị mòn hoặc lò xo bị gãy, sẽ gây ra hiện tượng tự trả về vị trí trung gian.
Hình 12: Cơ cấu định vị thanh trượt
Cơ cấu khoá thanh trượt [khoá chung]: Cơ cấu này giữ một thanh trượt cố định khi kéo thanh trượt khác để gài số, nhờ vậy ta không thể vào hai số cùng một lúc. Kết cấu thanh trượt có rãnh tương ứng với các số và một rãnh ở số không, khi lắp thanh trượt các rãnh của hai thanh trượt hướng vào nhau. Trên vỏ hộp số có lỗ, lắp các viên bi khoá.
Hình 13: Cơ cấu khoá thanh trượt
Trên hình 13 thanh trượt I đang ở vị trí chuẩn bị gài số, nếu muốn gài số trên thanh trượt II ta phải đưa thanh trượt I về vị trí số không, sau đó đưa thanh trượt II về số cần gài.
g] Các thông số cơ bản của hộp số:
Tỷ số truyền của các bánh răng: Tuỳ theo số truyền, có thể truyền qua một hay nhiều cặp bánh răng. Tỷ số truyền của các cặp bánh răng được tính như sau:
Tỷ số truyền qua một cặp bánh răng:
Muốn xác định tỉ số truyền từ trục sơ cấp ra trục thứ cấp ta xác định bằng cách:
- Nếu là bánh răng ăn khớp ngoài: i12 = - n1/n2 = - Z2/Z1 --> chiều bánh răng số 1 và số 2 ngược nhau.
- Nếu bánh răng ăn khớp trong: i12 = n1/n2 = Z2/Z1 --> chiều bánh răng số 1 và số 2 cùng nhau.
Tỷ số truyền qua nhiều cặp bánh răng:
Hình 14: Cụm bánh truyền động trong hộp số
Muốn xác định tỉ số truyền từ trục sơ cấp ra trục thứ cấp ta xác định bằng cách:
- Nếu tỷ số truyền i1k