Bàn quan là gì

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi ThS.BS Võ Thiện Ngôn - Bác sĩ Ngoại tiết niệu, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Bàng quang là cơ quan chứa nước tiểu do thận tiết ra trước khi ra ngoài cơ thể qua niệu đạo. Trong các bệnh lý có liên quan đến đường tiết niệu thì bệnh ở bàng quang xuất hiện khá nhiều. Với nhiều nguyên nhân khác nhau sẽ dẫn đến từng bệnh lý tại bàng quang.

Những bệnh lý thường gặp ở bàng quang bao gồm:

Viêm bàng quang là một bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu gây ra do vi khuẩn trong bàng quang gây ra. Trong một số trường hợp, tình trạng này có thể tái diễn lại nhiều lần trong thời gian dài.

Các triệu chứng phổ biến của bệnh nhiễm trùng bàng quang là:

  • Có máu hoặc có mùi hôi trong nước tiểu;
  • Đi tiểu nhiều lần trong ngày hơn bình thường; mỗi lần chỉ tiểu ra một ít;
  • Đau hoặc có cảm giác nóng rát khi đi tiểu;
  • Lúc nào cũng có cảm giác phải đi tiểu gấp;
  • Đau lưng ở hai bên hoặc đau ở giữa lưng;
  • Tè dầm vào ban ngày ở trẻ em

Nguyên nhân phổ biến dẫn đến viêm bàng quang bao gồm:

  • Do nhiễm vi khuẩn: vi khuẩn E. coli, Chlamydia, Mycoplasma
  • Không do nhiễm vi khuẩn:
  • Viêm bàng quang kẽ;
  • Do thuốc: một số loại thuốc như cyclophosphamide và ifosfamide
  • Xạ trị: đặc biệt là xạ trị vùng khung chậu;
  • Dùng ống thông tiểu;
  • Hóa chất: sử dụng các sản phẩm vệ sinh phụ nữ dạng xịt hoặc kem thuốc diệt tinh trùng;
  • Viêm bàng quang có thể là do biến chứng của bệnh khác ví dụ như bệnh tiểu đường, sỏi thận, phì đại tuyến tiền liệt hoặc tổn thương tủy sống.

Bàn quan là gì

Người bệnh viêm bàng quang thường có cảm giác đau, nóng rát khi đi tiểu

Bệnh viêm bàng quang kích thích là khi cơ của bàng quang co bóp bất thường gây hiện tượng đi tiểu nhiều lần hoặc tiểu gấp, tiểu són kèm theo bàng quang bị viêm nhiễm vi sinh vật gây bệnh. Bệnh này có thể xảy ra ở cả nam lẫn nữ và thường gặp nhiều hơn ở phụ nữ có tuổi.

Nguyên nhân gây viêm bàng quang kích thích bao gồm:

  • Vệ sinh cá nhân không tốt đặc biệt là đối với những người bị viêm bàng quang
  • Rối loạn co bóp bởi hệ thống thần kinh chi phối bàng quang của thần kinh trung ương
  • Với người lớn tuổi, nhất là nữ giới, béo phì, người đã từng phẫu thuật ở vùng chậu, phẫu thuật tiền liệt tuyến hoặc do bệnh làm tổn thương thần kinh ngoại biên (tiểu đường lâu ngày), do tai biến mạch não, bệnh Parkinson rất dễ mắc chứng viêm bàng quang kích thích.

Viêm bàng quang kích thích biểu hiện đặc trưng nhất là mót tiểu (buồn tiểu), tiểu gấp, tiểu són (muốn đi tiểu ngay tức khắc, khó kiềm chế được, nếu chậm trễ có thể tiểu són ra quần), nước tiểu nhỏ giọt, tiểu khó, thậm chí gây bí tiểu. Tiểu nhiều lần trong ngày, nhất là bị đi tiểu đêm làm ảnh hưởng đến giấc ngủ và chất lượng cuộc sống.

Bàng quang tăng hoạt là tình trạng bàng quang co bóp không đúng thời điểm, thường gây ra cảm giác mắc tiểu đột ngột, cần phải đi tiểu ngay, nếu nhịn tiểu có thể bị són tiểu.

Hội chứng bàng quang tăng hoạt là tình trạng tiểu gấp, có hoặc không kèm theo són tiểu gấp, thường kèm theo tiểu nhiều lần và tiểu đêm... mà không có nhiễm trùng tiểu hoặc các bệnh lý rõ ràng khác.

Bệnh bàng quang tăng hoạt xảy ra do nhiều nguyên nhân. Các nguyên nhân này gây co thắt cơ bàng quang quá mức và mất phối hợp hoạt động giữa cơ bàng quang và cơ thắt niệu đạo như:

  • Rối loạn thần kinh trong bệnh Parkinson, đột quỵ, bệnh xơ hóa tủy, tổn thương tủy sống do chấn thương, bệnh đái tháo đường, ...
  • Những bất thường trong bàng quang như các khối u hoặc sỏi bàng quang.
  • Các yếu tố gây cản trở dòng chảy từ bàng quang như u xơ tuyến tiền liệt hoặc các tác động điều trị vùng tiểu khung.
  • Uống cà phê hoặc rượu quá mức.

Triệu chứng bệnh Bàng quang tăng hoạt bao gồm: tình trạng tiểu gấp, thường có cảm giác bất chợt muốn đi tiểu, không nhịn tiểu được và cần phải đi tiểu ngay; đi tiểu nhiều lần (trên 8 lần) trong ngày

Bàn quan là gì

Bàng quang tăng hoạt là tình trạng bàng quang co bóp không đúng thời điểm

Ung thư bàng quang là loại ung thư xảy ra ở bàng quang- cơ quan rỗng nằm tại vùng bụng dưới có chức năng chứa nước tiểu do thận thải ra. Nguyên nhân ung thư bàng quang đến nay vẫn chưa hoàn toàn rõ rệt, có những trường hợp ung thư bàng quang không tìm ra nguyên nhân.

Ung thư bàng quang có liên quan đến hút thuốc lá, phơi nhiễm tia bức xạ, nhiễm ký sinh trùng, tiếp xúc với hóa chất.

Bản chất của ung thư bàng quang là các tế bào trong bàng quang bị đột biến. Các tế bào bình thường sẽ phát triển bất thường, không kiểm soát được và tạo thành khối u tại bàng quang.

Triệu chứng ung thư bàng quang thường rất khó nhận biết. Tuy nhiên, có những dấu hiệu có thể giúp bệnh nhân phát hiện ra bệnh sớm để kịp thời đến cơ sở y tế để thăm khám như sau:

  • Mệt mỏi, gầy sút, chán ăn
  • Đái máu là dấu hiệu thường gặp nhất. Đái máu từng đợt, đái máu đại thể, toàn bãi.
  • Đau khi đi tiểu
  • Tiểu rắt, tiểu khó, tiểu không tự chủ, nước tiểu sẫm màu: đây là những triệu chứng xuất hiện đầu tiên, do bàng quang bị kích thích hay bị giảm thể tích.
  • Các triệu chứng của nhiễm trùng đường tiểu, tắc nghẽn đường tiểu do u xâm lấn hay do cục máu đông.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn

XEM THÊM:

Bàng quang là một trong những cơ quan quan trọng của hệ bài tiết, có nhiệm vụ chứa nước tiểu do thận tiết ra trước khi thoát ra ngoài cơ thể theo đường niệu đạo. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn nhưng thông tin bổ ích về vị trí, cấu tạo cũng như chức năng của bàng quang.

Bàng quang nằm dưới phúc mạc, sau khớp mu. Ở trạng thái rỗng, bàng quang nằm hoàn toàn trong phần trước vùng chậu, phía sau là trực tràng và cơ quan sinh dục. Khi bàng quang chứa đầy nước tiểu sẽ căng lên thành hình cầu, vượt lên trên khớp mu và nằm trong ổ bụng.

Bàn quan là gì

Vị trí của bàng quang trong cơ thể

Bàng quang có hình tứ diện tam giác gồm 4 mặt:

– Mặt trên được phúc mạc che phủ, ở trạng thái rỗng thì mặt trên của bàng quang sẽ lõm, khi bàng quang đầy thì mặt trên sẽ lồi ra.

– 2 mặt dưới bên nằm trên hoành chậu

– Mặt sau dưới (đáy bàng quang), có hình dạng phẳng, đôi khi lồi ra

Bàng quang của trẻ em phần lớn nằm trong ổ bụng, có hình giống quả lê, phần cuống là ống niệu rốn. Khi trẻ lớn, bàng quang sẽ xuống vùng chậu, ống niệu rốn thu nhỏ dần và bít hẳn lại.

Cấu tạo bàng quang bao gồm 4 lớp được sắp xếp từ trong ra ngoài, bao gồm:

– Lớp niêm mạc

– Lớp hạ niêm mạc: Khá lỏng lẻo, có thể khiến lớp cơ và lớp hạ niêm mạc trượt lên nhau

– Lớp cơ: gồm lớp cơ vòng ở trong, lớp cơ dọc ở ngoài và lớp cơ chéo ở giữa

– Lớp thanh mạc

Bàn quan là gì

Ở người trưởng thành, bàng quang chứa tới khoảng 300 – 500ml nước tiểu

Lòng bàng quang được che phủ bởi một lớp niêm mạc. Bàng quang nối với bể thận bằng 2 niệu quản. Hai lỗ niệu quản kết hợp với cổ bàng quang tạo thành hình tam giác. Gờ liên niệu đạo là đường gờ cao nối 2 lỗ niệu quản. Phía dưới, bàng quang được mở thông ra ngoài qua niệu đạo.

Ở người trưởng thành, bàng quang chứa tới khoảng 300 – 500ml nước tiểu. Tuy nhiên, với một số trường mắc bệnh lý thì dung tích bàng quang có thể tăng lên đến đơn vị lít hoặc giảm xuống còn khoảng vài chục ml.

– Chứa nước tiểu do thận bài tiết ra và đào thải ra ngoài thông qua đường niệu đạo.

– Dự trữ nước tiểu cho cơ thể. Khi 3 lớp cơ của bàng quang hoạt động, nước tiểu sẽ được đẩy ra ngoài cơ thể theo từng đợt.

+ Lớp cơ trơn bàng quang nhận sự chi phối thần kinh phó giao cảm từ tủy, là cơ tống nước tiểu

+ Cơ vòng trong và lỗ niệu đạo trong nhận sự chi phối thần kinh giao cảm, kiểm soát quá trình đi tiểu. Ở nam giới, cơ vòng trong giúp ngăn chặn tinh dịch không bị trào ngược khi xuất tinh.

+ Cơ vân ở vòng ngoài điều khiển việc tiểu tiện theo ý muốn của bản thân

Chức năng tiểu tiện của bàng quang được kiểm soát bởi cơ chế thần kinh phức tạp của hệ phó giao cảm tủy, các sợi giao cảm tủy ngực và một phần của thân não, tủy sống. Khi bàng quang chứa căng nước tiểu, các dây thần kinh gửi tín hiệu về não thông qua các dây liên lạc của tủy sống. Khi nhận tín hiệu, não gửi phản hồi xuống bàng quang khiến thành bàng quang co lại và cơ thắt, van gần đầu niệu đạo thả lỏng và dần mở ra để nước tiểu chảy xuống, thoát ra ngoài cơ thể.

Để ngăn ngừa nguy cơ mắc các bệnh lý về bàng quang, đặc biệt là ung thư, cần lưu ý:

– Uống đủ nước mỗi ngày: Nên uống từ 2 – 2,5 lít nước để làm sạch vi khuẩn trong đường tiết niệu. Uống quá nhiều nước hoặc quá ít nước sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của bàng quang

– Vệ sinh vùng kín sạch sẽ để ngăn ngừa viêm nhiễm,

– Không nhịn tiểu bởi sẽ gây hại cho bàng quang, khiến các cơ bàng quang yếu đi, ảnh hưởng xấu đến thận

Bàn quan là gì

Kiểm soát cân nặng sẽ giúp giảm áp lực lên bàng quang

– Kiểm soát cân nặng: Bàng quang là một trong những cơ quan chịu áp lực của trọng lượng cơ thể. Nếu không kiểm soát được cân nặng sẽ làm tăng áp lực lên bàng quang

– Không hút thuốc lá bởi có thể làm tăng nguy cơ bị ung thư bàng quang

– Hạn chế đồ ăn cay nóng, đồ ăn chứa nhiều axit, socola…

Để được tư vấn về các chương trình ưu đãi cũng như những kiến thức bổ ích về chăm sóc sức khỏe, vui lòng truy cập fanpage:  https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc