Bột dong riềng mua ở đâu ma cao

Huyện Bắc Yên có gần 400 ha dong riềng, tập trung tại các xã Tà Xùa, Làng Chếu, Xím Vàng và Hang Chú; trong đó xã Làng Chếu có 153 ha, sản lượng hàng năm đạt khoảng 7.600 tấn. Theo bà con nơi đây, trồng dong riềng cho thu nhập cao hơn so với trồng lúa, trồng ngô, 1 ha có thể thu hoạch được 45-55 tấn, với giá bán từ 2.000-2.200đ/kg, thu khoảng 100 triệu đồng.

Người dân xã Làng Chếu, huyện Bắc Yên thu hoạch dong riềng.

Đến Làng Chếu những ngày này, đâu đâu cũng gặp cảnh bà con thu hoạch dong riềng, sản phẩm được 4 HTX và cơ sở chế biến thu mua để chế biến tinh bột tại chỗ. Anh Sồng A Sự, bản Làng Chếu, cho biết: Năm nay thời tiết thuận lợi, diện tích trồng dong riềng gần nhà, đi lại dễ dàng nên gia đình tôi dùng phân trâu, bò đã ủ mục trộn cùng phân vi sinh để bón, cây phát triển tốt cho năng suất cao hơn những năm trước. Với 2 ha, gia đình tôi dự kiến thu hoạch gần 100 tấn củ, ước tính vụ năm nay sẽ thu được từ 160-180 triệu đồng.

Là cơ sở thu mua và chế biến dong riềng lớn nhất của xã Làng Chếu, mỗi ngày, cơ sở của anh Sồng A Mang, bản Cáo A thu mua từ 20-30 tấn củ dong riềng. Anh Mang cho biết: Trung bình 1 tấn củ tươi sản xuất được khoảng 1,8 tạ bột, nếu xưởng hoạt động hết công suất, một ngày sẽ sản xuất được 4-5 tấn bột. Tinh bột dong riềng được xuất bán cho thương lái ở các tỉnh dưới xuôi. Năm nay, do dịch bệnh Covid-19 nên sản phẩm tiêu thụ chậm, vì vậy, giá thu mua dong cũng giảm theo, chúng tôi hy vọng giáp tết giá bột sẽ tăng lên.

Vừa dỡ bao dong riềng từ trên xe máy xuống bán cho cơ sở chế biến dong, anh Sồng A Dê, bản Cáo A, nói: Mặc dù giá thu mua củ dong riềng có giảm so với những năm trước, nhưng năm nay thời tiết thuận lợi nên cây dong riềng cho năng suất cao hơn, nên số tiền thu được cũng không thấp hơn năm trước. Ở bản này, nhà nào cũng trồng dong riềng, nhà ít  gần 1.000 m², nhà nhiều cũng vài ha, cây dong riềng có thể trồng xen dưới tán cây sơn tra vẫn cho năng suất cao mà không ảnh hưởng tới cây sơn tra. Những nhà trồng nhiều phải nhờ anh em họ hàng hoặc phải thuê người thu hoạch. Cây dong riềng đã trở thành một trong những nguồn thu nhập chính của bà con trong bản.

Ông Phàng A Thào, Chủ tịch UBND xã Làng Chếu, cho biết: Để tiêu thụ hết sản lượng khoảng 7.600 củ dong riềng cho bà con, xã đã vận động các cơ sở chế biến tinh bột đầu tư thêm máy móc, nâng công suất, tạo thêm việc làm cho lao động địa phương. Đồng thời, yêu cầu các chủ cơ sở sản xuất chế biến dong riềng nâng cao ý thức chấp hành các quy định về bảo vệ môi trường trong sản xuất.

Cùng với cây sơn tra, cây dong riềng đã trở thành cây mũi nhọn ở Làng Chếu. Thời gian tới, xã tiếp tục tuyên truyền, vận động nhân dân khai thác tiềm năng đất đai, duy trì diện tích trồng dong và cải tạo những diện tích trồng cây kém hiệu quả sang trồng những cây mang lại hiệu quả kinh tế. Cùng với đó, xã còn phối hợp với ngành chức năng của huyện khuyến khích các cơ sở chế biến mở rộng quy mô sản xuất, tạo việc làm cho lao động địa phương có nguồn thu nhập ổn định, nâng cao đời sống, góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới trên địa bàn.

Tên tiếng Việt: Dong riềng đỏ.

Tên khác: Chuối củ; Khoai đao; Khương vu; Khoai riềng.

Tên khoa học: Canna edulis Ker. – Gawl, họ dong riềng (Cannaceae).

Đặc điểm tự nhiên

Dong riềng đỏ dạng thân thảo, cây nhỏ, chiều cao cây khoảng từ 1 đến 1,5m, cây sống hằng năm. Củ Dong riềng đỏ là do thân rễ phình ra hình thành, có nhiều lớp vảy mỏng xung quanh.

Lá Dong riềng đỏ dài khoảng 30 - 50cm, lá rộng 20 - 30cm, lá mọc dạng so le hình trứng hoặc hình bầu dục, gốc lá không cuống, lá có đầu tù hoặc hơi nhọn, hai mặt lá nhẵn màu lục tím, mép gợn sóng, gân ở giữa lá to, nổi gồ lên ở mặt dưới lá, bẹ lá to và dai, gân phụ chạy song song rất rõ.

Hoa Dong riềng đỏ mọc ở ngọn thân thành chùm hoặc bông, hoa dạng lưỡng tính không đều, màu trắng hoặc đỏ, lá bắc thuôn hẹp; đài hoa có 3 răng bằng nhau, hẹp ngang, hoa có từ 4 đến 5 nhị lép biến đổi thành những bảng mỏng nhìn như cánh hoa, nhị 1 mang ½ bao phấn trên một bản có màu tương tự cánh hoa; tràng 4 cánh, xếp xen kẽ với lá đài, dính nhau thành ống ngắn ở gốc. Bầu hạ 4 ô, nhiều noãn. Quả dạng nang, có gai mềm, hạt rắn hình cầu.

Dong riềng đỏ dạng thảo, sống hàng năm, thân rễ phình thành củ

Dong riềng đỏ có nguồn gốc từ các nước vùng nhiệt đới Nam Mỹ từ rất xa xưa, sau đó được ưa chuộng và phát triển rộng rãi ở nhiều quốc gia vùng nhiệt đới khác bao gồm cả vùng Đông Nam A, Nam Á và châu Đại Dương.

Ở Việt Nam, Dong riềng đỏ là một loài cây quen thuộc, được trồng nhiều và phổ biến hơn ở các tỉnh miền núi, trung du và đồng bằng bắc bộ so với các tỉnh miền nam. Tại Việt Nam, một số tỉnh thành trồng nhiều Dong riềng đỏ bao gồm: Sơn La, Điện Biên, Yên Bái, Tuyên Quang, Lào Cai, Hòa Bình…

Dong riềng đỏ là loài cây chịu khí hậu ẩm, ưa sáng, đặc biệt là khí hậu các vùng trung du và miền núi phía bắc.

Thu hoạch Dong riềng đỏ vào cuối năm, lúc này cây đã già; người ta tiến hành đào lấy củ, rửa sạch rồi sát lấy bột, lọc kĩ sau đó phơi khô rồi đóng gói cất trong các chum hoặc vại để bảo quản hoặc sử dụng.

Bộ phận sử dụng

Bộ phận sử dụng được là thân rễ và hoa.

Thành phần chủ yếu trong củ Dong riềng đỏ là tinh bột chiếm khoảng 28%, kích thước hạt tinh bột trên 100 µm, khi đun nóng với nước sẽ đông lại như thạch. Ngoài tinh bột ra, Dong riềng đỏ còn có chưa tanin.

Ở các quốc gia, người ta sử dụng củ Dong riềng đỏ để làm thức ăn, hoặc sử dụng bột để làm bún.

Rễ củ Dong riềng đỏ chứa nhiều tinh bột

Liều dùng: Rễ 15 – 20g, sắc uống; hoa 10 – 15g, hãm sôi trong nước và dùng ngay.

Rễ và hoa Dong riềng đỏ có nhiều công dụng

Mọi thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Việc sử dụng dược liệu phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.